D lutfullayeva, R. Davlatova, M. Saparniyazova

S Gap bo ‘laklari, gapning aktual bo'laklarga bo ‘linishi, tema, rema 
terminlarini izohlang. Ulaming inversiyaga aloqasi to‘g‘risida ilmiy xulosa 
yozing.
S  
Kuzatishlaringiz asosida 
“Kuz yom g'iri” 
mavzusida kichik matn 
tuzing. Matnda qo‘llangan sodda gaplami gap bo‘laklari bo‘yicha sintaktik 
tahlil qiling.
S  “Gapni bo'laklarga ajratish tamoyillari” mavzusida ilmiy sharh 
yozing.
S  “Gap qurilishida kesimning o‘mi” mavzusi bo‘yicha amalga 
oshirilgan tadqiqot ishlarini o‘rganib, mavzuning o‘rganilishi darajasi 
yuzasidan o‘z fikr-mulohazangizni bayon eting.
182

---

IKKINCHI DARAJALI BO‘LAKLAR
Aniqlovchi
1-amaliy ish. “Venn" diagrammasi orqali gapning ikkinchi 
darajali bo‘laklarini qiyosiy o‘rganing. Gap bo‘laklarini ifodalovchi 
vositalarni diagramma qismlariga joylashtiring. Ulaming umumiy 
ifodalovchi vositalarini (masalan, ot bilan ifodalanishi) diagrammaning 
tutashgan qismiga yozing.
Aniqlovchi
2-amaliy ish.
1. Qaratqich-qaralmish munosabatidagi quyidagi so‘z birikmalarini 
gaplarga aylantimg. Ulaming semantik-sintaktik tuzilishiga qiyosiy tavsif 
bering.
2. “Gap qurilishida aniqlovchining o‘mi” masalasiga o‘z munosaba­
tingizni bayon eting.
1-variant.
Bobomning о ‘gitlari, suvning oqishi, do'stimning iltifoti, 
talabalar yutug ‘i.
2-variant.
Bizning hovli, akamning hiylasi, mening farzandim, uning 
yutug 4, о ‘rikning gullashi.
3-variant.
Vatanimiz chegarasi, darslik muallifi, sening qiyofang, 
uzukning ко ‘zi, mening kuylashim.
3-amaliy ish. Berilgan gaplarda aniqlovchi vazifasida kelgan 
bo‘laklami 
aniqlang. 
Aniqlovchilaming 
nima 
sababdan 
so‘z 
kengaytiruvchisi ekanligini asoslashga urinib ko‘ring.
183

---