Dori vositalarining yaratilish jarayoni va ta’sir qilish mexanizmlari

Dori vositalarini yaratishning zamonaviy usullarida Bioinformatikaning roli 
Bioinformatik metodlar nishonni aniqlash (asosan oqsillar / fermentlar), ularni yaroqliligini 
tasdiqlash, oqsilni tahlil qilish orqali anglash, evolyutsiyasi va filogeniyasi va oqsillarni 
modellashtirishda juda katta istiqbolga egadir. 

---

Bioinformatik tahlil nafaqat dori vositalarining aniqlanishini va dori moddalarga nomzodlarni 
tekshirishni va takomillashtirishni tezlashtirishi, balki nojo'ya ta'sirlarni tavsiflashi va dori-
darmonlarga chidamliligini bashorat qilishi mumkin. 
Hozirgi bioinformatika yondashuvlarining asosiy yo'nalishlaridan biri biologik faol moddalar 
orasidan dori preparati bo’la oladigan nomzodlarni bashorat qilish va aniqlash, tegishli 
ma'lumotlarni izlab topish va saqlashdir. 
Shuningdek, u dori moddalarning yangi turlarini yaratishda asos bo’la oladigan yangi nishon 
biomolekulalarni izlab topish va mavjud dori vositalari to'g'risidagi ma'lumotlarni saqlash va 
boshqarish uchun strategiya va algoritmlarni ham taqdim etadi. 
Molekulyar doking (Molecular docking): 
Docking - bu avtomatlashtirilgan kompyuter algoritmi, bu ikki molekula orasidagi 
bog'lanish yaqinligini hisoblash yo'li bilan eng yaxshi moslikni aniqlaydi. 
Bunda birikmaning oriyentatsiyasi, uning konformatsion geometriyasi aniqlanadi va boshqa 
ko’rsatkichlari bo’yicha baholanadi. Bu ko’rsatkichlar bog'lovchi energiya, erkin energiya yoki 
sifatli son o'lchovi bo'lishi mumkin. 
Ya’ni, har bir docking algoritmi avtomatik ravishda birikmani faol saytdagi har xil 
oriyentatsiya va konformatsiyalarga qo'yishga harakat qiladi va keyin har biri uchun mos kelishlar 
sonini hisoblab chiqadi. 
Ba'zi bioinformatika dasturlari ma'lumotlarni sinovdan o'tgan barcha yo'nalishlar uchun 
saqlasa, aksariyati faqat eng ko’p sonli mos kelishlarni ko’rsatgan ma’lumotlarnigina saqlaydi. 
Docking bioinformatik dasturlar yordamida molekulalar strukturasi haqidagi ma’lumotlarni 
saqlovchi ma'lumotlar bazalaridan kerakli molekula bilan mos keluvchi strukturalarni qidirish va 
shu molekula bilan o'zaro ta'sirlashishi mumkin bo'lgan molekulalarni olish imkoniyatiga ega 
bo'lgan vositalar yordamida amalga oshirilishi mumkin. 
Shuningdek, u yangi dori-darmonlarni aniqlash va optimallashtirish uchun ligandlar va 
nishonlar / oqsillar to'g'risida kimyoviy va biologik ma'lumotlar bazalarini yaratishda yordam 
beradi. 
Molekulyar doking klinik bosqichlarda muvaffaqiyatsizlikka uchrashi ehtimoli yuqori 
bo'lgan birikmalarni erta aniqlashga imkon beradi. U yordamidain kimyoviy birikmalar uchun 
dorivorlik xususiyatlarini yoki farmakokinetik xususiyatlarini hisoblash imkonini beruvchi in 
silico filtrlarni ishlab chiqish va istiqbolli obyektlarni aniqlash uchun foydalaniladi. 
Bioinformatik dasturlar motiv, oqsil oilalari yoki domenlari kabi funktsional oqsillarning 
gomologlarini aniqlashda yordam beradi. 

---

Bioinformatik juftlik yoki ko’plik solishtiruv dasturlaridan foydalangan holda chatishgan 
turlar orasidan maqsadga muvofiq nishonni aniqlashda yordam beradi. 
Bioinformatsion dasturlar molekulyar modellarni vizualizatsiya qilishda yordam beradi. 
Ko'plab yuqori darajadagi virtual skrining (VHTS) yordamida aralashgan kutubxonalarning 
katta to'plamidan dori bo’lishga nomzod moddalarni aniqlashga imkon beradi. 
Homologiyani modellashtirish, nomzod dori vositalarining aktiv saytini prognoz qilish 
uchun keng qo'llaniladi. 
…. Rasm. – Dori vositalarini yaratilish bosqichlari.