Dinshunoslik faniga kirish

Abu Muso al-Ash’ariy Asarlari 
«Al-fusul fiy ar-radd oala al-mulhidin», «ar-rad ala al-mujassama», «iyzohul burhon fiy ar-rad ala 
ahluz zayg' vat tug'yon», «an-naqs alal juboiy», «maqolotul mulhidin», «tafsiru abul hasan», 
«imomatu abu bakr siddiq». 
Moturidiylik va ash’ariylik 
Asosiy farqi  Iymon masalasida -21- 

---

 Moturidiy: iymon til bilan iqror qilib, dil bilan tasdiqlash. 
 Ash'ariy: iymon til bilan iqror qilib, dil bilan tasdiqlash va amal qilish.
Islomda iymon 
Iymon so’zi ishonmoq, tasdiqlamoq manolarini bildirib, kalimai shahodatni, ya’ni «La ilaha illalohu 
Muhammadun Rasululloh» («Allohdan boshqa iloh yo’q, Muhammad uning rasuli»)ni til bilan aytish 
va dil bilan tasdiqlashdir.
• Aqida mavzusi quyidagilar: 
• Ilohiyot va unga oid Nubuvvat vahiy, payg’ambar-lik va ularga oid Кavniyot inson, 
farishta, jin va sababiyat qonunlariga oid Sam’iyat (g’aybiyot) eshitish bilangina sobit 
bo’ladigan aqidalarga oid 
• ISLOMDA BESH FARZ 
• IYMON NAMOZ ZAKOT RO‘ZA HAJ 
• Sunniylikda iymon arkonlari 
• Allohning yakkayu-yagonaligiga ishonish, faqat ungagina sig'inish, e'tiqod va ibodat qilish. 
• Allohning farishtalariga ishonish. 
• Allohning barcha ilohiy, muqaddas kitoblariga ishonish. 
• Allohning barcha payg'ambarlariga ishonish. 
• Taqdirga, uning ilohiyligiga ishonish. 
• Oxiratga, qiyomat qoyim bo'lishiga ishonish. 
• Qayta tirilishga ishonish. 
ISLOMDAGI MAZHABLAR VA YO'NALISHLAR 
Islom dinida iymontalablaridagi farqlar 
-22- 

---

Qadariya 
Aqidaviy masalada adashganlar. Ular Allohning xohishi, qazosi va qadarini inkor qiladilar va «Alloh bandalarining 
ishidan ojiz», deydilar.
Jabariylar 
Inson taqdirini xudo mutlaq oldindan belgilab qo'ygan, insonda hech qanday iroda va faoliyat erkinligi yo'q, bular 
faqat xudoda mavjud, inson esa ana shu faoliyatni o'zlashtirib olish imkoniyatiga ega, deydilar.
Islom tarixida adashgan firqalar bir necha guruhlarga bo'linib ketgan. Hozirgi kundagi adashgan oqimlar 
o'tmishdoshlarining aqidasini yangicha ko'rinishda taqdim qilmoqda. Jumladan, Xorijiylarning odam o'ldirishi, 
hozirda ISHID va boshqa jangari guruhlarning qabih ishlari, katta gunoh qilgan insonning kofirga chiqarilishi va 
hokazo.