Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy
Farqsizlik egri chizig’i. Iste’molchi byudjeti, uning cheklanganligi va
Download 6.4 Mb. Pdf ko'rish
|
ЖУРАЕВ дарслик-2018 (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Farqsizlik egri chizig’i ehtiyojlarni bir xil darajada qondirilishini ta’minlovchi iste’mol tovarlari to’plamlari yig’indisini namoyon etadi.
- 13.3-chizma. Farqsizlik egri chizig’i 44
|
2. Farqsizlik egri chizig’i. Iste’molchi byudjeti, uning cheklanganligi va omillari Iste‘molchi xulqini tahlil qilishning asosiy dastagi sifatida farqsiz egri chizig‘i xizmat qiladi. Farqsizlik egri chizig‘i iste‘molchi uchun A va V tovarlarning u yoki bu teng qiymatli to‘plamini aks ettiruvchi nuqtalarning geometrik joylashishidir. Farqsizlik egri chizig‘i tegishli nuqtalarga mos keluvchi ikki tovarning barcha to‘plami (muqobil variantlari) iste‘molchi uchun bir xil nafli. Shu sababli iste‘molchi ularning bir to‘plamdan boshqasiga oson o‘tishi mumkin. Farqsizlik egri chizig’i ehtiyojlarni bir xil darajada qondirilishini ta’minlovchi iste’mol tovarlari to’plamlari yig’indisini namoyon etadi. Ya‘ni, iste‘molchi uchun farqsizlik egri chizig‘ida joylashgan tovarlar to‘plamini tanlashda farq mavjud bo‘lmaydi 43 . 13.3-chizma. Farqsizlik egri chizig’i 44 43 Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 372 бет 201 X nuqtadaga A va B tovarlari kombinatsiyasi I 1 darajadagi naflilikni beradi, Z nuqtada joylashgan A va B tovarlari kombinatsiyasi X nuqtadagi A va B tovarlar kombinatsiyasi bilan bitta I 1 farqsizlik egri chizig‘ida joylashganligi uchun ulardan iste‘molchi tarafidan olinadigan naflilik miqdori bir-biriga tengdir. Shuning uchun iste‘molchi uchun nafliligini maksimallashtiruvchi sub‘ekt sifatida ana shu ikki hil kombinatsiyadan birini tanlashning farqi yo‘q. Farqsizlik egri chizig‘i pasayib boruvchi ko‘rinishda bo‘ladi. Uning pasayib borishi shu bilan izohlanadiki, tanlanishi lozim bo‘lgan har ikkala tovar ham iste‘molchi uchun bir hil nafli hisoblanadi. Shunga ko‘ra, bir tovarlar to‘plami Z dan boshqa bir tovarlar to‘plami X ga tomon harakat qilsa, A tovari iste‘moli oshib boradi, aksincha B tovari iste‘moli esa kamayib boradi. Iste‘molchi bir hil farqsizlik egri chizig‘ida bo‘lganligi sababli qo‘shimcha A tovarini iste‘mol qilishdan olingan naflilik B tovarining bir qismidan voz kechilgani uchun yo‘qotilgan naflilikka teng bo‘lishi kerak. Farqsizlik egri chizig‘i bo‘ylab iste‘molchi o‘z tanlovini o‘zgartirgan sari iste‘molning umumiy naflilik darajasi o‘zgarmaydi, lekin A yoki B tovarlari iste‘moli kombinattsiyasi o‘zgaradi. Qisqasi, B tovar qanchalik ko‘p bo‘lsa, A tovar shunchalik oz bo‘ladi, chunki A va B tovarlar o‘rtasida teskari aloqa mavjud. O‘zgaruvchilari o‘rtasida teskari aloqa mavjud bo‘lgan har qanday egri chiziq esa pasayib boruvchi ko‘rinishda bo‘ladi. 45 Agar iste‘molchining A va B tovarlarning barcha to‘plamlari bo‘yicha afzal ko‘rishlarini egri chiziqlar orqali tasvirlansa, farqsizlik xaritasi hosil bo‘ladi. Naflilik darajasi bo‘yicha bir-biridan farq qiluvchi farqsiz egri chiziqlar yig‘indisi farqsizlik xaritasini tashkil qiladi. Undagi egri chiziqlarning har biri iste‘molchi bir xilda qaraydigan tovarlar to‘plamini ifodalaydi. Farqsizlik xaritasining tarkibini 44 Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 373бет 45 Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 373бет 202 aks ettiruvchi uchta farqsizlik egri chiziqlardan. I 3 farqsizlik egri chizig‘i ehtiyojlarni qondirilishining eng yuqori darajasini aks ettiradi. 46 Download 6.4 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|