Buyuk britaniyaning

Buyuk Britaniya ichki savdo – sotiq muammolari. 
Tovarlar harakati milliy korxonalarning boshqa davlat hududidagi joylashishiga ham 
bog’liq. XX asr oxiriga kelib neft narxlarining keskin oshib ketishi va uning eksport 
qilishdagi hissasi 1999 yil 86 % ga oshib ketdi. Vaholangki, bu 1980 yilda 70 % ni 
tashkil qilar edi. Shu yili mashina va transport vositalarini eksport qilish 48 % ni tashkil 
etgan. Oxirgi 5 yillikda Buyuk Britaniyada aerakosmik, kinyo, elektr sanoati eksporti 
hissasi ko’paydi, to’qimachilik sanoati hissasi esa birmuncha kamaydi. Xalqaro savdo 
markazining ma’lumotlariga qaraganda 2004 yilda Buyuk Britaniya jahon bozoriga 
aviatsiya jihozlarini etkazib beruvchi eng yirik tovar etkazib beruvchi bo’lgan. (dunyo 
eksportida uning hissasi – 27 %), turboreaktiv dvigatellar (27 %), kemasozlik jihozlari 

---

12
(26 %), san’at asarlari (37 %), spirtli ichimliklar (36 %), kitoblar (17 %), brilliantlar 
(14%) eksport qilingan.Shu bilan birga mamlakatga aviatsion dvigatellar (13 %), 
samolyotlar (12 %), avtomobillar (8 %),television kameralar (7 %), informatsiyani 
qayta ishlash qurilmalari (7 %) import qilingan. Bundan tashqari Buyuk Britaniya vino 
(21 % umumiy import hisobidan), olmos (12 %), zargarlik buyumlari (11 %) va san’at 
asarlari import qiladi.Elektron hisoblash texnikasining 90 % i chetga chiqariladi. 
Sanoatning 70 % mahsuloti eksportga ketadi. Yuqori eksport mahsulotlariga 
traktorsozlik mahsulotlari, to’qimachilik va tog’ shaxta mahsulotlari kiradi. Buyuk 
Britaniya qurol eksport qilish bo’yicha 1 o’rinni egallaydi. Tashqi savdo eksport 
tizimidagi o’zgarishlar uning geografik yo’nalishida ham o’zgarishlarga olib keladi. 
G’arbiy Evropa eksportidagi hissasi 63 %, 2005 yil 48 %, 1999 yil 
EC
hissasi 59 % ni 
tashkil qilgan. Bu regiondagi import hajmi 54 % ga etdi. Buyuk Britaniya tovar eksport 
hajmi bo’yicha 5- o’rinni, oxirgi 5 yillikda import bo’yicha 3-o’rinni egallaydi. Xalqaro 
ishlab chiqarish jarayonida Buyuk Britaniya hissasi Trans milliy korparatsiyalat (2000 
yil 5000 ta TMK dan 146 tasi) mamlakatning jahon savdosidagi investitsiyasi hissasidan 
2.5 marta ko’p. XX ast davomida investitsiya tizimi ham o’zgargan. Qayta ishlash 
sanoatidagi hissasi 2/3 ga etgan. 15 ta etakchi TMKlardan 4 tasi Buyuk Britaniyaga 
qarashli.Buyuk Britaniya ko’rsatkichlariga qaraganda u Amerika Qo’shma Shtatlari 
bilan raqobat qilishga qodir.