D lutfullayeva, R. Davlatova, M. Saparniyazova

5-amaiiy ish.
1. Tobe bog‘lanish usullaridan foydalanib, berilgan modellarga 
muvofiq birikuvlar hosil qiling hamda namunada berilganidek qayd eting.
2.
Hosil bo‘lgan birikuvlar asosida tobe bog‘lanish usullari haqidagi 
nazariy bilimlaringizni umumlashtiring.
1-variant,
[ot + ot], [ot + fe’l], [son + ot], [sifat + ot]
2-variant,
[olmosh + fe’l], [ravishdosh + fe’l], [ravish + fe’l], 
[sifatdosh + ot]
142

---

3-variant, [ot + fe’l], [ravish + ot], [son + ot], [ravish + ravishdosh].
NAMUNA:
[Ot + ot]: asfaltyo 7 // asfalt — tobe so‘z, yo 7 - hokim so‘z; tobe so‘z 
hokim so‘zga bitishuv usulida bog‘langan.
&JL 6-amaliy ish. Jadvalni to‘ldiring. Jadvaldagi qaydlaringiz 
asosida “Tobe aloqa vositalari sinonimiyasi” masalasiga munosabat 
bildiring.
№
Sinonimik munosabatdagi 
tobe aloqa vositalari
Tobe aloqa usuli
Misollar
1.
...ga = uchun
boshqaruv
ukamga -= ukam uchun
7-amaIiy ish.
Mustaqil tarzda tobe bog‘lanish usullari haqida ilmiy xulosa yozing. 
Xulosangizni daliliy misollar yordamida ilmiy asoslab bering.
8-amaliy ish. Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun tuzilgan 
“Hozirgi o‘zbek adabiy tili” darsligida (A.Nurmonov, N.Mahmudov, 
A.Sobirov, Sh.Yusupova. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. - Toshkent, 2010.
3-k.) berilgan quyidagi mashqni bajaring.
49-mashq. Ko‘chiring. So‘z birikmalarini ajrating. Tobe bo‘lakdan 
hokim bo‘lakka chiziqcha tortib, chiziqning tepasiga ulaming bog‘lanish 
usullarini yozib qo‘ying.
1. 
Tarixni anglash orqali irnonda hayotni anglash qobiliyati 
shakllanadi. 2. Inson tarixning yaratuvchisi, ishtirokchisi va uni dunyoga 
keltiruvchi eng oliy hilqat ekanligini va bu rad etib bo ‘Imas haqiqatligini 
tan olamiz. 3. lnsoniyat tarixi bu har birimizga bog'liq bo'lgan, 
о ‘zligimizni ко ‘rsatadigan, bizning olis shajaramizni, nasl-u nasabimizni, 
insoniy qadr-u qimmatimizni belgilaydigan muqaddas va mo ‘tabar
143

---

voqelikdir. 4. Biz g'olib chiqmoqchi ekanmiz, bunda bizgayangicha g'oya 
kerak. Bu g'oyaning zamirida xalqimizning o'zligini anglashi yotadi. 
Haqqoniy tarixni bilmasdan turib esa o'zlikni anglash mumkin emas. 5. 
Har bir yangi avlod yangi tarixni taqozo etadi, uni yaratadi, 
takomillashtiradi. O'z dunyoqarashi va manfaatlari doirasida vujudga 
keltiradi.
(«Fidokor» gazetasidan)