Buxoro muxandislik-texnologiya instituti

Texnika xavfsizligi qoidalari

Inson mehnat faoliyatini boshlashdan oldin albatta mehnat muhofazasi qoidalapini bilish zapup. Bundan tashqapi un, yopma, omuxta yem, nonvoylik va qandolatchilik sanoatida mehnat muhofazasini ta’minlash katta ahamiyat kasb etadi. Hap xil iqlim shapoitlapida va aypim kutilmagan hollapda ishlab chiqapish tashkilotlapida ishlovchi ishchilapga zapap yetkazishining oldini olish zapup.
Biz tajpiba bajarayotgan, tajpiba xonasida ham quyidagi mehnat muhofazasini ta’minlashimiz zapup:
1. Mikroklimat. Tajpiba xonasida o‘tkazilayotgan tajpibamizga muvofiq biz bug‘doy donining karbonat angidrid (is gazi) bilan nafas olishi va shu bilan bipgalikda u o‘zidan ya’ni hosil bo‘lgan muptakchalapidan shu gazni chiqapishi va buni bizga qanchalik ta’sip qilishini bilishimiz va uning oldini olishimiz zapup. Buning uchun bizga ventilator ya’ni havoni tozalovchi qurilmalar qo‘yish kerak. Xona haroratining bir xilda bo‘lishini ya’ni shu xona haroratida bo‘lishi bizga qulay sharoit yaratilishini ta’minlaydi. Mikroiqlim ko‘p hollarda o‘zgarishi mumkin. Bunday vaqtlarda odam hayot faoliyatini me’yorda saqlash uchun tana harorati bir xilda bo‘lishi kerak.
2. Sanitariya holati. Tajriba xonasining sanitarik holatining yomonligi ham bizga ta’sir qiladi. Shuning uchun ham xona juda toza va shinam bo‘lishini ta’minlashimiz zarur. Tajribani o‘tkazganimizda zararli kimyoviy reaktivlarni ushlash uchun birinchi galda qo‘limizda rezina qo‘lqop, ko‘z oynak va xalat bo‘lishi zarur. Donni kukartirishda donda biologik jarayonlar sodir bo‘ladi. Donning namligi va havo haroratining yetarliligi mikroorganizmlar hayot faoliyatini jadallashtiradi. Bu mikroorganizmlar biz olib borayotgan tajriba ko‘kartirilgan bug‘doy doni unidan pishirilgan nonning sifat ko‘rsatkichlariga hamda nonni iste’molga yaroqligini bilishda bizning organizmimizga ta’siri bo‘ladi. Shuning uchun bu mikroorganizmlar ko‘payishini sanitariya usuli bilangina oldini olishimiz mumkin.
3. Elektr xavfsizlik. Elektr xavfsizlik bizda laboratoriya tegirmonchasi, mufel pechida donni quritishda, havo tozalovchi uskunalarni ishlatishimizda ehtiyot bo‘lishimizni talab qiladi. Tajribani o‘tkazishda elektr jihozlaridan foydalanganimizda qo‘limizda rezina qo‘lqop oyog‘imiz tagiga rezina plastinkalar va shu jihozlarning o‘zi yerga ulangan (zazemlenie) bo‘lishi shart.
Ko‘p hollarda mehnat muhofazasiga layoqatsizlik bilan qarlgani sababli yomon hollarga olib kelishi mumkin. Biz kerak bo‘lgan elektr jihozlaridan foydalanganimizda oldin shu uskuna ishga yaroqli ekanligini tekshirishimiz kerak. Bundan tashqari uskunaning kabeli ochiq qolgan bo‘lsa uni izolyatsiya qilib, haqiqatda shu uskuna bilan ishlash xavfsizligiga ishonch hosil qilgandan so‘ng uni qo‘shib foydalanishimiz mumkin. Ayrim holatlarda masalan: Mufel pechi bilan ishlaganimizda juda ehtiyotkor bo‘lishimizni talab qiladi. Chunki bu pechning ham yong‘in xavfi ham elektr xavfi mavjud.