Buxoro davlat universiteti texnologik va professional

Фойдаланилган адабиётлар: 
1. С.Бозорова 
“Олий 
таьлимда 
касбий 
йўналтирилган 
ўқитиш 
технологиялари”- Тошкент -2006, 114 б
2. С. Ғуломов “Тадбиркорлик ва кичик бизнес” Тошкент, Шарқ, -2002, 365 
б. 

---

126 
KASBIY KOMPETENTLIKNI SHAKLLANTIRISHDA TEXNOLOGIYA 
FANINING O'RNI 
B.R. Axtamov 
BuxDU “Texnologik ta'lim” kafedrasi o’qituvchisi
Sh.Sh. Isroilova
BuxDU Texnologik ta’lim yo’nalishi talabasi  
Mustaqillik yillarida tom ma'noda O'zbekiston Respublikasi ijtimoiy, 
iqtisodiy va mada iy taraqqiyoti istiqbolini belgilash, jahon hamjamiyati 
mamlakatlari safidan munosib o'rin egallashga intilish yo'lidagi keng ko'lamli 
islohotlarni amalga oshirish bilan kechmoqda. 
Jahonning rivojlangan mamlakatlari tajribalarini o'rganish, mahalliy shart-
sharoit, iqtisodiy va intellektual resuslarni inobatga olgan holda jamiyat hayotining 
barcha sohalarida sohalarida tub islohotlarni amalga oshirilayotganligi yangidan-
yangi yutuqlarga erishishni ta'minlamoqda. Turli sohalarda yo'lga qo'yilgan 
xalqaro hamkorlik o'z samarasini berayotgan bo'lsa-da, milliy mustaqillikni har 
jihatdan mustahkamlash, erishgan yutuqlarni boyitish, mavjud kamchiliklarni 
tezkor bartarat etish jamiyat azolaridan alohida fidokorlik, jonbozlik, shijoat va 
qat'iyat ko'rsatishni talib etadi. 
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. Sh. Mirziyoyev tashabbuslari bilan 
2017-yil 7-fevral kuni "O'zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha 
harakatlar strategiyasi to'g'risida"gi ПФ-4947sonli Farmkni qabul qilindi. Ushbu 
farmon asosida 2017-2021- yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning 
beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha harakatlar strateguyazi belgilab berildi. 
Harakatlar strategiyasining to'rtinchi ustuvor yo'nalashi ijtimliy sohani 
rivojlantirishga yo'naltirilgan bo'lib, unda " ....ta'lim, madaniyat, ilm-fan, adabiyot, 
san'at va sport sohalarini rivojlantirish yoshlarga oid davlat siyosatini 
takomillashtirish" masalalari 
ga katta e'tibor qaratilgan. Shuningdek , Harakatlar strategiyasi yurtimizda 
yillarga beriladigan nomlardan kelib chiqib , bar bir yil bo'yicha davlat dasturlari 
qabul qilinishini nazarda tutgan holda amalga oshiriishi belgilangan bo'lib, 
jumladan, 2020-yil O'zbekiston Respublikazida "Ilm- ma'rifat va raqamli 
iqtisodiyotni rivojlantirish yili " deb e'lon qilindi. 
"Texnologiya" so'zining grek tilidan tarjimasi tayyor mahsulot, buyumlar 
olish maqsadida ishlab chiqarishning mos keladigan qurilma jihozlari bilan xom-
ashyo va materiallarni ishlov berish usullari majmuasini tizimlashtiruvchi fanni 
anglatadi. 
"Texno"- hunar yoki san'at , "logos"- ta'limot deb, Buyum tayyorlash uchun 
xom-ashyoga ishlov berish san'ati haqidagi fan sifatida e'tirof etiladi. 
Kompetentlik esa - ( inglizcha " competence"- qobiliyat ) faoliyatda nazriy 
bilimlardan samarali foydalanish, yuqori darajadagi kasbiy malaka, mahorat va 
iqtidorni namoyon eta olish. 

---

127 
Kasbiy kompetentlik esa mutaxassis tomonidan kasbiy faoliyatni amalga 
oshirish uchun zarur bo'lgan bilim, ko'nikma va malakalarning egallanishi va ularni 
amalda yuqori darajada qo'llay olishidir. 
Texnologiya - bu erkin ijodkorlik darsidir. Har bir bola berilgan vazifani o'z 
qiziqishi, dunyoqarashiga qarab tayyorlaydi. Bu o'rinda ustoz ham qobiliyatli 
bo'lishi kerak. O'quvchini to'g'ri yo'naltira olishi, xatolarini tuzatib borishi, o'z 
o'rnida rag'batlantirishi zarur. 
O'qituvchi o'z ustida ko'proq ishlashi, mavzuga tegishli axborotlarni izlab 
topishi , kerakli ma'lumotlarni o'quvchilarga qayta ishlab yetkazishi kerak. 
O'quvchi fanga qiziqsa, darsga mehr uyg'onsa darsni intizor bo'lib kutadi. 
O'zi mavzuga aloqador materiallar yig'adi, buyumlar tayyorlashga harakat qiladi. 
An'anviy dars metodidan foydalanganda dars to’liq maqsadiga erismay. 
Hozirgи davr buni taqozo qilmaydi. Bolalar juda qiziquvchan , shuning uchun 
darsni noodatiy, interfaol usullar bilan o'tish, hamda samaradorlik darajasini 
maкsimal nuqtaga eltish, har bir pedagokning vazifazidiz. 
Darsni olib borish jarayonida quyidagi ta’lim texnologiyalaridan 
foydalansak samaradorlik ancha yuqori bo’ladi.
-Refleksiv 
-Kvantlash 
-Intellektual 
-Ko'rgazmalilik 
Refleksiv- savol-javob , bu jarayondan darsni boshida va mavzu tugaganidan 
keyin darsni mustahkamlash maqsadida yana savol - javob qilinadi. 
Masalan mavzu : Chaqaloqlar kiyimi haqida. 
Savollar: chaqaloqlar kiyimi matosi qanday bo'ladi ? 
2.Ularda bezaklar ko'p bo'ladimi? 
3. Bolalar kiyimlariga qanday talablar qo'yiladi? 
Dars 
mazmuni 
tushintirilgach 
dars 
yakunida 
olingan 
bilimlarni 
mustahkamlash uchun yana savol-javob qilinadi. Endi beriladigan savollar 
murakkabroq bo'ladi. Albatta bolalar yoshiga va o'zlashtirishiga qarab beriladi. 
Kvantlash - mayda detal, ya'ni har bir tushuncha, har bir detal mayda 
qismlarigacha tushuntiriladi. 
Masalan:chaqaloqlar kiyimi matosi nega tabiiy tolali bo'ladi? 
2. Nega tugma , turli bezaklardan foydalanilmaydi? 
3. Nega kiyim keng bo'ladi, bola tanasiga yopishib turmaydi? v.x 
Intellektual- yangi. Dars jarayonida mavzuga oid yangi bilimlarni berilishi, 
yangiliklardan xabardor qilinishi kerak. Haмda yangi metodlardan foydalanish 
zarur. 
Ko'rgazmalilik-buyuk chex pedagogi Yan Amos Komenskiy" ko'rgazmalilik 
bu pedagogning quroli" - deydi. 
Texnologiya darsida esa chaqaloqlar kiyimlaridan namunalar, turli xildagi 
gazlamalar (4-5xil mato bo'lagi qaysidan tikamiz? nega?), turli bezaklar (lentalar, 
tugmalar (qanaqa tugma ishlatamiz? nega?) 

---

128