Buyuk britaniyaning

Buyuk Britaniyaning xalqaro pul-moliya operatsiyalari 
Buyuk Britaniya dunyo bo’yicha moliyaviy etakchilikni qo’ldan boy bermagan holda, 
80 yillarda moliyaviy institutlarni tuzilishi va boshqarishda ko’pgina o’zgarishlar ro’y 
berdi. Bu o’z navbatida banklar sistemasiga, sugurta sistemasiga, qurilishga, fond 
birjalariga, shuningdek, iste’mol tovarlari ishlab chiqarish bozorlariga ta’sir qildi. 
Agarda oldin uy-joy qurilishi uchun qurilish tashkilotlari kredit bergan bo’lsa, endi 
kreditni banklar va sug’urta kompaniyalari bera boshladi. Bunga bog’liq holda ikkita 
o’zgarish sodir bo’ldi. Qurilish tashkilotlari o’zlarining hususiy naqd rul zahiralari, 
ko’chmas mulklari bilan banklarga birlashdilar. Qurilish tashkilotlari yer va kapital 
qo’yish ishlarida ham qatnashdilar. Bu o’zgarishlarni “Londonning katta sakrashi” deb 
atashgan.London xalqaro moliyaviy operatsiyalar markazi sifatida rivojlana boshladi. 
Kapitalning kirishi, valyuta ayriboshlash, qimmatbaho qog’ozlar bilan savdo-sotiq 
qilish ancha rivojlandi. Londonga chet el banklarining kirib kelishi ko’paydi. 
Raqobatning oshishi va texnika rivojlanishi ayriboshlash va savdo-sotiqni tezlashtirdi. 
Natijada bir qancha moliyaviy kompaniyalar tashkil topdi. 80 yillarning ohiriga kelib bu 
kompaniyalarning faoliyatini nazorat qiluvchi qonunlar paydo bo’ldi. Barcha kommer 
banklar Angliya bankinig nazorati ostidadir. Banklar Angliya va Uelsda banknotalar 
ishlab chiqarish huquqiga egadir. Angliya banki aholi bilan ishlaydigan investitsiya, 
ipoteka va boshqa chet el banklariga litsenziya bera oladi. Banklar jismoniy shaxslar 
bilan, ipoteka banklari, sug’urta banklari, qimmatbaho qog’ozlar bilan ishlaydigan 
banklarga ajralib ketdi. Angliya banki foiz stavkalarini ham nazorat qiladi. U chet el 
valyuta bozorlariga ham faol aralashadi, shuningdek, funtning mustahkamligini 
ta’minlaydi. Funt sterling dunyoning asosiy valyutalaridan biridir. London dunyodagi 

---

10
savdo-sotiq markazlaridan biridir. Aholining ko’p jamg’armalari iqtisodiyotning 
rivojlanishiga moliyaviy tashkilotlar orqali yig’iladi. Moliyaviy tashkilotlar pulni 
ko’chmas mulk garovga qo’yilgandagina beradilar. Bundan tashqari shuday 
kompaniyalar borki, ular jihozlarni, kapitalning qisqa va uzoq muddatli lizing 
bozorlarni, shuningdek, fond bozorlarini, innovatsion texnologiya bozorlarini 
mablag’lar bilan ta’minlaydilar. Buyuk Britaniyada bir necha moliyaviy bozorlar 
mavjud. Qimmatbaho qog’ozlar bozori xalqaro fond birjasidan tashkil topgan.
Valyuta bozoridagi savdo-sotiq depozit sertifikati, qisqa muddatli depozitlarni 
o’z ichiga oladi. Boshqa bozorlar evro bilan,vayuta ayriboshlash bilan shug’ullanadilar. 
Ko’zga ko’rinmas savdo-sotiqning hissasi (moliyaviy hizmat ko’rsatish uchun to’lovlar 
va gonarar, jamg’armalar protsenti, foyda va dividentlar) mamlakatning butun tashqi 
foydasining 1/3 dan to yarmigacha oshib boradi.