Бошқарув психологияси доцент Л. Халмаматова

К

• Бахтли воқеалардан улар завқлана олмайди., нохуш воқеалар эса уларни тушкунликка тушириб қўяди.

Меланхолик темпераменти
«Характер» юнонча «характир» деган сўздан олинган бўлиб, «қалқиқ чизиқ» маъносини англатади. Бу ерда танга, чақа юзига туширилган бўртма тамға кўзда тутилади.
Характер деганда шахсда муҳит ва тарбия таъсири остида таркиб топган ва унинг иродавий фаоллигида, теварак-атрофдаги оламга (бошқа кишиларга, меҳнатга, буюмларг, ўз-ўзига бўлган муносабатларида намоён бўладиган индивидуал хусусиятларини тушунамиз.
Шахснинг характерига тегишли бўлган хусусиятларни характер хислатлари дейилади. Характер – хислатлари – кишида тасодифий учрайдиган хусусият бўлмай, балки кишининг ҳулкидаги доимий, барқарор хусусиятлар бўлиб, бу хусусиятлар шахснинг ўзигагина хос бўлади.
6. Характер тўғрисида умумий тушунча.
Атрофдаги оламга муносабати

• Ўзига ишонган
• Ўзига ишонмаган

Фаолиятга муносабати

• Меҳнаткаш
• Дангаса

Инсонларга муносабати

• Мулоқотга киришувчан
• Мулоқотга кириша олмайдиган

Ўзига муносабати

• Алтруист
• Эгоист

Характер структураси
Иродавий сифатлари

• Қатъиятли
• Талабчан
• Ўз ўзини бошқариш
• Мустақиллик
• Ташкилотчилик

Эмоционал сифатлари

• Ҳиссиётга берилувчан
• Инертлик
• Бефарқлик
• Тоқатлилик

Ақлий сифатлари

• Чуқр фикр қилиш
• Ҳозиржавоблик
• Топқирлик
• Қизиқувчанлик

Характер структураси

• меҳнатсеварлик, меҳнаткашлик, ташаббускорлик, ишга лаёқат, ишга қобиллик, маъсулият, дангасалик, қўнимсизлик вабошқалар.

Меҳнат фаолиятида намоён бўладиган характерологик хусусиятлар –

• одоблилик, меҳрибонлик, такт, жонсараклик, дилгирлик, мулоқатга киришувчанлик, алтруизм, ғамҳўрлик, раҳм-шафқат ва бошқалар.

Инсонларга нисбатан бўлган муносабатларда намоён бўладиган характерологик сифатлар –

• камтарлик, камсуқумлилик, мағрурлик, ўзига бино қўйиш, ўз-ўзини танқид, ибо, шарму-ҳаё, манмансираш, ва бошқалар.

Ўз-ўзининг муносабатига алоқадор тавсифий сифатлар –

• тартиблилик, оқиллик, саранжом-саришталик, зиқналик, тежамкорлик, покизалик ва бошқалар.

Нарсалар ва ҳодисаларга муносабатларда намоён бўладиган хусусиятлар –