Bozor iste’molchi va sotuvchilarning xohish va istaklari mos kelib o‘zaro tovar va xizmatlarni ma’lum bir qiymat evaziga ayirboshlaydigan joy. Market

Marketing tizimida qo‘yilgan maqsadga erishish uchun xaridorlar va boshqa sub’ektlarga ta’sir etish uchun marketing vositalari, ya’ni marketing usullari yig‘indisi, uslublari zarurdir. SHunday vositalardan marketing-miks, marketing kompleksi bo‘lib hisoblanadi. Bularni marketing nazariyasiga 1964 yilda birinchi bo‘lib Garvard universiteti biznes maktabi professori Neyl Borden kiritgan. Marketologlar tayyorlash tizimida marketing kompleksi 4 «P» deb nomlanib, Djeremi Makkarti tomonidan 1960 yilda bu model taklif etilgan. Ushbu modelda marketingning to‘rtta asosiy elementlari ajratib ko‘rsatilgan: tovar (product), narx (price), joy (place), siljitish (promotion).
Nazorat va mulohaza uchun savollar
1. Marketingni mazmun mohiyati nimalardan iborat?
2. Zamonaviy marketing tushunchasini izohlab bering?
3. Marketingni asosiy kategoriyalari nimalardan iborat?
4. Bozor elementlariga nimalar kiradi?
5. Marketing elementlari tarkibiga nimalar kiradi?
6. O‘zbekistonda marketingni rivojlanishi va qo‘llanilishi haqida nimalarni bilasiz?
7. Muhtojlik deganda nimani tushunasiz?
8. Ehtiyoj deganda nimani tushunasiz?
Amaliy topshiriqlar
1-Topshiriq. Ahmadjon “Zarafshonnon” savdo korxonasi transport bo‘limi boshlig‘i etib tayinlandi. Uning vazifasi shahardagi 3 ta non korxonasidan 5 ta do‘konga non yetkazib berishdan iborat (2-jadval). Ahmadjon bu vazifani quyidagi usulda yechdi (3-jadval). Ahmadjonda bu F = 425+520+25+510+430+725= 695 tkm ni tashkil etadi. Agar 1 tonna yukni 1 kmga (1 tkm) tashish xarajati 2 ming so‘m bo‘lsa, bundanda arzonroq variant bormi?
1-jadval
“Zarafshonnon” savdo korxonasi non do‘konlari savdo imkoniyatlari va masofasi

Non do‘konlari	Non miqdori, tonna	Non do‘konlari, ularning imkoniyatlari va masofa
		1 25 t	2 20 t	3 15 t	4 55 t	5 35 t
A	50 t	4	5	2	2	3
B	40 t	3	6	5	4	2
D	60 t	2	5	3	2	4