Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy
Muzqaymoq iste’mol qilishdan olingan keyingi qo’shilgan va yalpi
Download 6.4 Mb. Pdf ko'rish
|
ЖУРАЕВ дарслик-2018 (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- 3.1-chizma. Umumiy va keyingi qo’shilgan naflilik egri chiziqlari 42
|
Muzqaymoq iste’mol qilishdan olingan keyingi qo’shilgan va yalpi
naflilik 13.1-jadval Iste’mol qilingan muzqaymoqlar soni Keyingi qo’shilgan naflilik (MU) Umumiy naflilik (TU) 0 1 2 3 4 5 6 7 - 10 8 6 4 2 0 -2 0 10 18 24 28 30 30 28 Jadval ma‘lumotlariga ko‘ra kamayib boruvchi keyingi qo‘shilgan naflilik hisobiga umumiy naflilik miqdoran o‘sib boradi. Biroq, bu o‘sish sur‘ati muzqaymoqlarning navbatdagi soni qo‘shilishi bilan pasayib borish tamoyiliga ega. Natijasi salbiy ahamiyatli qo‘shilgan naflilik umumiy naflilikning qisqarishiga olib keladi. Jadval ma‘lumotlarini grafikka joylashtirib, keyingi va umumiy naflilikning ko‘rgazmali tasvirini hosil qilish mumkin. 3.1-chizma. Umumiy va keyingi qo’shilgan naflilik egri chiziqlari 42 42 Economics : principles, problems and policies. Stanley L. Brue, Campbell P. McConnell, seventeenth edition, McGraw-Hill/Irwin New York, 2008. 361бет. 197 Keyingi qo‘shilgan naflilikning grafik tasviri iste‘molchi aynan olingan bir tovarning qo‘shimcha birligidan kamayib boruvchi naflilikka ega bo‘lishini aniq ko‘rsatadi. Umumiy naflilik (―TU‖) egri chizig‘i bir turdagi tovarning eng oxirgi birligidan iste‘molchi salbiy samarali naf ko‘rishi oqibatida bu turdagi naflilik ham pasayib borishini ko‘rgazmali aks ettiradi. Iste‘molchi biron bir tovarning keyingi iste‘mol qilingan birligidan kamroq qo‘shimcha nafga ega bo‘lishi sababli, u aynan shu tovarning navbatdagisini narxi tushgan taqdirdagina sotib oladi. Bu esa naflilik egri chizig‘ining pasayib borish tavsifiga ega bo‘lishini bildiradi. Biron-bir tovarning (x) keyingi qo‘shilgan naflilik ( ) ni miqdoriy jihatdan quyidagicha ifodalash mumkin: Bu erda, - ortib borgan umumiy naflilik - iste‘mol qilingan ne‘matning ko‘paygan miqdori. Keyingi va umumiy naflilikni bir-biri orqali ifodalash mumkin. Umumiy naflilik iste‘mol qilingan biron-bir ne‘matning keyingi nafliliklari yig‘indisi: Keyingi naflilik esa umumiy yoki qo‘shimcha naflilikning o‘sgan qismi Iste‘molchi qandaydir tovarning navbatdagi birligini (portsiya, qismi, kg, dona va h.k.) iste‘mol qila borib, har bir navbatdagi birligidan kamayib boruvchi qoniqish oladi. Buning sababi shuki iste‘molchi aynan bir tovarga asta-sekin to‘yinib, pirovardida uning qoniqishi o‘zining oxirgi chegarasiga etadi. Boshqacha aytganda mazkur tovarning keyingi nafliligi uni iste‘mol qilish hajmi ortib borishi bilan kamayib borish tamoyiliga ega bo‘ladi. Bu keyingi (qo‘shilgan) naflilikning pasayib borish qonuni deb nom olgan. Agar iste‘molchiga tamadi qilingan biror ovqatning birinchisi 10 «yutil» naf keltirsa, ikkinchisi -7, uchinchisi -4 va to‘rtinchisi faqat 1 |
