Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

 
Egalik qo‘shimchalarining semantik strukturasiga ko‘ra turlari 
 
Egalik kategoriyasining faqatgina I, II shaxsi semantik 
strukturasiga ko‘ra bir va ko‘p ma’nolidir.
Egalik 
kategoriyasining 
I, 
II 
shaxs 
birlik 
shakldagi 
qo‘shimchalari bir ma’nolidir. Ular faqat predmetning ikki shaxsdan 
biriga qarashliligini ifodalaydi xolos. M.: mashina+m – I shaxs 
birlikka tegishli, mashina+ng – II shaxs birlikka tegishli. 
Egaki qo‘shimchalarining I – II shaxs ko‘plik shakli o‘z 
ma’nosidan tashqari ko‘chma – uslubiy ma’no ifodalab kela oladi. -
miz/-imiz ko‘plik egalik qo‘shimchasini tahlil qilsak. 
O‘z ma’nosida I shaxs va u mansub jamoaga tegishlilikni 
bildiradi. M.: Uy/imiz shu yaqin orada, kirib o‘ting. 
Uslubiy – ko‘chma ma’noda kelishi matnda boshqa so‘zlar bilan 
munosabatga kirishganda namoyon bo‘ladi. Maqtanish ma’nosida 
keladi. M.; Mashina/miz qalay, bo‘ladimi? Qiz/imiz o‘qishga kirdi. 

---

57 
Kamtarlik ma’nosini ifodalaydi. M.: “Asar/imiz nashriyotdan 
chiqdi”, – dedi Abdulla Oripov. 

II shaxs ko‘plik egalik qo‘shimchasi ham o‘z ma’nosidan 
tashqari II shaxs birlik o‘rnida kelib, hurmat ma’nosini ifodalaydi. 
M.: Oyijon bayram+ingiz bilan tabriklayman. 
 
Egalik qo‘shimchalarining kelishiklarga munosabati 
Egalik kelishigidagi so‘zlar odatda qaratqich kelishigidagi otga 
bog‘lanadi.
Bunda qaratqich kelishigidagi so‘z – qaratuvchi, 
egalik kelishigidagi so‘z – qaralmish deb yuritiladi. M.: men/ing 
tilag/im, sening orzu/ing, Nasiba/ning kitob/i. 
Bilish lozimki, III shaxs egalik shaklidagi so‘z qaratqich 
kelishigining sinonimi sifatida kelgan chiqish kelishigidagi so‘zga 
bog‘lanadi. M.:
abituriyentlar/ning zo‘r/i – abituriyentlar/dan zo‘r/i, kitob/ning
yaxshi/si – kitob/dan yaxshi/si. 
E