Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

olmoshlari sanaladi. Kishilik olmoshlari shaxsga ishora qilgani 
uchun ham shaxs olmoshlari deyiladi. 
 
 

---

115 
Shaxs va son 
Birlik 
Koʻplik 
I shaxs (soʻzlovchi) 
Men 
biz 
II shaxs (tinglovchi) 
Sen 
siz/ sizlar 
III shaxs (oʻzga) 
U 
ular 
I – II shaxs kishilik olmoshlari insonga nisbatan ishlatiladi. M.: 
Meni sendan ayirdilar, yor-yor. 
III shaxs kishilik olmoshi (u, ular) ham insonga, ham narsa voqea-
hodisalarga nisbatan ishlatiladi. M.: 1. Jek London jahonga mashhur 
ingliz adibidir. U birgina ot va shu ot bilan sayr qilish mumkin 
boʻlgan ozgina yer sotib olish armoni bilan oʻtib ketdi. 2. Yoʻlbars 
mushuksimonlar oilasiga mansub yirtqich hayvondir. U qizil kitobga 
kiritilgan.
 
Kishilik olmoshlarining qoʻshimchalarga munosabati 
1. Kishilik olmoshlari “urib oʻldiraman” desangiz ham (M. 
Olimov) egalikni qabul qilmaydi, chunki oʻzi uchta shaxsni ifodalab 
keladi. 
2.Kishilik olmoshlariga 
kelishik qoʻshimchalari qoʻshilib, 
turlaydi. Bunda tovush tushish va tovush ortish hodisasi kuzatiladi. 
Men, sen birlikdagi olmoshlarga –ning, -ni, -niki qoʻshimchalari 
qoʻshilsa, asosda “n” tovushi tushadi. M.: 1. Mening og’am ichinda, 
Soqollari tashinda. (Makkajoʻxori) 2. Sening xayolingmi tonggi 
shabnamlar, Mehrdan soʻylashsa koʻzingda namlar. (Zulfiya) 
U 3-shaxs kishilik olmoshiga joʻnalish, oʻrin kelishiklarining 
qoʻshimchalari qoʻshilsa, tovush ortadi. M.: u+ga=unga, 
u+da=unda.
3. Kishilik olmoshlari koʻplik qoʻshimchasini qabul qiladi.
•