Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

Dt 
Schotning nomi: 5000-“Kassa” 
K-t
Qoldiq: 150000 
3)100000 
4)15000 
1)120000 
2)2500 
Debet oborot: 122500 
Kredit oborot: 115000 
Qoldiq: 157500 
∑S
2
A =150000+122500-115000=157500 

---

270 
Demak,aktiv schyotlarda oy boshiga va oxiriga qoldiq hamda 
mablag‘larning kо‘payishi aktiv schyotning debet tomonda, mablag‘larning 
kamayishi esa aktiv schyotning kredit tomoniga yoziladi. 
Chizmadan kо‘rinib turibdiki passiv schyotning kredit tomonida xо‘jalik 
mablag‘lari manbaalarining va korxona majburiyatlarining hisobot davrining 
boshiga va oxiriga qoldig‘i va kо‘payishlari, debet tomonida esa ularning 
kamayishlari aks ettiriladi. 
Passiv schyotlarda oy oxiridagi qoldiqni topish uchun, oy boshidagi kredit 
qoldiq summasiga kredit oborot summasini qо‘shib, debet oborot summasi 
ayriladi. Buning matematik modulini quyidagi formula yordamida aks ettirishimiz 
mumkin: 
∑S
2
P ═ ∑S
1
P+∑CoP−∑DoP 
Qayerda: 
1. ∑S
2
P - passiv schyotlarning hisobot davri oxiriga qoldig‘i summasi;
2. ∑S
1
P - passiv schyotlarning hisobot davri boshiga qodig‘i summasi; 
3. ∑DoP- passiv schyotlarning hisobot davridagi debet oboroti summasi; 
4. ∑CoP- passiv schyotlarning hisobot davridagi kredet oboroti summasi; 
Passiv schyotlarda hisobot davri yozuvlarini amalga oshirish, oborot 
hisoblash va hisobot davrining oxiriga qoldiq topish tartibini quyidagi misolda 
kо‘rib chiqamiz. Faraz qilaylik “Qisqa muddatli bank krediti” schyotida oy boshiga 
700000 sо‘mlik qoldiq bor. Hisobot davri davomida bankning qisqa muddatli 
krediti bо‘yicha qarzdorlikning о‘zgarishiga doir quyidagi operatsiyalar amalga 
oshirilgan: 

---

271 
1. Hisob kitob schyotdan qisqa muddatli bank krediti bо‘yicha qarzini uzish 
uchun 650000 sо‘m pul о‘tkazib berildi 
2. Hisob kitob schyotiga 1000000 qisqa muddatli bank krediti olindi. 
3. Hisob kitob schyotdan qisqa muddatli bank krediti bо‘yicha qarzini uzish 
uchun 400000 sо‘m о‘tkazib berildi. 
Ushbu operatsiyalarni “Bankning qisqa muddatli krediti” schyotida 
quyidagicha aks ettiramiz: