69
ÁDEBIYÀT TEORIYÀSÍNÀN
MÀǴLÍWMÀTLÀR
Romàntikàlıq hám reàlistlik súwretlewler hàqqındà
túsinik.
Romàntizm — ádebiyàttıń ótken dáwirdegi belgili usıl-
làrınıń biri. Jàzıwshı óziniń súwretleytuǵın wàzıypàsın
qıyàl àrqàlı boljàydı, úlkeytip kórsetiwge kúsh beredi. Tur-
mıstàǵı wàqıyalàrdı sol qálpinde emes, àl óziniń ármàn
etiwi, àńsàwı tiykàrındà kórgisi keledi. Romàntizmniń bir
sıpàtlı belgisi usıǵàn bàylànıslı bolàdı.
Házirgi dáwirde de romantizm metodı menen jazılǵan
eń qunlı shıǵarmalar bar. Máseleń, Ibrayım Yusupovtıń
«Dala ármanları», «Búlbil uyası» poemaları buǵan mısal
bola aladı. Bul súwretlew usılına «Dala ármanları»
shıǵarmasınan mına qatarlardı mısal etip alıwǵa boladı.
Basketbolshı qızlar komandasınday,
Júytkip barar jalań
ayaq jeyranlar,
Jılqıshı qıshqırar sudyasınday,
Jıq-jıq qarlıǵashlar bolelchik ballar.
Reàlizm (làtın sózi, zàtlıq) kórkem-óner menen áde-
biyàttıń eń tiykàrǵı usılı sıpàtındà uzàq ásirlerden beri
keńnen belgili. Reàlizm turmıstıń ràwàjlànıw dáwirindegi
eń sıpàtlı wàqıyàlàrdı shınlıq kózqàràsınàn súwretleydi.
Sonlıqtàn dà onı reàlizm deydi. Kórkem ádebiyàttıń usı-
lı sıpàtındà reàlizm bir ǵànà dáwirdiń
jemisi emes, ol,
eń dáslep grek ádebiyàtındà belgili bolǵàn, soń bàsqà
xàlıqlàrdıń ádebiyàtındà ózin kórsete bàslàǵàn.
XIX ásirdegi qàràqàlpàq ádebiyàtındà reàlizm Kúnxojà,
Berdàq, Óteshlerdiń shıǵàrmàlàrındà óziniń eń joqàrǵı
shegine jetti. Bul shàyırlàrdıń dóretpesinde biz olàr jàsàǵàn
dáwirdiń eń sıpàtlı kórinisin kóremiz, ekonomikàlıq
teńsizlik, miynetkeshlerdiń óz turmısın jàqsılaw ushın àlıp
bàrǵàn gúresleri, qàràqàlpàq klàssik shàyırlàrınıń tiykàrı
bolǵànın bilemiz. Olàrdıń shıǵàrmàlàrındà óz wàqtındà
70
jámiyettiń qàràmà-qàrsılıqlàrı sheberlik penen àshıp berildi.
Bul àrqàlı olàr óz ideyàlàrınıń iske àsıwınà
erispekshi
boldı, oqıwshıdà dà sol kózqàràstı tárbiyàlàwdı tiykàrǵı
màqset etti.
Do'stlaringiz bilan baham: 
