Диссертацияси илмий раҳбар: Д. И. Рўзиева педагогика фанлари доктори, доцент

Ўқув мотивациясининг йўналганлигининг намоён бўлиши 
№ 
Қадриятларнинг 
шаклланганлиги 
Тажриба гуруҳи 89 нафар Назорат гуруҳи 88 нафар 
Синалувчилар 
сони 
Фоизда 
Синалувчилар 
сони 
Фоизда 
1. Ташқи мотивация юқори 
19 
21,3 % 
36 
40,9 % 
2. Ички мотивация юқори 
70 
78,7 % 
52 
59,1 % 
а) Ички мотивация паст 
даражада 
15 
16,8 % 
19 
21,6 % 
б) Ички мотивация ўрта 
даражада 
36 
40,5 % 
26 
29,6 % 
c) Ички мотивация юқори 
даражада 
19 
21,4 % 
7 
7,9 % 
Тажриба гуруҳидаги респондентларда ўтказилган сўровнома таҳлилига 
кўра, 21,3 % синалувчиларда педагогик конфликтология фани, 
конфликтларни 
бартараф 
этиш, 
конфликтологик 
компетентликни 
ривожлантиришга нисбатан ташқи мотиватсия (ижобий баҳо, педагогнинг 
мақтови, қўллаб-қувватлаши) юқори эканлиги англашилди. Синалувчи-
талабаларнинг 78,7 % ида эса ички мотиватсиянинг (талабанинг фан 

---

240 
мазмунига қизиқиши) юқори эканлиги қайд этилди. Яъни, тажриба 
гуруҳидаги синалувчиларнинг 16,8 % ида ички мотиватсия паст, 40,5 % ида 
ички мотивация ўрта, 21,4 % ида ички мотиватсия юқори даражада 
ривожланганлиги кузатилди. Назорат гуруҳидаги талабаларда ташқи 
мотивациянинг юқори даражаси 40,9 %, ички мотивация юқори даражаси 
59,1 % эканлиги аниқланди. 
Юқоридагилардан хулоса қилишимиз мумкинки, тажриба ва назорат 
гуруҳларида ўтказилган Рокичнинг “Шахс қадриятларини аниқлаш” 
методикаси, “Ўқув мотивациясининг йўналганлигини ташхис қилиш” 
методикаси натижаларига кўра, тажриба гуруҳларидаги синалувчиларда 
конфликтологик компетентликнинг мотивацион-қадриятли компонентининг 
ривожланганлик 
даражаси 
назорат 
гуруҳидаги 
респондентларнинг 
кўрсаткичларидан юқори эканлиги англашилди. 
II. Когнитив компонентни аниқлашга қаратилган сўровнома ва методик 
воситалар қуйидагилардан иборат: 
3. “Сиз танқидга қандай муносабатда бўласиз?” методикаси. 
4. “Низолашувчанлик даражасини аниқлаш” сўровномаси. 
Дастлабки методикамиз Сиз танқидга қандай муносабатда бўласиз? 
методикаси 10 та саволдан ташкил топган. Синалувчилар томонидан 
белгиланган жавоблар берилган калитга мос келса, 1 баллдан баҳоланади. 
Ушбу методика респондентлар тўплаган балларига кўра уларни танқидга 
муносабатини аниқлаш имконини беради.
Қуйида ушбу методиканинг тажриба ва назорат гуруҳларидаги 
натижалари таҳлилига тўхталиб ўтамиз: