Chizma qurollari
Download 0.77 Mb. Pdf ko'rish
|
1-amaliy mashg\'ulot
- Bu sahifa navigatsiya:
- 1.4-jadval Shrift ko’rsatkichi Belgisi Nisbiy o’lchami Shrift o’lchamlari, mm
- 1.8-rasm.
- 1.11-rasm. Qo’shimcha ko’rinish.
1.5-rasm Shriftning yordamchi turlar ichiga yozilishi 1.6-rasmda ko’rsatilgan. 1.6-rasm Davlat standartlari tomonidan shriftlarning А va В turlari o„rnatilgan (1.4 va 1.5-jadvallar). А turdagi shrift (d = h/14) 1.4-jadval Shrift ko’rsatkichi Belgisi Nisbiy o’lchami Shrift o’lchamlari, mm Bosh harf balandligi h (14/14) h 14d 3,5 5,0 7,0 10,0 14,0 20,0 Yozma harf balandligi c (10/14) h 10d 2,5 3,5 5,0 7,0 10,0 14,0 Harflar orasidagi masofa α (2/14) h 2d 0,5 0,7 1,0 1,4 2,0 2,8 Qatorlar asoslarining minimal qadami b (22/14) h 22d 5,5 8,0 11,0 16,0 22,0 31,0 So’zlar orasidagi minimal masofa e (6/14) h 6d 1,5 2,1 3,1 4,2 6,0 8,4 Shrift chiziqlari- ning yo’g’onligi d (1/14) h d 0,25 0,35 0,5 0,7 1,0 1,4 В turdagi shrift (d = h/10) 1.5-jadval B turdagi 750 ga og„ma lotin alifbosidagi shrift va raqamlar 1.7-rasmda keltirilgan. 1.7-rasm. Shrift ko’rsatkichi Belgisi Nisbiy o’lchami Shrift o’lchamlari, mm Bosh harf balandligi h (10/10) h 10d 2,5 3,0 5,0 7,0 10,0 14,0 20,0 Yozma harf balandligi c (7/10) h 7d 2,5 3,5 5,0 7,0 10,0 10,0 14,0 Harflar orasidagi masofa α (2/10) h 2d 0,5 0,7 1,0 1,4 2,0 4,0 2,8 Qatorlar asoslarining minimal qadami b (17/10) h 17d 5,5 8,0 11,0 16,0 22,0 24,0 31,0 So’zlar orasidagi minimal masofa e (6/10) h 6d 1,5 2,1 3,1 4,2 6,0 12,0 8,4 Shrift chiziqlari- ning yo’g’onligi d (1/10) h d 0,25 0,35 0,5 0,7 1,0 2,0 1,4 Asosiy yozuv Har bir chizma va konstruktorlik hujjatida asosiy yozuv bo‘lishi shart. Uning asosiy vazifasi chizma haqida to‘liq ma’lumotni o‘z ichiga oladi. Asosiy yozuv O‘zR DST 2.104-03 talablari asosida bajarilishi kerak. Uning o‘lchamlarini va grafa to‘ldirishlarini bilish lozim.(1.8- rasm). 1.8-rasm. Asosiy yozuv chizmaning pastki o‘ng burchagida joylashtiriladi. Asosiy yozuv ishlab chiqarishdagi A4 formatida tayyorlangan chizmalarda ko‘pincha formatning qisqa tomonida joylashgan bo‘lib, katta formatdagi chizmalarda esa qisqa va uzun tomoniga joylashtirilishi mumkin. Ko’rinishlar. GOST2.305-97. Detalning aksonometrik proyeksiyasi bo’yicha uning uchta ko’rinishini ko’rish. Detallarning tasvirlari 3 turga bo’linadi 1. Ko’rinishlar; 2. Kesimlar; 3. Qirqimlar. Mashinasozlik chizmalarida buyumlar to’g’ri burchakli proyeksiyalash usulida tasvirlanadi. Bunda buyum (detal) kuzatuvchi bilan proyeksiyalar tekisligi orasida joylashgan deb qaraladi. Asosiy proyeksiyalar tekisligi sifatida olti yoqli kub tomonlari olinadi. Kubda joylashgan buyumning oltita ko’rinishi, kubning oltita ko’rinish, kubning olti yog’ida tasvirlab ko’rsatiladi. Kub tomoblari 1.9-rasmda keltirilgan. 1.9-rasm. Buyumning kuzatuvchiga ko’rinib turgan qisimlarining tasviri ko’rinish, deb ataladi. Injenerlik grafikasida: asosiy, qo’shimcha va mahalliy ko’rinishlar bo’ladi. Asosiy ko’rinishlar. O’zDS 2.305-97 da oltita asosiy proyeksiyalar tekisligida olinadi ko’rinishlarning nomlari quyidagicha belgilangan: 1- oldidan ko’rinish (bosh ko’rinish); 2-ustidan ko’rinish; 3-chapdan ko’rinish; 4-o’ngdan ko’rinish; 5-ostidan ko’rinish; 6-orqadan ko’rinish; (1.10-rasm). 1.10-rasm Chizmada buyumning frontal proyeksiyalar tekisligidagi tasviri bosh (asosiy) ko’rinish deyiladi. Bosh ko’rinish buyumning shakli va o’lchamlari to’g’risida to’laroq tasavvur beradigan qilib tanlab olinadi. Masalan, slindrik sirtli (val, o’q, vtulka, shpilka va sh.k) sodda detallar uchun bitta bosh ko’rinishni o’zi yetarli. Chizmada ko‘rinishlarning sonini kamaytirish maqsadida ko‘rinishlarda buyumning ko‘rinmaydigan qismlari shtrix chiziq bilan chiziladi. O‘quv chizmachiligida, asosan, uchta ko‘rinishdan foydalaniladi. Bular oldindan, ustdan va chapdan ko‘rinishlardir. Oldindan ko‘rinish frontal prоyеksiya V, ustdan ko‘rinish gorizontal prоyеksiya H, chapdan ko‘rinish profil prоyеksiya W deb nomlanadi (1.11-rasm). 1.11-rasm. Qo’shimcha ko’rinish. Agar buyumning biror qismini asosiy oltita ko’rinishlaridan birortasida ham aniq tasvirlash imkoni bo’lmasa, qo’shimcha ko’rinishlardan foydalinadi. Asosiy proyeksiyalar tekisligidan birortasiga parallel bo’lmagan yordamchi tekislikka proyeksiyalab hosil qilingan tasvir-qo’shimcha ko’rinish deyiladi. Buyum qo’shimcha ko’rinishining qarash yo’nalishini ko’rsatuvchi strelka va tegishli harflar bilan belgilanadi a) b) c) d) 1.12-rasm. Qo’shimcha ko’rinish chizma qog’ozining bo’sh joyiga mumkin qadar asosiy ko’rinishga yaqinroq joylashtirish kerak. Qo’shimcha ko’rinish burib ko’rsatilishi ham mumkin, u holda burilgan ko’rinishni ko’rsatuvchi harf yoniga qo’shimcha shartli grafik belgi qo’yiladi. Mahalliy ko’rinish. Buyum sirtining ayrim tor uchastkada chegaralangan bir qismining alohila tasviri-mahalliy ko’rinish deb ataladi. Mahalliy ko’rinish buyumning alohida cheklangan qismini o’garishsiz tasvirlash zarur bo’lgan hollarda qo’llaniladi. Mahalliy ko’rinish uzilish chizig’i, simmtnriy o’qi va K bilan chegaralangan bo’lishi mumkin. 1.15-rasm. Download 0.77 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling