Buxoro Davlat Universiteti 9-2 uzb guruhi talabasi Primova Taxminaning Filologlar uchun Matematika fanidan yozgan Mustaqil ishi

Uchinchisi istisno qonuni.Uchinchi istisno qonuni nozidlik qonunining mantiqiy davomi bolib,’ fikrning toliq’ mazmunini qamrab olib bayon qilingan ikki zid fikrdan biri chin, boshqasi xato, uchinchisiga orin’ yoq ’eganligini ifodalaydi. Bu qonun «A V yoki V emasdir» formulasi orqali beriladi. Mulohazalar mantigida’ bu quyidagi formula orqali ifodalanadi: rv . Bu formula quyidagicha oqiladi’. r yoki r emas.


Uchinchisi istisno qonuni quyidagi holatlarda qollaniladi:’

1. 
   Alohida olingan yaqqa buyumga nisbatan bir xil vaqt va
   

munosabat doirasida ozaro’ zid fikr bildirilganda. Masalan,


Toshkent-Ozbekistonning’ poytaxti.


Toshkent-Ozbekistonning’ poytaxti emas.


Bu mulohazalar birgalikda chin ham, xato ham bola’ olmaydi. Ulardan biri chin, ikkinchisi xato, uchinchi mulohazaga orin’ yoq’. Uchinchisi istisno qonuni ozaro’ zid umumiy mulohazalar doirasida amal qilmaydi. Chunki umumiy mulohazalarda
buyumlar sinfiga va shu sinfga mansub har bir buyumga nisbatan fikr bildiriladi.
Masalan:


Hamma faylasuflar notiqdir.


Hechi bir faylasuf notiq emas.


Bu mulohazalardan, birining xatoligidan ikkinchisining chinliki haqida xulosa chiqarib bolmaydi’. Bunday holatda «Bazi’faylasuflar notiqdir» degani uchinchi bir mulohaza chin hisoblanadi.

2. 
   Son va sifatiga kora’ ozaro’ zid mulohazalar bayon qilinganda, buyum va hodisalarning sinfi xaqida tasdiqlab
   

bayon qilingan mulohaza bilan shu sinf buyum va


hodisalarining bir qismi xaqida inkor etib bayon qilingan