Buxoro Davlat Universiteti 9-2 uzb guruhi talabasi Primova Taxminaning Filologlar uchun Matematika fanidan yozgan Mustaqil ishi

Buxoro Davlat Universiteti 9-2 UZB guruhi talabasi Primova Taxminaning Filologlar uchun Matematika fanidan yozgan Mustaqil ishi


Diskret matematika va mantiqning umumiy tushunchalari.


Reja:

1. 
   Diskret matematika.
   

2. 
   Mantiq manosi,’ predmeti.
   

3. 
   Mantiq fanining rivojlanish bosqichlari.
   

4. 
   Tafakkur shakllari va mantiq qonunlari.
   

Hozirgi vaqtda kombinatorik tahlil masalalari, asosan, uch turga bo‘linadi. Birinchi tur masalalar elementar kombinatorika masalalari deb yuritiladi va ular, ko‘pincha, berilgan to‘plam elementlari bilan bog‘liq mumkin bo‘lgan yechimlar sonini aniqlashga keltiriladi. Mumkin bo‘lgan


kombinatorik yechimlar, ularning mavjudligi va shu kabi masalalar ikkinchi tur masalalar jumlasiga kiradi. Uchinch tur kombinatorik masalalar vositasida mumkin bo‘lgan kombinatorik yechimlar orasidan qandaydir maqsadni ko‘zlab optimal yechim topish bilan bog‘liq savollarga javob topishga harakat qilinadi.Kombinatorik tahlil diskret matematikaning nazariy asoslaridan biridir. Bu tahlilni amalga oshirishda tanlashlar sonini bevosita aniqlash usuli, hosil qiluvchi funksiyalar usuli, mantiqiy, ekstremal, geometrik, jadval-sxema va boshqa usullardan foydalaniladi.


1736 yilda L. Eyler tomonidan o‘sha davrda qiziqarli amaliy masalalardan biri hisoblangan


Kyonigsberg
ko‘priklari haqidagi masalaning qo‘yilishi va yechilishi graflar nazariyasining paydo


bo‘lishiga asos bo‘ldi.


XIX asrning o‘rtalarida graflar nazariyasi bilan bog‘liq tadqiqotlar G. Kirxgof


va A. Keli ishlarida paydo bo‘ldi.

“Graf” iborasi D. Kyonig

tomonidan 1936 yilda graflar nazariyasiga bag‘ishlangan dastlabki darslikda uchraydi.


«Mantiq» arabcha soz’ bolib,’ manosi’ boyicha’ «logiga» soziga ’ muvofiq keladi. «Logiga» atamasi esa, grekcha «logos» sozidan’ kelib chiqqan bolib,’ «fikr», «soz»,’ «aql», «qonuniyat» kabi


manolarga’ ega. Uning kopmanoli’’gi turli xil narsalarni ifoda qilishida oz’ aksini topadi. Xususan, mantiq sozi,’ birinchidan, obyektiv olam qonuniyatlarini (masalan, «obyektiv


mantiq», «narsalar mantiqi» kabi iboralarda), ikkinchidan, tafakkurning mavjud bolish’ shakllari va taraqqiyotini,


shu jumladan, fikrlar ortasidagi’ aloqadorlikni xarakterlaydigan


qonun-qoidalar yigindisini’ (masalan «subyektiv mantiq» iborasida), va nihoyat, uchinchidan, tafakkur shakllari va


qonunlarini organuvchi’ fanni ifoda etishda ishlatiladi.


Mantiq ilmining organish’ obyektini tafakkur tashkil etadi. «Tafakkur» arabcha soz’ bolib,’ ozbek’ tilidagi «fikrlash», «aqliy


bilish» sozlarining’ sinonimi sifatida qollaniladi’. Tafakkur bilishning yuqori bosqichidir. Uning mohiyatini yaxshiroq tushunish uchun bilish jarayonida tutgan orni,’ bilishning boshqa shakllari bilan bolgan’ munosabatini aniqlab olish zarur.


Bilish voqelikning, shu jumladan, ong hodisalarining inson miyasida subyektiv, ideal obrazlar shaklida aks etishidan iborat. Bilish jarayonining asosini va oxirgi maqsadini amaliyot tashkil
etadi. Barcha hollarda bilish insonning hayotiy faoliyati bilan u yoki bu darajada bogliq’ bolgan,’ uning malum’ bir ehtiyojini qondirishi mumkin bolgan’ narsalarni tushunib yetishga