Диссертация илмий раҳбар: иқтисодиёт фанлари доктори, профессор гафуров у. В. Тошкент 2022 йил мундарижа

2.2-жадвал
Рўйхатдан ўтган кичик бизнес ва тадбиркорликнинг ҳудудлар бўйича маълумоти⁴²

№	Ҳудудлар	2018	2019	2020	2021
	Ўзбекистон Республикаси	242379	276237	353921	436981
	Қорақалпоғистон Республикаси	11076	12364	15050	18923
	вилоятлар:
	Андижон	21631	23978	28880	35795
	Бухоро	13495	15700	20982	26097
	Жиззах	10069	11845	14769	18661
	Қашқадарё	14969	16752	20921	26088
	Навоий	7788	9143	15511	19058
	Наманган	16928	17944	22034	27314
	Самарқанд	17261	20669	27322	35022
	Сурхондарё	10897	11670	15783	22670
	Сирдарё	8064	8947	11697	14256
	Тошкент	25128	29390	38006	45935
	Фарғона	20502	23542	29599	37199
	Хоразм	11345	12576	16282	20177
	Тошкент ш.	53226	61717	77085	89786

Жадвал маълумотларида фаолият юритаётган ва янги ташкил этилган тадбиркорлик субъектлари маълумоти ўз ифодасини топган. Республика даражасида аввалги даврга яъни 2018 йилга нисбатан 2021 йилда кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектлари қарийб икки баробарга кўпайиб 436981 тани ташкил қилмоқда. Ҳудудлар бўйича Тошкент шаҳри мутлоқ устунликка эга 89786 та субъект рўйҳатдан ўтган, Тошкент, Фарғона ва Андижон вилоятлари 36-46 минг кўрсаткичи билан юқоридан ўрин олган. Сирдарё, Жиззах, Навоий вилотялари 14-19 минг кўрсаткичи билан пастки поғонани эгаллаган. Берилган маълумотлар таҳлилида ҳудуд аҳолиси сонининг салмоғини ҳисобга олиш зарур, шунингдек, пастки поғонадаги вилоятларда фойдаланилмаётган потенциал юқори эканлигини ҳисобга олиш керак.
Жаҳон миқёсида интенсив ривожланиш кузатилмоқда, бу эса малакали ишчиларга бўлган эҳтиёжни оширади. Мамлакатимизда ҳам аҳолини иш билан таъминлаш, замонавий касбларга ўқитишга катта эътибор қаратилмоқда.
Доимий даромад манбаига эга бўлмаган ва ишсиз аҳоли, айниқса, ёшлар ва хотин-қизларнинг иштиёқини ўрганиш орқали уларни меҳнат бозорида талаб юқори бўлган, замонавий касб-ҳунар ва тадбиркорлик кўникмаларига тайёрлаш курсларига жалб этилади.
2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида Президент фармонининг 37-мақсадида “Ҳар бир фуқарога давлат ҳисобидан аниқ касб-ҳунарга ўқиш имкониятини яратиш. Касбга ўқитиш кўламини 2 баравар ошириб, жами 1 миллион нафар ишсиз фуқарони касб-ҳунарларга ўқитиш ва бу жараёнда нодавлат таълим муассасаларининг иштирокини 30 фоизга етказиш” кераклиги назарда тутилган⁴³.
Касбга тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва малака ошириш курсларига қуйидаги тоифадаги иш изловчи фуқаролар йўналтирилади:
- касби (мутахассислиги) мавжуд бўлмаганлар;
- мавжуд касбий кўникмаларига мос мақбул иш йўқлиги сабабли касбини (мутахассисликни) ўзгартириш истагида бўлганлар;
- касбий кўникмалари мавжуд бўлмаганлиги ёки етарли бўлмаганлиги сабабли, касбига (мутахассислигига) доир талаблар ўзгартирилганлиги боис малака ошириши зарур бўлганлар;
- аввалги касби (мутахассислиги) бўйича иш бажариш қобилиятини йўқотган фуқаролар.
Касб-ҳунарга тайёрлашда зарурий кўникмаларни шакллантириш учун талаб этиладиган муддатга кўра узоқ, ўрта ва қисқа муддатли шаклларда ташкил этилади.
Касб-ҳунарга ўқитиш қуйидаги ўқув муассасаларида амалга оширилади:
- маҳалла касб-ҳунарга ўқитиш масканларида;
- “Ишга марҳамат” мономарказлари ва касб-ҳунарга ўқитиш марказларида;
- профессионал таълим ташкилотларида;
- хўжалик юритувчи субъектларнинг ўқув марказлари ва бўлинмаларида;
- давлат бошқаруви органлари, хўжалик бирлашмаларининг малака ошириш ва қайта тайёрлаш тизими ташкилотлари ҳамда уларнинг ҳузуридаги ўқув марказларида;
- таълим фаолиятини амалга ошириш бўйича тегишли тартибда рухсатномага (лицензия) эга бўлган ташкилотларда;
- шогирдларга касб ўргатиш имкониятлари ва “Ҳунарманд” уюшмасига аъзо бўлган ҳунармандларнинг “Уста-шогирд” мактабларида амалга оширилади.