Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy
Download 6.4 Mb. Pdf ko'rish
|
ЖУРАЕВ дарслик-2018 (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5. Milliy hisoblar tizimida milliy boylikni hisoblashning xususiyatlari
|
Milliy boylik nafaqat ishlab chiqarish sohalarida yaratiladi, uning bir qismi
xizmat ko‘rsatish sohalarida vujudga keltiriladi va jamiyatning nomoddiy boyligi hisoblanadi. Mazkur sohalarda ashyoviy buyum shakl bilan bog‘liq bo‘lmagan alohida turdagi iste‘mol qiymatlar hosil qilinadi. Ular ham ishlab chiqarish sohalarining faoliyat qilishi va rivojlanishi uchun shuningdek bevosita aholining turmush darajasini ta‘minlash va oshirib borish uchun zarur bo‘ladi. Bunday boylik- larga ta‘lim, sog‘liqni saqlash, fan, madaniyat, san‘at, sport sohalarida vujudga keltiriladigan nomoddiy qimmatliklar kiradi. Uning tarkibida tarixiy yodgorliklar, arxitektura obidalari, noyob adabiyot va san‘at asarlari alohida o‘rin tutadi. Jamiyatning nomoddiy boyliklarida madaniyat va san‘atning rivojlanish darajasi, jamiyat a‘zolarining to‘plagan ilmiy bilimlari va intellektual darajasi, ishlovchilarning ixtisosligi va malakaviy bilim darajasi, sog‘liqni saqlash, ta‘lim va sportning rivojlanish darajasi o‘z ifodasini topadi. 324 Moddiy buyumlashgan boylikning o‘sishi jamiyat moddiy qimmatliklari ko‘payishining asosi hisoblanadi. Agar fan-texnika taraqqiyoti yuqori sur‘atlar bilan rivojlansa madaniyat, san‘at, fan kabi sohalar ham o‘sib va takomillashib boradi. Shunday qilib, milliy boylik moddiy buyumlashgan va tabiiy boyliklardan ancha keng tushuncha bo‘lib, o‘z tarkibiga jamiyatning nomoddiy xarakterdagi qimmatliklarini ham oladi. 5. Milliy hisoblar tizimida milliy boylikni hisoblashning xususiyatlari Milliy hisoblar tizimi (MHT) bo‘yicha milliy boylik barcha majburiyatlar chiqarib tashlangan aktivlar qiymati summasi sifatida aniqlanadi. Aktivlar miqdorlarga egalik qilish yoki foydalanish natijasida iqtisodiy naf keltiruvchi mavjud jamg‘arilgan qiymatlardir. U nomoliyaviy va moliyaviy aktivlarga ajratiladi. Moliyaviy aktivlar bu kreditorlarning debitorlarga moliyaviy talablari sifatida chiqadi, uning vujudga kelishi debitorlarda tegishli majburiyatlar paydo bo‘lganligini anglatadi. Bu ma‘lumotlar hisoblarning ikki turi: aktiv va passiv balansi hamda aktivlar hisobida aks etadi. Aktivlar va passivlar balansida aktivlar va majburiyatlarning barcha turlari ko‘rsatilib, ular asosida milliy boylik aniqlanadi. Download 6.4 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|