Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti filologiya fakulteti «tarix va falsafa» kafedrasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
DENOV TADBIRKORLIK VA PEDAGOGIKA INSTITUTI
FILOLOGIYA FAKULTETI
«TARIX VA FALSAFA » KAFEDRASI


KURS ISHI
“O’zb ” fanidan


Mavzu : ARABLAR HUKMRONLIGI DAVRIDAGI MAHALLIY BOSHQARUV TUZUMI


Bajardi: “Tarix (mamlakatlar va mintaqalar bo’yicha)” ta’lim yo‘nalishi talabasi Husanboyev Azizjon
Ilmiy rahbar: “Tarix va falsafa” kafedrasi v.b.dotsenti, t.f.b.f.d. (PhD)
Annotatsiya: Ushbu kurs ishida

Denov – 2023

MAVZU: ARABLAR HUKMRONLIGI DAVRIDAGI MAHALLIY BOSHQARUV TUZUMI


M U N D A R I J A
Kirish
I BOB. Arablar hukmronligi davridagi mahalliy boshqaruv tizimi.
I.1. Turkiston yerlarining arablar tomonidan bosib olinishi
I.2. Arablar davrida Turkiston o’lkasida ijtimoiy-iqtisodi hayot
II BOB. ARABLAR DAVRIDA IJTIMOIY HAYOT VA BOSHQARUV TUZUMI
II.1 Arablar davrida Turkistonda boshqaruv tuzumi
II.2. Islomlashtirish siyosati. Abu Muslim faoliyati .
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati


Kirish
Jahon tarixida o’lkan iz qoldirgan davlatlardan biri - bu Arab xalifaligidir. Arab xalifaligi davri 0 ‘rta Osiyo, Eron, Afg‘oniston, Yaqin va 0 ‘rta Sharq, shimo- liy Hindiston, Pireneya yarim oroli va shimoliy Afrika xalqlarining ijtimoiy, iqtiso- diy, madaniy taraqqiyotida o‘ziga xos yuksalish davrini belgilab berdi. Arab istilo- chilari xususida, shubhasiz, eng asosiy ma’lumotlami arab, musulmon mualliflari berib o‘tganlar. Shu xususda, jumladan, al-Balazuriyning “Futuh al-buldon” (Mamlakatlarning fath etilishi), at-Tabariyning “Tarixi rasuli va muluk” (Payg‘am- barlar va podsholar tarixi) asarlari alohida ahamiyat kasb etadi.
Muhammad (s.a.v.) payg‘ambar vafot etgach (632), ketma-ket “Xulofoiy Rashoddin” (haq yo‘ldan borgan sahih xalifalar) nomlarini olgan Abu Bakr, Umar, Usmon va Alilar (661-yilgacha) payg‘ambar siyosatini davom ettirib, Arabiston yarim orolida markazlashgan Arab xalifaligi davlatiga asos soladilar. 0 ‘zaro qabi- lalar birlashuvi, dini islomning yoyilishida ilohiy muqaddas kitob Qur’onning o‘mi nihoyatda katta boidi.
VII asming ikkinchi yarmidan boshlab xalifalik kengaya borib, o‘z chegara- larini g‘arb va sharq tomon kengaytirishga harakat qildi. Yaqin va 0 ‘rta Sharqning boy viloyatlari q o ig a olinib, nihoyatda uyushgan va jangovar arab qo‘shini shiddat bilan harakatlarini boshlab yuborgan edi. Bir vaqtning o‘zida arablar o‘z yurishla- rini Vizantiya va Eronga qarshi olib bordilar. Sosoniylaming so‘nggi vakili Eron shohi Yozdigard III (632-651) arablarga qarshi turishga harakat qildi, Lekin Ka- disiya (636) va Nahavand (642)dagi janglarda arablar qo‘shini forslarga qaqshat- qich zarba berib sosoniylar sulolasiga barham berdilar. Vizantiyaga qarshi qilin- gan harbiy harakatlar natijasida Falastin, Misr, Suriya, Iroq egallandi. Xalifa Umar ibn al-Xattob (634-644) davrida ilk bora arab istilochilari Xuroson chegaralarida paydo boigan edi. 643-644-yillarda arab sarkardasi Abdulloh ibn Varqa Kirmonni egallab, Xurosonning janubdagi darvozalari hisoblangan Tabas va Qureynga yurish qiladi. Bu yerning aholisi o‘z zimmasiga yiliga 60000 dirham soliq toiash majbu- riyatini oladilar.