Chakana savdoni tashkil etish va texnologiyasi

Mahsulotning nomi	Selsiy bo‘yicha harorat darajasi
Havoning nisbiy namligi, foiz
Kartoshka	+2 dan +3 gacha	85—95
Sabzi, petrushka, selderey, sholg‘om, erqalampir (xren), lavlagi, turp, rediska, bryukva, piyoz	–1 dan +1 gacha	90—95
Karam	–1 dan +3 gacha	90—95
Pomidor	+10 dan +13 gacha	75—80
Bodring, kabachki, qovoq, patisson, baqlajon	+13 dan +15 gacha	90—95
Salat, ismaloq, ko‘kpiyoz, bog‘lamli rediska va boshqa oshko‘klar	+1 dan +3 gacha	90—95
Qovun	+10 dan +13 gacha	85—90
Tarvuz	+3 dan +4 gacha	80—85
Olma	+4 dan +5 gacha	95
Nok	+2	95
Uzum	0 dan —1 gacha	90—95
Danakli mevalar (olcha, gilos, o‘rik, olxo‘ri, shaftoli)	0 dan +1 gacha	80—95
Qalampir	+6 dan +7 gacha	80—95
Bulg‘or qalampiri	+10 dan +13 gacha	90—95
Sariq, to‘q sariq tusli sitrus mevalar	+2 dan +3 gacha	85—90
Mandarin, apelsin va limon	+2 dan +3 gacha	85—90
Pishgan ananas	+8 dan +9 gacha	85—90
Pishgan banan	+12 dan +14 gacha	90—95

Mevalar buzilishining oldini olish uchun fumigatsiya qilingan olma, nok va sitrus mevalarni savdo joylarida saqlash 24 soatdan oshmasligi kerak.

Tuzlangan karam, tuzlangan va sirkalangan bodring va pomidorlar yog‘och bochkalarda, bidonlarda polda, shisha idishda — so‘kchaklarda yoki yashiklarda, polietilen qopchalarda-yashiklarda: karam — 0 dan — 2⁰S gacha, bodring va pomidor — 1 dan +4^oS gacha haroratda, sovutiladigan xonalar bo‘lmagan taqdirda omborlarda +12⁰S dan oshmaydigan haroratda tungi vaqtda majburiy shatovarlatishni qo‘llagan holda ko‘pi bilan ikki kecha-kunduz saqlanadi.
Quritilgan mevalar, sabzavot va qo‘ziqorinlar 0 darajadan +10 darajagacha haroratda va havoning nisbiy namligi 75 foizdan yuqori bo‘lmagan quruq, salqin xonalarda yashiklarda, so‘kchaklarga joylashtirilgan polietilen yoki kraft qopchalarda saqlanadi.
Havo kirmaydigan, sterilizatsiya qilingan metall, polimer, shisha idishdagi konservalar, sharbat va ichimliklar yog‘och (yoki plastmassa) qutilarda +3 dan +10⁰S darajagacha haroratda va havoning nisbiy namligi 85 foizdan oshmaydigan sharoitda saqlanadi.
Muzlatilgan meva va sabzavotlar harorati — 8 — 10⁰S darajadan oshmaydigan past haroratli kameralarda va peshtaxtalarda saqlanadi.
YAngi rezavor mevalar solingan ochiq savatlar va g‘alvirlar usti engil gazlama (masalan, doka va hokazolar) bilan yopiladi.
Kartoshka va meva-sabzavot tovarlari sotishga qo‘yishdan avval yaroqsiz va nostandartlarga ajratib saralanadi, shuningdek ularning ifloslangan ustki qismi tozalanadi. Qayta ishlash uchun saralash stollari, imkoniyatga qarab saralash — kalibrlash mashinalari bilan jihozlangan maxsus xona ajratiladi.
Rezavor mevalar, gilos, olcha va uzum dastlabki qayta ishlovlarsiz savdoga qo‘yilishi mumkin.
Do‘konlarda yangi va quritilgan meva-sabzavot tovarlari va kartoshkani sotish tovarning narxi va sorti ko‘rsatilgan, qadoqlangan holda amalga oshiriladi.
Do‘konlarda kartoshka va meva-sabzavot tovarlari polkalarda, etajerkalarda va peshtaxtalarda, shu jumladan sovutish peshtaxtalarida, chakana savdo stollarida, savatlarda, yashiklarda va boshqa asbob-uskunalar va jihozlarda ko‘rsatib qo‘yiladi, kartoshka va meva-sabzavot tovarlarini elektron tijorat shaklida sotish bundan mustasno.
O‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish usuli bilan savdoga tayyorlanadigan tovarlar do‘konlarda bog‘lamlanadi, qadoqlanadi, ovqat tayyorlash uchun to‘plam qilib qo‘yiladi, ip va polietilen to‘rxaltalarga, qopchalarga va boshqa o‘rash-joylash materiallariga joylanadi hamda markalanadi.
Tortib sotiladigan kartoshka, meva-sabzavot tovarlarini og‘irligi xaridorga ko‘rinarli joyda ko‘rsatilgan idishda tortishga yo‘l qo‘yiladi.
Tuzlangan karam, tuzlangan va sirkalangan qo‘ziqorin amaldagi texnik reglamentlar yoki standartlarga muvofiq foiz nisbatlaridagi sharbat, tuzli va sirkali suv bilan birga sotiladi.
Boshqa tuzlangan va sirkalangan meva-sabzavot tovarlarini sotishda suyuqlik tovar tortib bo‘lingandan so‘ng xaridor iltimosiga ko‘ra qo‘shiladi.
YUqorida ko‘rsatilgan mahsulotlarni sotishda maxsus anjomlar (qoshiq, vilka, kurakchalar) qo‘llaniladi.
Sotuvchi xaridorga kartoshka, meva-sabzavot tovarlarini sotishda savdo jarayonida vujudga kelgan yaroqsiz va sifati past mahsulotlarni ajratib tashlashga majburdir.
Sifati past meva-sabzavot tovarlarini sotish taqiqlanadi.
Nazorat savollari

1. 
   CHakana savdo korxonalari meva-sabzavot mahsulotlarini sotishni yo‘lga qo‘yish
   
2. 
   Ho‘l, quritilgan, qayta ishlangan meva-sabzavot tovarlarini saqlash sharoitlari