Bo’ranov O. B. Xalqaro menejment

2.2. O`zbekiston respublikasida xizmatlar sohasining rivojlanishi 
Iqtisodiyotning barqaror rivojlanishini ta`minlash, aholining turmush darajasini 
oshirish va samarali bandligini ta`minlashda xizmatlar sohasining har tomonlama 
rivojlanishi muhim masalalardan biri bo`lib hisoblanadi. 
Tajriba shuni ko`rsatmoqdaki, hozirgi kunda rivojlangan va rivojlanayotgan 
mamlakatlar iqtisodiy o`sishni ta`minlash uchun xizmatlar sohasini jadal 
rivojlantirishni eng muhim vazifalardan biri sifatida qo`yishmoqda. 
1-rasm. Xizmatlar sohasini rivojlantirish dasturi bo’yicha xizmatlarning asosiy 
turlari 
Xizmatlar sohasi aholining barcha qatlamlarini qamrab oladi va jamiyatda sodir 
bo`layotgan deyarli barcha ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarga ta`sir ko`rsatadi, bu esa 
mazkur masalaning qanchalik muhim va ahamiyatli ekanligini ko`rsatib beradi. 
O`zbekistonda mustaqillik yillarida, iqtisodiyotni diversifikatsiyalash va tarkibiy 
o`zgartirishlarni chuqurlashtirish, mamlakat aholisining bandligini, daromadlarini va 

---

29 
turmush sifatini oshirishning muhim yo`nalishlari va omillaridan biri sifatida 
xizmatlar sohasi va servisni jadal rivojlantirish bo`yicha tizimli ishlar amalga 
oshirildi. Bundan tashqari, iqtisodiyotning barqaror o`sishini ta`minlashda mazkur 
soha muhim o`rinni egallamoqda. 
Xizmatlar sohasini rivojlantirish dasturining asosiy vazifalari va yo`nalishlarini 
amalga oshirish jarayonida, 2010-2016 yillarda bozor xizmatlari hajmi 2,7 martaga 
oshib, 92,5 trln.so`mgacha ko`paydi. Aholi jon boshiga ko`rsatilgan xizmatlar hajmi 
mazkur davrda 2,3 martaga o`sdi va 2,9 mln. so`mni tashkil etdi (1-jadval). 
1-jadval 
2010-2016 yillarda O`zbekiston Respublikasi bo`yicha xizmatlar sohasi asosiy 
ko`rsatkichlarining dinamikasi 
2010y. 2011y. 
2012y. 
2013y. 
2014y. 
2015y. 2016y. 
I. Xizmatlar 
hajmi, 
trln. so’m 
26,0 
33,7 
42,6 
53,7 
65,9 
75,4 
92,5 
O’tgan yilga 
nisbatan 
o’sish, foizda 
116,1 
117,2 
114,7 
114,4 
115,1 
114,0 
114,5 
2009yilga 
nisbatan 
o’sish, foizda 
116,1 
136,1 
156,1 
178,6 
2,1 m. 
2,3 m. 2,7 m. 
II. Aholi jon 
boshiga ko’rsatilgan 
xizmatlar hajmi, 
ming so’m 
911,7 
1148,7 
1429,1 
1774,0 
2141,9 
2407,6 2905,6 
Hozirgi vaqtda, respublikada xizmatlar sohasida 16,5 mingdan ortiq yirik 
tashkilotlar (bozor xizmatlarini ko`rsatuvchi notijorat tashkilotlarini qo`shgan holda) 
va 126 mingdan ortiq kichik tadbirkorlik sub`ektlari faoliyat ko`rsatmoqda. 
 
 
 
 

---

30 
2-rasm 
Faoliyat turlari bo’yicha xizmatlar sohasida bandlarning ulushi 
2010-2016 yillarda xizmatlar sohasining rivojlanish dinamikasi deyarli barcha 
hududlarda ijobiy rivojlanish tendentsiyalarini ko`rsatib turibdi. 
2016 yilda Namangan, Qashqadaryo, Jizzax viloyatlari va Toshkent shahri 
peshqadamlar qatoridan joy egallashgan. Toshkent shahrida yuqori o`sish sur`atlarini 
ta`minlanishi, avvalo aholi real daromadlarining o`sishi, yakuniy iste`mol 
mahsulotlari ishlab chiqarish tarmoqlarining rivojlanishi bilan bog`liq bo`lib, bu har 
xil turdagi xizmatlarning rivojlanishiga kuchli ta`sir ko`rsatmoqda (3-rasm) 
3-rasm 
2016 yilda hududlar kesimida xizmatlar ishlab chiqarish hajmining o`sishi (foizda) 

---

31 
Xizmatlar sohasining aholi jon boshiga nisbatan rivojlanishi ko`rsatkichiga aholi 
soni muhim ta`sir ko`rsatadi. Masalan, aholi soni nisbatan kam bo`lgan Navoiy va 
Buxoro viloyatlarida o`rtacha jon boshiga ko`rsatkichlari aholi zich joylashgan 
hududlar hisoblangan Qashqadaryo, Namangan, Farg`ona, Andijon va Samarqand 
viloyatlariga qaraganda ancha yaxshi ko`rinadi(4,5-rasm).