Чирчиқ давлат педагогика университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи dsc

Тажриба синфлари учун: 
Ўртача қиймат: 𝑋 =
3
∗
57+4
∗
82+5
∗
71
210
=4,06
Ўртача квадрат қиймати: 
(К)
2
=(4,08)
2
=16,48
Ўртача квадрат қиймат: 𝑋 =
9
∗
57+16
∗
82+25
∗
71
210
=17,14 
Дисперсия: 𝑆
𝑇
2
= 17,14 − 16,48 =0,66
Миқдор: 𝑆
Т
2
/n=0,5/210=0,002
Назорат синфлари учун: 
1
Аристер Н.И., ЗагузовН.И. Процедура подготовки и защиты диссертации. – М.:РАП, 1994, -18с,

---

22 
Ўртача қиймат: 𝑌 =
3
∗
82+4
∗
71+5
∗
56
209
=3,87 
Ўртача квадрат қиймати: (Y
2
)=(3,87)
2
=14,97 
Ўртача квадрат қиймат: 
𝑌
2
=
9
∗
82+16
∗
71+25
∗
56
209
= 15,66
Дисперсия: 𝑆
𝐻
2
= 15,46 − 14,97 =0,59 
Миқдор: 
𝑆
Т
2
/n=0,59/209=0,003
Математик-статистик таҳлил натижалари 4-жадвалда келтириб ўтилган. 
4-жадвал
Ўқувчиларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбияланганлик 
даражаси ўртача коэффициенти 
№ 
Гуруҳлар 
Тажриба якунида 
Коэффициент 
Юқори 
Ўрта 
Қуйи 
1 
Тажриба 
гуруҳи
(
𝑡
1
=210 нафар
71 
82 
57 
1,13 
2 
Назорат
гуруҳи 
(
𝑛
1
=209 нафар
56 
71 
82 
4-жадвал кўрсаткичлари асосан t
2 
миқдор α= 0,05 дан топилади. t
2
=1,96.
У ҳолда ишончлилик оралиғи қуйидагича бўлади: 
(−1,96 ∗ √0,002; 1,96 ∗ √0,0003; ) = (−0,1; 1,13) 
Демак, K-У= 0,69-0,56= 0,13 
Олинган натижаларга кўра Н
0 
(бошланғич) фараз рад этилади ва уна кўра 
муқобил бўлган Н
1
фараз, яъни, 
𝑥 > 𝑦 қабул қилинади. Шундай қилиб, 
тадқиқотнинг тажриба-синов ишлари натижалари умумий ўрта таълим 
мактаб ўқувчиларида мавжуд педагогик имкониятларини такомиллаштириш 
орқали таълим беришда уларда ҳарбий ватанпарварлик руҳида 
тарбияланганлик 
даражасининг 
ошганлигини 
ифодаловчи 
якуний 
хулосанинг ҳаққонийлиги тасдиқланди.

---

23 
ХУЛОСА 
“Ўқувчиларни 
ҳарбий-ватанпарварлик 
руҳида 
тарбиялашнинг 
педагогик имкониятларини такомиллаштириш (10-11 синф ўқувчилари 
мисолида )” мавзусидаги педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (Phd) 
диссертaцияси бўйича илмий таҳлиллар, методик ишланмалар ва 
тавсияларни умумлаштирган ва самарадорлик даражасини баҳолаган ҳолда 
қуйидаги хулосаларга келинди: 
1. 
Ўқувчиларни 
ҳарбий-ватанпарварлик 
руҳида 
тарбиялаш 
жараёнига таъсир этувчи интеллектуал-мотивацион, ғоявий-мафкуравий, 
ахлоқий-тарбияланганлик, педагогик-психологик, ҳарбий хавф-хатарнинг 
олдини 
олишга 
сафарбарлик 
қобилиятларини 
ривожлантиришга 
йўналтирилган яхлит тузилмавий ва ижтимоий-педагогик механизм 
аниқланди; 
2.
Ўқувчиларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялашда дарс
ва дарсдан ташқари машғулотлар жараёнида ўқувчиларни ватанпарварлик 
руҳида тарбиялашнинг дидактик имкониятлари, Ватанга садоқат, Ватан 
манфаатларини ҳимоя қилиш, шахсий - жонбозлик, фидойилик кўрсатиш, 
тинчлик ва фавқулодда ҳолатларда қаҳрамонлик кўрсатиш каби сифатларни 
шакллантиришнинг педагогик жиҳатлари аниқлаштирилди. 
3.
Ўқувчиларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялашнинг
педагогик имкониятлари чақириққа қадар бошланғич тайёргарлик 
мазмунини умумтаълим фанлари билан горизонтал ва вертикал 
йўналишларда бойитиб боришга йўналтирилган концентрланган таълим 
шароитларида 
продуктивлик-ўзлаштириш, 
ўқувчиларнинг 
ички 
имкониятларини қўллаб-қувватлашнинг креатив-ижодий имкониятлари 
такомиллаштирилди. 
4.
Ўқувчиларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялашнинг
педагогик жараён моделида таълимнинг амалий компонентлари, жасорат 
ўқув-тарбиявий дарслари, “Мен-юрт посбони бўламан”, “Алпомишлар 
издошлари” каби мавзулар, танловлар, учрашувлар ҳамда “Бўлғуси аскарга 
совға” рукнида ҳарбий-ватанпарварлик мавзусидаги китоблар ҳамда бадиий 
ва ҳужжатли фильмлар тарғиботи ва намойишини ташкил этиш орқали 
ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялашнинг тарихий ва замонавий 
аспектлари аниқлаштирилди. 
5.
Ўқувчиларини ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялашнинг
педагогик имкониятларини такомиллаштиришда ўқувчиларнинг ҳарбий 
хизматга ижобий муносабатни шакллантириш ҳамда ўқув ва ҳарбий 
топшириқларни виждонан бажариш жараёнидаги эмоционал-иродавий 
сифатларини 
шакллантиришнинг 
психологик-педагогик, 
миллий 
армиямизнинг қудрати ва салоҳиятига бўлган ишончни кучайтиришнинг 
этнопедагогик (анъана, қадрият, тарихий-маданий мерос) шарт-шароитлари 
такомиллаштирди.
6. Тажриба-синов ишларининг ўзига хос хусусияти диагностик ва
ривожлантирувчи босқичларнинг уйғунлиги ҳисобланди ҳамда Ўқувчиларни 

---

24 
ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялашнинг педагогик имкониятларининг 
алоҳида компонентларига педагогик таъсир этиш билан боғлиқ. 
Ўқувчиларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялашнинг педагогик 
имкониятларини такомиллаштиришда ташҳислаш-рефлексив малакаларини 
шакллантириш вазифасига жавоб беради, ташхисдан олинган натижалар эса 
ўқувчиларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялашнинг барча 
турларини такомиллаштириш жараёнини ташкил этиш учун дастлабки база 
сифатида фойдаланилди; 
7. Тажриба-синов натижалари таклиф этилган ўқув-тарбия жараёнида 
индивидуал таълимий ёндашув асосида ўқувчиларни ҳарбий-ватанпарварлик 
руҳида тарбиялашнинг педагогик имкониятларини такомиллаштиришга 
йўналтирилган ҳарбий-ватанпарварлик руҳини акс эттирувчи ижтимоий 
тадбирлар дастурининг самарадорлиги ҳамда ўқувчиларнинг ҳарбий-
ватанпарварлик руҳида тарбиялаш жараёни зарурати ва имкониятлари 
тўғрисидаги илмий ғоянинг муҳимлиги ва асослилиги тасдиқлади. 
Ўтказилган илмий-назарий изланишлар ва экспериментал тадқиқотлар 
натижасида ўқувчиларни ҳарбий-ватанпарварлик рухида тарбиялашнинг 
педагогик имкониятларини такомиллаштириш бўйича қуйидаги назарий ва 
методик тавсиялар ишлаб чиқилди: 
ҳарбий-ватанпарварликни тарғиб этувчи таълимий-тарбиявий дастур 
режаларини ишлаб чиқиш ва уни амалга ошириш бўйича сўровлар ўтказиш 
натижасида мавжуд муаммоларни аниқлаш ва уларни бартараф этиш чора-
тадбирларини ишлаб чиқиш; 
ҳарбий таълим ўқитувчилари малакасини доимий ошириб боришда 
назарий ва амалий билимларни педагогик касб маданиятига риоя қилган 
ҳолда таълим бериш жараёнини тизимли равишда давлат бошқарув 
органлари томонидан назорат қилиб бориш; 
таълим муассасаларида ҳарбий касбга қизиқувчи ўқувчиларнинг 
хоҳиш-истаклари 
ва 
қизиқишларига 
йўналтирилган 
“Ҳарбий-
ватанпарварлик” клублар фаолиятини йўлга қўйиш ва кучайтириш; 
ўқувчилар иштирокида “Жасорат” дарсларида ҳарбий-ватанпарварлик 
масалаларига бағишланган семинар-тренинглар ташкил қилиш, ўқувчи-
офицер тизимини ривожлантириш алоҳида аҳамият касб этади. 

---