Дарслик мбх doc

Investitsion va moliyaviy faoliyatdan pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot 
Subyektlar pul oqimlari netto-asosida (subyektning naqd pulning tushum va to‘lovi 
orasidagi farq) aks ettirilgan hodisalardan tashqari, investitsion va moliyaviy 
faoliyatdan kelib chiqadigan asosiy yalpi tushumlar va pul mablag‘larining yalpi 
to‘lovlari bo‘yicha alohida hisobot beradilar.
Pul mablag‘larining chet el valyutasidagi harakati. Chet el valyutasi 
muomalalaridan kelib chiqadigan Pul oqimlari muomala amalga oshirilgan sanada 
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy Banki kursi bo‘yicha milliy valyutada 
ko‘rsatilishi kerak. Chet el karxona sho‘basining pul oqimlari harakati muomala 
amalga oshirilgan sanada O‘zbekiston Respublikasi Markaziy Banki kursi bo‘yicha 
milliy valyutaga almashtirilishi kerak. Valyutalarning kursi o‘zgarishlardan kelib 
chiqadigan realizatsiya qilinmagan foyda va zararlar pul oqimlariga kirmaydi.
Favquloddagi moddalar bilan bog‘liq bo‘lgan pul oqimlarining 
harakati.Favqulodda moddalar bilan bog‘liq bo‘lgan pul oqimlari, moddalarning 
xarakteriga ko‘ra operatsion, investitsion va moliyaviy faoliyatdan vujudga 
keladigan pul oqimlari sifatida klassifikatsiyalanadi. Favquloddagi moddalarni 
tushuntirish va ularni hozirgi va kelajakdagi pul oqimlari harakatiga ta’sirini 
aniqlash uchun, Favquloddagi moddalar bilan bog‘liq pul oqimlar «Pul oqimlari 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

706 
to‘g‘risidagi hisobotda» operatsion, investitsion va moliyaviy faoliyatlar 
bo‘limlarida alohida ko‘rsatiladi.
Foizlar va dividendlarni to‘lash va olish bilan bog‘liq pul oqimlari.Foizlar 
va dividendlar to‘lash va olish bilan bog‘liq bo‘lgan pul mablag‘larining harakati 
alohida ochib beriladi. Ular subyektning xo‘jalik faoliyati turiga bir hisobot 
davridan keyingisiga bir maromda operatsion, investitsion yoki moliyaviy faoliyat 
kabi tasniflanadi. Hisobot davri davomida to‘lanadigan foizlarning umumiy 
summasi ularni xarajat sifatida moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotda tan 
olinishi yoki olinmasligiga qaramasdan pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobotda ochib 
beriladi. Moliyaviy muassasalarda to‘lanadigan foizlar va olinadigan foizlar, 
hamda dividendlar pul mablag‘larining harakati sifatida klassifikatsiyalanadi.
Boshqa korxonalar uchun esa to‘lanadigan foizlar va olinadigan foizlar 
hamda dividendlarni operatsion faoliyatdan pul oqimlari sifatida tasniflash 
mumkin,chunki ular sof foyda yoki zararni aniqlashda ishtirok etadilar. Lekin ular 
moliyaviy va investitsion faoliyatdan pul oqimlari sifatida ham tasniflanishi 
mumkin. Bunga sabab, ular olingan moliyaviy resurslar uchun to‘lov yoki 
investitsiyalardan daromad hisoblanadi.
Subyektlar «Xodimlarga va xodimlar nomidan to‘langan pul mablag‘lari» 
moddasida (012 satr) xodimlarga mehnat haqi va mukofot ko‘rinishida, hamda 
pensiya jamg‘armasiga, bandlik jamg‘armasiga, shaxsiy sug‘urta uchun davlat va 
nodavlat sug‘urta jamg‘armalariga, daromad solig‘i uchun byudjetga, kasaba 
uyushmalariga, alimentga, uy-joy jamg‘armasiga, xodimlarga berilgan bank 
kreditlari uchun xodimlarga ko‘rsatilgan xizmatlar uchun va boshqa xarajatlar 
uchun g‘aznava bank schyotlaridan xodimlarga va ular nomidan to‘langan pul va 
unga tenglashtirilgan mablag‘larning miqdorini ko‘rsatadilar.
Investitsiya va moliyaviy xizmat ko‘rsatish faoliyati bo‘yicha «olingan 
foizlar» va «to‘langan foizlar» moddalariga mos ravishda bankdagi schyotlarga, 
kassaga kelib tushgan va to‘langan foizlarning miqdorlarini ko‘rsatadilar. Olingan 
va to‘langan foizlar yuzasidan ma’lumotlar 9530 va 9620 schyotlarda olinadi.
«Olingan dividendlar» va «To‘langan dividendlar» moddalarida pul va unga 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

707 
tenglashtirilgan mablag‘lar ko‘rinishida olingan va to‘langan dividendlarning 
miqdorlari ko‘rsatiladi.
Olingan va to‘langan foizlar bo‘yicha ma’lumotlar tegishli 9420 va 6610 
schyotlardan olinadi. 
«Foydadan to‘langan soliq» moddasida foydadan to‘langan soliqning 
miqdori ko‘rsatiladi. Bu ma’lumotlar 6410-4510 schyotlardan olinadi.
«Boshqa to‘langan soliqlar» moddasida daromad solig‘idan tashqari barcha 
to‘langan soliqlar, schyotlar va shularga tenglashtirilgan yig‘im va ajratmalar 
ko‘rsatiladi. Foydadan olinadigan soliqlar va daromad soliqlari bu moddada aks 
ettirilmaydi.
«Nomoddiy aktivlarni sotib olish va sotish» moddasining (040s) chiqim 
ustunida nomoddiy aktivlarga egalik qilish uchun mol yetkazib beruvchilar va 
pudratchilarga to‘langan pul mablag‘lari va unga tenglashtirilgan mablag‘larning 
miqdori ko‘rsatiladi. 
Subyektlar «Uzoq muddatli moddiy aktivlarni sotib olish va sotish» 
moddasining (041) «chiqim» ustunida uzoq muddatli moddiy aktivlarni ya’ni, 
ko‘chmas mulk, bino, jixoz va boshqa asosiy vositalarni sotib olish uchun mol 
yetkazib beruvchilarga to‘langan pul mablag‘lari va unga tenglashtirilgan 
mablag‘larning miqdorini ko‘rsatadilar. 
Subyektlar «Xarid qilingan uzoq va qisqa muddatli qo‘yilmalar» 
moddasining (042s) «kirim» ustunida o‘zining to‘lmagan qimmatbaho qog‘ozlarni, 
shu bilan birga bank va boshqa yuridik shaxslarning qisqa va uzoq muddatli 
krediti va qarzlarini sotishdan tushgan tushum ko‘rsatiladi.
Mazkur moddada kapitalizatsiya qilinadigan tajriba konstruktorlik ishlariga 
to‘lovlar ham ko‘rsatiladi.
«Aktsiya chiqarishdan kapitalga kelib tushgan daromad» moddasida (050 s) 
hissadorlarning hisobot davrida aktsiya chiqarishdan kelib tushgan pul 
mablag‘larining miqdori aks ettiriladi.
«Uzoq va qisqa muddatli qarzlarning kelib tushishi» moddasining (051 s) 
«kirim» ustunida, subyektlar hisobot davrida kelib tushgankreditga va qarzga olgan 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

708 
pul mablag‘larini, «chiqim» ustunida kredit va qarzlarning jamg‘arilishini aks 
ettiradilar. 
Subyekt«ijara majburiyatlari bo‘yicha tushum va to‘lovlar» moddasining 
(052 s) «chiqim» ustunida ijaraga beruvchiga to‘langan, «kirim» ustunida ijaradan 
kelib tushgan ijara haqi, ya’ni pul va unga tenglashtirilgan mablag‘larni 
ko‘rsatadilar. 
Subyektlar «Pul mablag‘lari va unga tenglashtirilgan mablag‘larning hisobot 
yili boshiga holati» moddasida (070 s) hisobot yilining 31-dekabr holatiga pul 
mablag‘lari schyotlaridagi (5000, 5100, 5200, 5500, 5600, 5700) qoldiq va 
balansning «olingan vositalar» schyotida hisobga olingan qisqa muddatli 
qimmatbaho qog‘ozlarning miqdorlarini ko‘rsatadilar.
«Pul va unga tenglashtirilgan mablag‘larning hisobot davri oxiriga holati» 
moddasida (020 s) hisobot davrining oxirgi kalendar kuniga pul mablag‘lari 
schyotlaridagi (5000, 51000. 5500, 5600, 5700, 5800) qoldiq va balansning 
«olingan vositalar» schyotida hisobga olinadigan qisqa muddatli qimmatbaho 
qog‘ozlarning miqdorlari ko‘rsatiladi. 
«Xorij valyutasidagi mablag‘larning harakati to‘g‘risidagi ma’lumot» 
bo‘limida subyektning hisobot yilidagi valyuta mablag‘larining harakati 
ko‘rsatiladi.
«Yil boshiga qoldiq» moddasida (90s) subyektning 5200 xorij valyutasi 
schyotida ko‘rsatiladi.
«Jami sarflangan» moddasida (110s) subyekt tomonidan turli maqsadlarda 
sarflangan umumiy xorij valyutasidagi mablag‘lari aks ettiriladi. Xorij 
valyutasidagi mablag‘larning sarflanishi 111-116 satrda yoritiladi. 
111 satrda «Ishlab chiqarish sarflariga qo‘shilgan xarajatlar» - mahsulotlarni 
tannarxi va davr xarajatlariga qo‘shilgan xorij valyutasidagi mablag‘lari 
sarflarining yig‘indisi ko‘rsatiladi;
112 satr «Ishlab chiqarish» rivojlanish xarajatlari» - asosiy vositalarni, 
jixozlarni sotib olish va boshqa kapitallashtirish xususiyatidagi xarajatlar uchun 
sarflangan xorij valyutasidagi mablag‘larning yig‘indisi ko‘rsatiladi.; 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

709 
113 satr «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lovlar» - xomashyo, 
material, tovar va boshqa oborot mablag‘larini sotib olishga uzoq muddatli 
aktivlarni yaratishga sarflangan xorij valyutasidagi mablag‘larning yig‘indisi 
ko‘rsatiladi. 
Subyektlar «Hisobot davri oxiriga qoldiq» moddasida (120 s) hisobot davri 
oxiriga xorij valyutasidagi schyotlari (5200) va g‘aznasidagi (5020) xorij 
valyutasidagi mablag‘larining qoldiq miqdorini aks ettiradilar. Bu miqdorda 100-
110 satrlar yig‘indisining natijasiga teng bo‘ladi.