Buxoro davlat universiteti texnologik va professional
Download 4.18 Mb. Pdf ko'rish
|
БухДУ Технологик таълим тўплам 2020
- Bu sahifa navigatsiya:
- TEXNOLOGIYA DARSLARIDA O’QUVCHILARNING IJODIY FAOLIYATINI SHAKLLANTIRISHNING PSIXOLOGIK XUSUSIYATLARI Yakubova Hilola Sunnatovna
Фойдаланилган адабиётлар:
1. Виленский М.Я., Образцов П.И., Уман А.И. Технология профессионально ориентированного обучения в выс- шей школе: Учебное пособие / Под ред. В.А. Сластенина. – Орел: ГОУ ВПО «ОГУ», 2008. – 270 с. 2. Зимняя И.А. Педагогическая психология. Изд. второе, доп., испр. и перераб [Текст]. – М.: Логос, 2001. – 384 с. 3. http://www.dictionary.fio.ru 121 TEXNOLOGIYA DARSLARIDA O’QUVCHILARNING IJODIY FAOLIYATINI SHAKLLANTIRISHNING PSIXOLOGIK XUSUSIYATLARI Yakubova Hilola Sunnatovna Daminova Ra’no Basitovna Nizomiy nomidagi TDPU “Ma`sofaviy ta`lim” kafedrasi katta о‘qituvchilari Bugungi kunda mustaqillik tufayli amalga oshirilayotgan ta’lim islohotlari o’z ishiga ijodiy yondashuvchi, fan, texnika, san’at, ishlab chiqarishning jadal rivojlanishiga o’z hissasini qo’shadigan yuksak malakali kadrlar tayyorlashga bog’liq. Shunga ko’ra, jamiyat taraqqiyoti talablaridan kelib chiqqan holda har bir shaxsni ijodkorlik ruhida tarbiyalash muhim va zarurdir. “2017-2021 yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi” qarori ijrosini ta’minlash maqsadida bolalarni har tomonlama intellektual, ahloqiy, estetik va jismoniy rivojlantirish, xalqning boy milliy, madaniy-tarixiy merosi va ma’naviy axloqiy jihatdan tarbiyalash, milliy vatanparvarlik hislarini shakllantirish, jismoniy va ruhiy sog‘ligini ta’minlashdan iborat. Bolalarning “Ijodiy rivojlanish” sohasi kompetensiyalariga quyidagilar kiradi: san’at va madaniyatga qiziqishini namoyon qiladi; milliy an’analarni qadrlaydi va ularni kundalik hayotining bir qismi sifatida idrok etadi; san’atning muayyan turini afzal ko‘rishini mustaqil ravishda ifodalaydi; olingan bilim ko‘nikmalardan turli hayotiy vaziyatlarda o‘z ijodiy rejalarini tuzish va tadbiq qilish uchun foydalanadi; insonning dunyoni o‘zgartirishdagi yaratuvchanlik rolidir. «Ijod» so’zining lug’aviy ma’nosi: «yaratish», «yangilikni kashf etish» so’zlariga monand keladi. Ijodkorlik - faoliyatning turli holatlarida paydo bo’ladi. Qiziqish ilhom, intilish va boshqalar ijodkorlikning inson ongida eng oliy tarzda paydo bo’lishidan, namoyon bo’lishigacha jarayonini o’z ichiga oladi. Shaxsda faoliyat ehtiyoji faoliyatda yangi ilgari maqsad qilib qoyilmagan, hal etuvchi vosita bo’lib hisoblanmagan intilishdir. Ijodkorlik- sifat jihatdan yangi, moddiy va ma’naviy boyliklar yaratuvchi inson faoliyati jarayoni. Ijodkorlik o’zida insonning mehnatda namoyon bo’lgan qobiliyatini ifodalaydi. Ob’ektiv olam qonuniyatlarini bilish asosida xilma-xil ijtimoiy ehtiyojlarini qanoatlantiradigan yangi haqiqatni yaratadiganday mehnat ijod bo’lishi mumkin. Ijod turlari bunyodkorlik faoliyati bilan belgilanadi: ixtirochi, tashkilotchi, mehnati ilmiy va badiiy mehnat va boshqalar. Ijodiy faoliyat uchun imkoniyatlar ijtimoiy munosabatlarga bog’liq. Faoliyat subektning olam bilan faol oʻzaro munosabatidir. Odam faoliyati falsafaning faoliyat falsafasi sohasida oʻrganiladi. Faoliyat - kishilarning tashqi olamga faol munosabati shakli, insonning oʻzini oʻzi maqsadga muvofiq tarzda oʻzgartirish usuli, inson borligʻining muhim xususiyatlaridan biri. Faqat faoliyat. zamiridagina inson mohiyati namoyon boʻlishi, jamiyatning, har qanday ijtimoiy tuzilmaning mavjudligi taʼminlanishi 122 mumkin. Inson va jamiyat ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda, faoliyat. shakllari, asosan, quyidagicha turkumlashtiriladi: moddiy faoliyat. (insonning oʻz xavfsizligi taʼminlanishi, oziqovqat, kiyimkechakka boʻlgan dastlabki ehtiyojlarining qondirilishi va mehnat qurollari orqali tashqi tabiatning oʻzgartirilishi); ijtimoiysiyosiy faoliyat. (ijtimoiy munosabatlarga, ijtimoiy hayotga taʼsir koʻrsatish); maʼnaviy faoliyat. (ilmfan, sanʼat, din, badiiy ijod va boshqa sohalardagi faoliyat Inson faoliyati shakllari, turlari, avvalo, mehnat taqsimoti, odamlar, jamiyat ehtiyojining oʻsishi jarayonida oʻzgarib, rivojlanib boradi. faoliyat elementlarini insonlar, inson ehtiyojlari va manfaatlari, faoliyat predmeti, motivlari, faoliyatning maqsadlari, amalga oshirish yoʻllari, vositalari va usullari tashkil etadi. Faoliyat muayyan yaxlit jarayon sifatida oʻzida mavjud olamni, ijtimoiy borliqni, amaliyotni oʻzgartirish va tushuntirish dasturi hamda undan kelib chiqadigan harakatlar majmuini mujassamlashtiradi. Ijodiy faoliyat sifatlariga quyidagilarni kiritish mumkin: ehtirosli-obrazli sifatlar: ijodiy vaziyatlardan ilhomlanish, zavqlanish, jo’shqinlik; obrazlilik, uyushganlik, yangilik va g’ayrioddiylikni his etish, ziddiyatlarga nisbatan sezgirlik, ijodiy moyillik, ichki kurashlarni sinashga bo’lgan qobiliyat, ramziy ijodkorlik va boshqalar. tashabbuskorlik, kashfiyotchilik, zehn, o’ziga xoslik, har xillik, nostandartlik; g’oyalarni topishga, ularning individual, o’zga insonlar bilish ob’ektlari bilan munosabatlariga nisbatan qobiliyati; maktabda, oilada va boshqa ijtimoiy muhitda beriladigan axloq meyorlarini saqlab qolish ko’nikmasi bilan uyg’unlashadigan fikrlar, tuyg’ular va harakatlar erkinligi; sezgirlik, tanish narsalarni notanish narsalarda ko’ra olish va aksincha; muammolarni hal etishda stereotiplarni yenga olish, o’zgacha makonga chiqish qobiliyati; o’rganilayotgan ob’ekt bilan dialog olib bora olish; bilish metodlarini tanlay olish; ob’ektning o’xshash ob’ektlar bilan vazifa va aloqasini topish; ob’ektlarning o’zgarishi, uning o’sish yoki rivojlanish dinamikasini aniqlash; ob’ektning xossalariga ko’ra bilishning yangi metodlarini yarata olish; gipotezalarni ta’riflay olish taxminiy fikrlar, qonuniyatlar, formula, nazariyalarni, konstruksiyalash: intuitsiya, meditatsiyaga ega bo’lish ; o’z qobiliyatini ijodiy ishlarni bajarish va himoyalash shaklida amalga oshirish, tanlovlar, olimpiadalarda ishtirok etish tajribasiga ega bo’lish. Pedagogikaning asosiy vazifalaridan biri barcha bolalarning ijodiy faoliyati har tomonlama rivojlanishini ta’minlaydigan shart-sharoitlar yaratishdan iborat. Shu bilan bir qatorda muayyan sohalarda chuqur qiziqishlarini, intilishi va qobiliyatini namoyon qilayotgan bolalarni aniqlash, ularga bundan keyingi rivojlanishi uchun barcha imkoniyatlarni yaratib berish lozim. |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling