Бури зиёму аммадов


Download 4.09 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/79
Sana30.08.2023
Hajmi4.09 Mb.
#1671390
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   79
Bog'liq
Pedagogika (Bo\'ri Ziyomuhammadov)

Расмий таълим-тарбия деб, жамият э^тиёжидан келиб чиккан 
ва ж ам иятнинг муайян э^тиёж ини кондиришга йуналтирилган 
х,амда давлат томонидан таш кил килинган х,амда унинг моддий 
таъминотини кафолатлаб берувчи давлат таълим-тарбия тизимига 
айтилади. Муайян давлатнинг таълим-тарбия тизими, шу давлат- 
нинг буюртмасини бажаради. Давлат буюртмаси, Давлат таълим 
стандартларида уз ифодасини топган булади.
Расмий узлуксиз таълим-тарбия тизимининг боскичлари. Рас­
мий таъли м -тарби я богчадан бош ланади. Мактабгача таълим 
боскичига куйиладиган талаблар тизими \ам мавжуд булиб, улар 
ж амиятнинг етук шахе сиймосига куйилган талабларидан келиб 
чикиб, мактабгача таълим стандартларида уз ифодасини топган 
булади. Мактабгача таълим узлуксиз таълим тизимининг бирин- 
чи боскичи хисобланади. М актабгача таълим жараёни мажмуида: 
тарбия берувчи — мураббий ва богча мудири \ам да тарбия олувчи 
богча боласи деган элементлар катнашадилар.
Бошладоич таълим боскичи 1—4-синфларни уз ичига олиб, асо­
сан, болаларга ёзиш, чизиш, турт амал ёрдамида ^исоблаш ва уларни 
амалга ош ириш нинг конун-коидаларини х;амда мустакил билим 
олишни ургатади. Мактабгача таълим жараёнида болаларда, билим 
олиш нинг урни (катлавани) тайёрланса, бошлангич таълимда киши 
ижтимоий мо^иятининг фундаменти (асоси) яратилади. Бошлан-
www.ziyouz.com kutubxonasi


FH4 таълим жараёни мажмуи: устоз деб номланувчи (укитувчи) ва 
укувчи деган элементларнинг узаро мулокотидан иборат. Укитув- 
чидан ташкари бошлангич мактабда илмий мудир ва директор *амда 
махсус фанлар (чет тили, жисмоний тарбия укитувчиси) деган эле- 
ментлар таълим-тарбия жараёнига х,ал килувчи таъсир утказади.
Умумтаълим боск,ичи. Умумтаълим 5—9-синфларни уз ичига 
олиб, асосан, дунёда мавжуд фанлардан умумий билим бериш 
билан шугулланадилар. Умумтаълим мактабларида дунёда мавжуд 
фанлардан умумий билимларни бериш билан баробарда ёшлар- 
нинг шахе сифатида шаклланишига >^ам ало^ида эътибор берила- 
ди. Ёшларни замон талабига жавоб берадиган тарзда ахлокий тар­
биялаш билан фан укитувчилари, синф ра^бари, мактаб директо- 
ри, илмий ва тарбиявий ишлар буйича директор уринбосарлари 
шугулланадилар.
М ахсус таълим босцичи. Ёш авлодимиз богчада ахлок ва одоб- 
дан таълим олиб, узида билим олиш учун замин тайёрлаб олгани- 
дан кейин, бошлангич мактабда ёзиш, чизиш ва \исоблаш конун- 
Коидаларини *ам эгаллаб, мактабгача булган таълимдан олган 
ахлок ва одоб билимларини чукурлаштириб олганидан кейин, 
умумтаълим мактабида илгари олган ахлок ва одоб билимларини 
чукурлаштиради, шу билан бирга дунёда мавжуд фанлар асосини 
урганиб, шахе сифатида шаклланишига замин яратади. Умумтаъ­
лим мактабида укиши жараёнида бола, фанлар ичидан бир турига 
узида мойилликни намоён килади. Бунинг учун умумтаълим м ак­
табларида х,амма шароитлар мавжуд. Умумтаълим мактабини би- 
тираётганда болалар фанга ёки муайян касбга булган мойиллик- 
лари буйича сараланадилар ва укиш нинг кейинги боскичини 
Каёкда давом эттириш туррисида тавсия оладилар.
Умумтаълим мактабини битирганидан кейин бола уз мойил- 
лигидан келиб чикиб ё узи танлаган касб-хунар коллежига, ёки 
ихтисослашган академик лицейга укиш учун, яъни ижтимоий мо- 
\и яти н и такомиллаштириш учун йул олади. Махсус таълим бос- 
кичидаги ёшлар талаба деб номланади.
Академик лицейлар муайян фанлар (ижтимоий-гуманитар, ма­
тематика, табиий фанлар ва >;оказо) туркумидан келиб чикиб
ёшларга шу фанлардан чукур билим бериш билан шугулланадилар. 
Ундан ташкари, академик лицейда болалар богчада, бошлангич ва 
умумтаълим мактабларида олган ахлок-одоб билимини такомил- 
лаштириб, уни *аёт тарзига айлантириб улгуришлари шарт булади.
Академик лицейларда болаларнинг ахлок тарбияси билан бар­
ча фан укитувчилари, синф ра^бари, директор ва унинг уринбо­
сарлари шугулланадилар.
Касб-хунар коллежлари *ам маълум бир касблар туркумига их­
тисослашган булиб, уларга болаларни муайян бир каебнинг мала-
www.ziyouz.com kutubxonasi


кали ишчиси килиб тайёрлаш вазифаси юклатилган. Болаларни 
^унарга касб устаси, яъни талабанинг устози ургатса, ахлок нор- 
маларига риоя килишни синф ра^бари, коллеж директори ва унинг 
тарбиявий ишлар буйича уринбосари ургатади.
Академик лицейда х,ам, касб-^унар коллежида х>ам болалар 
махсус фанлардан ва муайян касбдан олган билимларидан 

Download 4.09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling