фосфенолпируват
СО
2
малат
Бу реакция бактероидларга малат ва бошқа энергетик субстратлар
таркибидан тушадиган углерод атомининг 25% ига яқин миқдори манбаси
ҳисобланади.
Шундай қилиб, РЕРС фаолияти туфайли тугунакларда фаол кечадиган,
нафас олиш жараёнида ажралиб чиқадиган карбон кислоталарнинг асосий
қисми рециклга учрайди.
Ўзлаштирилган азотнинг ассимиляцияси
Тугунакларга тушадиган С-бирикмалари азотфиксация учун фақат энергия
манбаи бўлибгина қолмай, балки фиксация қилинган азотнинг ассимиляцияси
учун углеродли «скелет» вазифасини ҳам ўтайди. Азотфиксация жараёнида
ҳосил бўлган аммоний бактероидлардан тугунакларга ўсимлик ҳужайралари
цитоплазмасига эркин шаклда ёки аланин таркибида (бактериал аланин –
дегидрогеназа фаоллиги натижасида ҳосил бўлади) келиб тушади.
Ўзлаштирилган азот ўсимлик ҳужайралари метаболизмига ўтади. Бунда
азотнинг дастлабки ассимиляцияси (аммонийнинг ҳужайра мембранасига
кириши), ўзлаштирилган (тугунаклардан илдизнинг ўтказувчи қисмига
ўтадиган) азотнинг транспорт шаклларининг ҳосил бўлиши ва ўзлаштирилган
азотнинг транслокацияси (унинг ўсимлик турли аъзолари ўртасида қайта
тақсимланиши) фарқланади.
Дастлабки ассимиляция ва фиксация қилинган азотнинг транспорт
шакллари ҳосил бўлишида ўсимлик синтезлайдиган азотли алмашинувнинг
тугунакка хос фермент формалари муҳим рол ўйнайди (4.5-жадвал).
84
8-расм. Азот ўзлаштирувчи симбиозлар ҳосил бўлишида ҳамкорлар
метаболитик интеграцияси
6-жадвал.
Азотфиксация қилувчи тугунакларга хос ўсимлик
ферментлари
Ферментлар
Ўсимликлар
Тугунакларда
фаолликни
оширадиган механизмлар
Do'stlaringiz bilan baham: |
