Bor yoki yo‘q qonuni

Chap bo'lma yurak asosida, orqa va chap tomonda yotadi, uning quloqchasi yurakning oldingi yuzasiga chiqadi. Chap bo'lmaga to'rtta o'pka venasi quyiladi. Chap bo'lma bilan chap qorincha chegarasida chap bo'lma bilan chap qorincha o'rtasida teshik bor. Chap qorincha yurak oldingi-ustki yuzasining kichikroq qismini va pastki yuzasining katta qismini egallaydi. Chap bo'lma bilan chap qorincha o'rtasidagi teshik chetlarida ikki tavaqali (mitral) klapan joylashgan. Chap qorinchadan aorta, ya’ni shotomir boshlanadi. Aorta og‘zida uchta yarim oysimon klapan joylashgan, o‘pka stvoli og‘zidagi klapanlar qanday tuzilgan bo‘lsa, bu klapanlar ham xuddi shunday tuzilgan.

Yurak devorida uchta qavat tafovut qilinadi: tashqi qavat — epikard, o'rta qavat — miokard va ichki qavat — endokard. Yurakning tashqi qavati — epikard seroz pardadir, serharakat bo'ladigan ichki organlarning hammasi, odatda, ana shunday parda bilan qoplanib turadi. Ana shu seroz parda silliq va nam bo'lib, oiganlaming ishqalanishini kamaytiradi. Epikardning asosini yumshoq biriktiruvchi to'qima tashkil etadi. Yurak asosida epikard asl yurak oldi xaltasi — perikardga aylanadi. Yurakning o‘rta qavati — miokard yurak devorining asosiy massasini hosil qiladi. Miokard ko‘ndalang-targ‘il muskul hujayralari (kardiomiotsitlar)dan tuzilgan. Kardiomiotsitlarning ikkita asosiy xili bor:qisqaruvchan tipik muskul hujayralari va yurakning o'tkazuvchi sistemasini hosil qiluvchi atipik yurak miotsitlari. Bularning ikkalasi ham birqancha umumiy tuzilish belgilariga va maxsus morfofunksional xususiyatlarga ega. Tipik muskul hujayralari qisqarish funksiyasini bajaradi. Yurakning o'tkazuvchi sistemasi atipik muskul hujayralaridan iborat muskul tola (Purkin’e tola)laridan hosil bo'lgan. Bu atipik muskul hujayralari qisqaruvchan hujayralarga qaraganda birmuncha yirik, sarkoplazmaga boyroq bo'Iadi-yu, lekin miofibrillalari kamroq bo'ladi, ularning shu miofibrillalari ko'p joyda bir-biri bilan kesishib o'tadi.

O‘tkazuvchi sistema ustki kavak venaning ortida, Purkin’e tolalari va nerv hujayralari birga to'planib, sinoatrial tugun (Keys-Flyak tuguni) hosil qiladigan joyda boshlanadi .Shu yerdan bu sistema ikkita tarmoq bo'lib davom etib boradi, bu tarmoqlarning biri pastki kavak vena og'ziga tomon yo'nalsa, ikkinchisi o'ng bo'lma devori bo'ylab borib, o'ng bo'lma bilan o'ng qorincha o'rtasidagi to'siq yaqinida atipik tolalar va nerv hujayralarining ikkinchi to'plamini-atrioventrikular tugun (Ashoff-Tovar tuguni) ni hosil qiladi. Ana shu tugundan qorinchalar to'sig'iga Gis tutami chiqib, har bir yurak qorinchasi uchun o'ng va chap oyoqchalarga bo'linadi. Shu yerda dastalarning har biri endokardning tagi hamda so'rg’ichsimon muskullarda tugallanadigan ingichka-ingichka ayrim tolalarga bo'linadi.