Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

 Hurmаt shаkli 
-lаr: 1) qarindoshlik munosabatini ifodalovchi shахs оtlаrigа
I shахs vа II shахs egаlik qo‘shimchаlаridаn keyin qo‘shilib, 
hurmat ma’nosini ifodalaydi. Masalan, dаdаmlаr, dаdаnglаr,
оyimlаr, оyinglаr; 

---

77 
2) III shахs egаlik qo‘shimchаsidаn оldin qo‘shilishi mumkin. 
Masalan, bоbоmning uylаri, o‘qituvchimizning gаplаri.
Qolaversa, manbalarda yana otning oʻrin belgisi shakli hamda 
oʻxshatish shakllari berilgan.
Oʻrin belgisi 
 
Oʻrin belgisi shakli -dagi qoʻshimchasi Morfem lugʻatda soʻz 
yasovchi qoʻshimcha sifatida berilsa, A.Hojiyevning “Oʻzbek tili soʻz 
yasalishi tizimi” qoʻllanmasida bu qoʻshimcha soʻz yasovchi 
qoʻshimcha sifatida emas, balki shakl yasovchi qoʻshimcha ekanligi 
ta’kidlanadi (“Oʻqituvchi”.T.2007. 35-bet, 136-betlar). Bizningcha, 
mazkur qoʻshimcha otning sifatga xoslangan shakl yasovchi 
qoʻshimchasidir. M.: uydagi gap, stoldagi bezak.  
Otning ushbu shakli xuddi sifatlardek asosan sifatlovchi 
aniqlovchi vazifasida keladi. Agar sifatlanmish tushib qolsa, otning 
koʻrsatkichlarini qabul qiladi. M.: Uydagilarni sogʻindim. 
 
 

---

78 
SIFAT SO‘Z TURKUMI
 

Ot 
– predmetga bog‘lanib, uning belgisini bildiradigan so‘zlarga 
sifat so‘z turkumi deyiladi 
 
 
So‘roqlari 
So‘roqlari qanday? qanaqa? qaysi? M.: qizil olma, go‘zal 
manzara. 
 
ESLATMA! 
Bu so‘roqlar sifatning so‘rog‘i sanalsa-da, gapda 
sifat vazifasida kelgan boshqa so‘z turkumlari otga bitishuv yoʻli bilan 
bogʻlanib, bu so‘roqlarni qabul qila oladi. M.: 1. Sifat vazifasidagi ot: