Cho’yan turlari va ularning xususiyatlari

Qiyin eriydigan qotishmalardan suyuq muhitda yuqori haroratda gidropresslash yo‘li bilan olingan prutok truba va profillarning natijalari.

Material	Prutok o‘lchami		Gidropresslash rejimi				Presslash		Matritsionning eyilishi
	Press gacha, mm	Presslash keyin, mm						soni
MCH MCHVP TSM-7 5VMS	80...60 60 80...48 60 80...60 60 60...40 60 80...60 60	40...20 26...20 40...20 26...20 38...20 24 20...12 24 38...20 24		4...9 5,3...9 4...9 5,3..9 4,3...9 6,25 5,5...9 6,25 4,3...9 6,25	900 1000 900 1000 1000 800 1100 900 1000 1200	8,3…11,3 8,5…11,1 8,2…12,6 9,4…12,4 8,5…12,7 11,3…11,7 10…13 12…12,5 8,7…13,1 10,3…10,8		14 8 38 16 21 3 6 3 8		0,2mm 7 presslash keyin 0,8mm 8 presslash keyin 1 m 8 presslash keyin 0,9mm 5 presslash keyin 0,1mm 3 presslash keyin 0,2 press keyin matritsada chiziqlar hosil bo‘ladi. Bo‘ylama chiziqlar hosil bo‘ladi. 1mm 3 press keyin xuddi shunday yoriqlar to‘ri
To‘g‘ri burchakli profil
VM-1 MCHVP MNB MCHVP TSM-7	70 60 60 70/40...50/2 60/25...50/20	60x22 30x30 48x24 35/17...24/5 24/8...18/8		2,9 3,1 2,5 3...5 4,2...6	1000 900 1000 900 900	11,0…11,8 10,0…10,4 9,1…9,8 6,8…8,3 8,2…12,2		3 3 3 22 20		Matritsa bo‘ylama kuch yorildi. 0,2mm 3 presslash keyin 0,3mm 10 presslash keyin 0,6mm 4 presslash keyin 0,9mm 10 presslash keyin

Mch, MchVP, TSM-7, MNB molibden markalari zagotovkaning tortish bilan qizitish haroratida; ya’ni katta deformatsiya darajasida iste’mol kuchi tez o‘sadi va jarayon asbob va jihozlarning chidamliligi chegaralanganligi va boshqaruvning murakkabligi sabab amalga oshirish imkoniyati bo‘lmaydi. Proyaillarni gidropresslashda presslash kuchi 15...20% ga ortadi. Shuning uchun profillarni yuqori haroratda gidropresslashda tortishni ga teng qilib o‘tkazgan maqsadga muvofiq bo‘ladi. Buning uchun po‘latdan bo‘lgan qo‘yiladigan matritsa chidamliligi 3...5 sikl yuklanishdan ortmaydi. Bandajlangan matritsalardan foydalanish matritsa chidamliligini 10...15 gacha yuklanish sikliga qadar ortadi, undan keyin kalibrlash o‘lchamlari ruxsat etilgan og‘ish chegarasidan chiqadi.

Trubalarni yuqori haroratda gidropresslash bo‘yicha o‘tkazilgan tajribalarning natijasiga ko‘ra o‘rnatildiki, qatttiq qobiqda 900^°C haroratda 4 tortish darajasi bilan trubalarga bosim bilan ishlov berganda qobiqlarning (2...3 presslash) o‘lchamlarining ruxsat etilgan chegaradan chiqishi sabab chidamliligi (turg‘unlicha) past ekanligi qayd etildi. Trubaning ichki yuzasi (press-qoldiq donasi) xalqali yoriqchalardan iborat bo‘ldi, bu esa qimmatbaho metallardan foydalanish koeffitsentini tez tushunib yubordi.

Suzuvchi qobiqlarda (opravka) trubalarga ishlov berish bo‘yicha tadqiqotchilarning fikricha ijobiy natija bermadi. Trubalar matritsadan chiqishda alog‘ida qismlarga bo‘linib ketdi. Yaxshi natijalar molibden trubasi grafitli to‘ldiruvchi bilan yuqori haroratda gidropresslashda olindi. SHubu sxema bo‘yicha kovak silindrsimon zagotovkaga grafitli sterjen kiritib qo‘yildi, keyin esa oldingi va keyingi yuzalar po‘lat yopqichlar bilan (zagruzka) zinchlandi. Gidropresslash jarayoni kafolat bilan yopib turdi. Bu usuldi bosim (ossilogramma bo‘yicha) 15...20% past bo‘ldi boshqa trubalarni gidropresslash sxemalariga qaraganda. Grafit to‘ldiruvchi qo‘llanilgan gidropresslangan trubalar tashqi va ichki yuzalar bo‘yicha yaxshi sifatli ekanligini ko‘rsatdi. Bu usul qimmat turadigan asboblarni tayyorlashni talab etmaydi va boshqaruvda ham oddiy.
Kvazisuyuq muhit qo‘yma va kukunsimon zagotovkalarni keyingi kichik o‘lchamli dastlabki ishlov berishni amalga oshirish imkonini beradi. Yaxshi natijalar asbobga yakka tartibdagi moylash (indivudual) kiritish yo‘li bilan olingan. Matritsaga moylovchi halqa, maxsus grafit aralashmasidan tayyorlangan yog‘och qipig‘i va suyuq shishadan tarkib topgan hamda joylashtiriladi. Jarayonning kinematik va deformatsion parametrlarining tahlilining ko‘rsatishicha, kvazisuyuq muhit bilan asbobning yakka tartibda moylashning birlashuvi metallning asbob metall chegarasida kafolatlang gidrodinamik ishqalanish rejimida eng yuqori bir xillikda oqishini ta’minlaydi. Jarayon parametrlari va mahsulot xil o‘lchamlari, kvazisuyuq muhitda yuqori haroratda gidropresslash yo‘li bilan olingan quyidagi 9-jadvalda keltirilgan.
9-jadval