Диссертация илмий раҳбар: доц. Мисиров. К

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3.2-rasm. Soliqlar tahlili axborot manbalari
67
 
Tahlil ishlari tizimli tashkilqlishi olinadigan xulosaning ishonchli bo’lishiga 
xizmat qiladi. Bunda soliq majburiyatlarining paydo bo’lishi va to’lash muddatlari, 
kechiktirilgan soliq majburiyatlari, soliq imtiyozlaridan foydalanish samaradorligi, 
soliq yukini optimallashtiriga erishish, soliq summasiga ta’sir qiluvchi omillarga 
e’tibor qaratilishi lozim. Soliqqa oid, ma’lumotlar buxgapteriya hisobida xam o’z 
aksini topadi, jumladan, buxgalteriya balansi, moliyaviy natijalar to’g’risidagi 
hisobot, xususiy kapital to’grisidagi hisobotning tegishli satrlari soliq tahlilini 
amalga oshirishda asosiy axborot manbalaridan biri hisoblanadi. Professor B. 
Isroilov soliqlar tahlili axborot manbalariga tuxtalar ekan, tahlil uchun zarur 
ma’lumotlarni buxgalteriya balansi aktiv qismi ikkinchi bo’limidagi debitorlar 
tarkibitsan (270, 280-satrlar) olish mumkinligini, balansning passiv kismida esa 
majburiyatlar tarkibkdagi (540, 650, 680, 700 - satrlar) tegishli satirlar olish 
67
Егорова Е.В. - Налоговий анализ в организациях. - Диссертация -М.: 2014. - 29 с. 
Soliqlar tahlili axborot manbalari 
Buxgalteriya hisobi tizimi 
Buxgalteriya hisoboti 
Soliq hisobi tizimi 
Soliq hisoboti 
Statistik hisobtlar 
Hisobdan tashqari 
ma’lumotlar 

---

61 
mumkinligini ta’kidlaydi
68
. Muallif tomonidan keltirilgan ma’lumotlardan 
foydalanib, faqatgina hisobot davri yakunlari bo’yicha yoki tashqi tahlilni amalga 
oshirish mumkin. Chunki hisobot ma’lumotlaridan faqat hisobot shakllantirilgandan 
keyin foydalanish mumkin moliyaviy hisobot ma’lumotlaridan foydalanib esa, faqat 
tashqi tahlilni, ya’ni soliq organlari, investorlar boshqa manfaatdor tashkilotlar 
tomonidan o’tkaziladigan tahlilni amalga oshirish mumkin. Bizningcha, moliyaviy 
hisobogda soliqlar tahlili uchun kerakli axborot manbalarini hisobotlarning quyidagi 
satrlaridan olish lozim.