Matla’: - Matla’:
- Yog’lig’ingkim, jon bila men
- xastadurmen zor anga,
- Xasta jonlar rishtasidindur,
- magar har tor anga…
- Maqta’:
- Ko’nglum istar yog’lig’ingni, balki andin bir nasim,
- Yetsa Boburga erur jon birla minnatdor anga.
- Mazkur g’azalda an’anaviy tasvirlar yangicha talqin qilinadi,ya’ni ma’shuqa go’zalligi tasviri uning yog’lig’i – ro’molchasi orqali amalga oshadi. Buning natijasida Bobur xossa tasvirni, ya’ni yangi poetik timsolni (yog’lig’ni) yaratadi.
-
G’azalda yog’lig’-ro’molcha tasviri yetakchi bo’lganidan unda gullar, binafshalar ko’rinadi; qizil va binafsha rang jilolari ko’zlarni qamashtiradi; ularning muattar hidi anqib turadi. G’azal o’qilar ekan, o’quvchi o’zini go’zal tabiat manzaralari og’ushida his etadi, ulardan zavqlanadi. Bularning hammasi shoir Boburning nihoyatda baland mahoratidan dalolat beradi. Bu mavzu Boburning o’ziga ham ma’qul bo’lib qolganidan uni bir ruboiysida shunday davom ettiradi: - G’azalda yog’lig’-ro’molcha tasviri yetakchi bo’lganidan unda gullar, binafshalar ko’rinadi; qizil va binafsha rang jilolari ko’zlarni qamashtiradi; ularning muattar hidi anqib turadi. G’azal o’qilar ekan, o’quvchi o’zini go’zal tabiat manzaralari og’ushida his etadi, ulardan zavqlanadi. Bularning hammasi shoir Boburning nihoyatda baland mahoratidan dalolat beradi. Bu mavzu Boburning o’ziga ham ma’qul bo’lib qolganidan uni bir ruboiysida shunday davom ettiradi:
- Ruhum qushini tori bila band ettim,
- Yor yog’lig’idin ko’ngulni xursand ettim,
- Jon rishtasini torig’a payvand ettim.
- Ko’nglumni ne nav’ uzay o’shal yog’lig’din,
- (Bobur. Devon, 85-bet).
Bobur devonida oshiqona mavzudagi g’azallar anchagina. Jumladan: - Bobur devonida oshiqona mavzudagi g’azallar anchagina. Jumladan:
- Matla’:
- Ko’ngulga bo’ldi ajoyib balo qaro soching,
- Shikasta ko’ngluma ermish qaro balo soching
- (Bobur.Devon, 34-35-betlar).
- Yana:
- Ko’rmagay erdim jamoli olamoro koshki,
- Bo’lmag’ay erdim bori olamg’a rasvo koshki.
- (Bobur.Devon, 63-bet).
- Bu g’azallar Alisher Navoiydan ilhomlanish natijasida maydonga kelgan. Ma’lumki, Alisher Navoiyning «Badoye’ ul-bidoya» devonida:
- Ko’zung ne balo qaro bo’lubtur,
- Kim jonga qaro balo bo’lubtur,-
- matla’li 7 baytlik g’azali bor (MAT, 1-tom, 140-141-betlar).
- Bobur g’azallarida shoirning hayotiy voqealardan olgan
- taassurotlari, hasbi holi, kayfiyati bilan bog’liq bo’lgan
- mavzulardan bahs yuritish ham ko’zga tashlanadi.
- Jumladan: Charxning men ko’rmagan javru jafosi qoldimu?
- Xasta ko’nglum chekmagan dardu balosi qoldimu?
- (Bobur. Devon, 51-52-betlar).
- Yana:
- Keldi ul vaqteki, boshimni olib ketgaymen,
- Olam ichra ayog’im yetganicha yetgaymen…
- Dema Boburga netarsen, bosh olib ketmak ne?
- Tangrining xosti mundoq esa, men netg’aymen?
- (Bobur. Devon. 48-49-betlar).
- Bunday kayfiyat Boburning ruboiylarida ham o’z
- aksini topgan: Tole’ yo’qi jonimg’a balolig’ bo’ldi,
- Har ishniki ayladim, xatolig’ bo’ldi.
- O’z yerni qo’yib, Hind sori yuzlandim,
- Yo rab, netayin, ne yuz qarolig’ bo’ldi.
- (Bobur. Devon, 101-bet)
Do'stlaringiz bilan baham: |
