Do‘stlik-oltindan qimmat Reja

REJA: 

1) Terrorizm – asr illati.

2) Yuksak ma’naviyat - terrorizmning kushandasi.

3) Biz terrorizmga qarshimiz.

Inson hamisha ozodlikka, tenglikka , xurriyatga intilib yashaydi va bunga barcha zamonlarga ehtiyoj sezadi. Har bir inson o‘zini erkin his qilishga, shod-u xurram umr kechirishga , o‘z orzu umidlarini ro‘yobi yo‘lida tinimsiz mehnat qilishga o‘z taqdirini bexavotir, o‘zi tug‘ilib o‘sgan ona yurti qo‘ynida kamol topishga intiladi.

Binobarin , tinchlik, erkinlik, ozodlik ─ bu oliy ne’mat , yuksak qadriyat bo‘lishi barobarida har bir Vatan mehrini tafti va nuri ila yashagan inson tabiatning gultojidir.

Demak , tinch va osuda yurtlar , mamlakatlar qo‘ynida to‘ylar, bayramlar yarashadi, go‘daklar kulgisidan olam charaqlaydi. Ota-onalarimiz bobo-buvilarimiz qalblaridan bizni dunyo balolaridan asraguvchi duolar o‘qiladi, saodatga eltuvchi kuch milliy ma’naviyatga ega bo‘lgan yoshlarimiz hayot zavq ,shavqi ila yashaydilar, dunyo yuzini ko‘rmoqchi bo‘lgan ulug‘ , ajoyib kashfiyotlar , ixtirolar yuzaga keladi, ilm - ma’rifat yuksak maqsadlar ezgu niyatlar ro‘yobida mehnat qiladilar, izlanadilar. Tinch, ozod va osuda mamlakatlarda yashash va sururi ana shunday o‘zgacha.

Bugungi kunda qalbimizni vayron etuvchi, asriy qadriyatlarimizga, ma’naviy-ruhiy dunyomizga ta’sir etuvchi yovuz kuchlar paydo bo‘ldi-yu, tinchligimizga, ozodligimizga xavf solib turgan terrorizm ─ asr illati tahdidlari, ularning shakl- ko‘rinishlari qalbimizga nafrat urug‘ini qaday boshladi. Eng xavotirlisi, yoshlarimiz ongidagi bo‘shliqni topib, “ guruch ichidagi kurmak ” singari o‘z kindik qoni to‘kilgan yurti , xalqi, oilasini, bir suz bilan aytganda, o‘zligini, boy va qadimiy ma’naviyatidan tonadiganlar ham bor oramizda. Kuni kecha televideniyedan namoyish etilgan ko‘rsatuvda bolasi Suriyada vafot etgan o‘zbek onasining so‘zlarini eshitib qoldim. Ona gapirayapti, ekranda butunlay kuyib ketgan, iyagi bog‘lab qo‘yilgan o‘g‘lining jasadini ko‘rsatib qo‘yibdi. Qanchalar ayanchli holat. Hech bir onani farzand dog‘i qiynamasin. Xo‘sh, bunday holatga nima sabab bo‘ldi? Albatta, asr illati hisoblanmish terrorizm. Ongida bo‘shliq bo‘lgan yigitlar o‘zini qurbon qilish orqali Suriyaga jihodga chaqirayotgan, o‘sha yerda na tirigi va na o‘ligi qaytib kelmagan holatlarni bot-bot bo‘lsa-da, eshitayapmiz.

Terrorizm qayerda bosh ko‘tarmasin, uning oqibatida insoniyat boshiga turli kulfat-u musibatlar tushmoqda. Bu balo insoniyat taraqqiyotiga xavf solayotgan ekan, hamma yerda unga qarshi jiddiy va uzluksiz kurash olib borish, amaliy ishga o‘tishni talab qiladi. Bu kurashda esa faqat qurol kuchiga ishonishning o‘zi yetarli emas, balki inson omiliga, ayniqsa yoshlar masalasiga jiddiy e’tibor qaratilmog‘i, ularning ongi hamda qalbini asrash uchun harakat qilmog‘imiz zarur.

 Istiqlol bizga barcha imkoniyatlarni qaytarib berdi. Hurriyatimiz, milliy qadriyatlarimiz, iqtisodiy–ijtimoiy va siyosiy islohotlar tufayli yurtimizda bo‘layotgan ijobiy o‘zgarishlar, san’at va sportdagi barqaror ravishda o‘sish, dunyo sahnidagi obro‘–e’tibor barcha-barchasi ko‘ksimizni g‘ururga to‘ldiradi. Bu Yurtboshimiz rahnomaligida xalqimiz sabot va birdamlik bilan egallab borayotgan marralar samarasidir.

2. Qaysi mintaqada yashashdan qat’iy nazar, har qanday inson terror nima, terrorchi kim ekanligini yaxshi biladi. Terrorizimning tub ildiziga razm solsak, u o‘zligini yo‘qotgan johillar kurashi ekanligini yaxshi anglaymiz. Insonparvar dinimiz zo‘ravonlikni qurol qilib olgan diniy – ekstremizmning har qanday ko‘rinishini inkor etish, bu hodisalarning diniy asosga ega emasligini isbotlaydi. Aslida mamlakatimizda «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi» ning ishlab chiqilganligi, unga ko‘ra kasb–hunar kollejlari va akademik litseylarga alohida e’tibor berilayotganligi, Islom universiteti tashkil etilib, yoshlarimizga diniy va dunyoviy ilmlar o‘rgatilayotganligi ham jaholatparastlarga xush kelmayapti. Chunki yoshlar qanchalar ma’rifatli bo‘lib borsalar, chinakam islomiy qadriyatlar bilan buzg‘unchi g‘oyalar orasidagi farqni anglab yetsalar, ularning ongiga eksteremistik g‘oyalarni singdirish shunchalik qiyinlashishini aqidaparastlar yaxshi bilishadi.

Jahon ahli butun bashariyatga xavf solayotgan bu mudhish baloga qarshi kurashmoqda, barcha kuch va imkoniyatlarini birlashtirib, uning oldini olish choralarini izlamoqda. Mamlakatimiz rahbari xalqaro terrorchilik, eksterizm va diniy aqidaparastlikning namoyon bo‘lish sabablarini chuqur va batafsil tahlil qilar ekan, ular O‘zbekistonning bugungi kun va kelajagi uchun xavfli ekanligini qayd etadi. Yurtboshimiz xavfsizlik, barqarorlikni ta’minlash har bir fuqaroning zimmasidagi ma’suliyatli burch ekanligini ta’kidlab, xalqimizni bunday tahdidlarga qarshi kurashga, yon – atrofimizda bo‘layotgan voqealardan ogoh bo‘lishga chaqirmoqda. 

O‘zbekiston erkin va ozod diyor. Unga fuqarolarning barcha turdagi huquq va manfaatlari qatori vijdon va diniy e’tiqod erkinligi ham kafolatlangan. Shunday ekan, istiqboli porloq yurtni, yuksalib borayotgan jamiyatimizni ko‘z qorachig‘idek asrash bugungi kun yoshlariga, qolaversa, qalbida ota–onasiga, farzandiga, eliga, Vataniga nisbatan zarracha muhabbati bor insonlarga mas’uliyat yuklaydi. Bu borada viloyatimizda katta ishlar amalga oshirilmoqda. Har yili hokimlik vakillari, din peshvolari, qishloq va mahalla ma’sullari hamkorligida o‘quv muassasalarida, shahar va qishloqlarda hamda turli tashkilotlarda tadbirlar tashkil etilmoqda. Suhbatlar davomida kishilarning huquqiy ongi va huquqiy madaniyatini oshirish, hushyorlik, yurtni asrash, terrorizm va ekstremizmning jirkanch maqsadlari hamda yakunida uning qanaqa oqibatlarga olib kelishi haqidagi fikrlar keng jamoatchilikka, yoshlarga bayon qilinmoqda.

Osoyishtalikning o‘zi katta ne’matdir. Emin – erkin yashash sharofati, farovon turmush va samarali odimlarimizning barchasi tinchlik tufayli ekanligini barchamiz anglab yetmoqdamiz. Ba’zi bir kishilarning «Menga nima?» «Sen menga tegma, men senga» qabilida ish tutishi, loqaydlik kabi illatlardan butkul xalos bo‘lishni bugun har bir inson, har bir yosh ta’kidlamoqda. Hatto, bu borada xalqimizning buyuk sarkardasi, mard va jasur qahramoni bo‘lmish bobokalonimiz Amir Temur ham loqaydlik illatiga shunday ta’rif bergan: “... Birgina tadbirli va mas’uliyatli askar ming-minglab tadbirsiz va beparvo sarkardalardan afzaldir!”

 Elga, yurtga naf keltirishdek ezgu niyat bilan yashash ozod va obod Vatan qurish yo‘lidagi intilishlarimizga rahna solish niyatida chekka–chekkalarda o‘zlarining g‘alamis rejalarini amalga oshirish niyatida bo‘lgan bir hovuch gazandalarga oramizda o‘rin yo‘q. Bugungi yoshlarimiz ongi va shuurida mujassamlashgan istiqlol quyoshi oldida bu kabi badkirdorlar ishi bir nuqtachalik kuch va ahamiyatga ega emas. Biroq vaqtida anglanmagan bir xato, o‘z navbatida ikkinchi bir xatoni oxir–oqibat esa katta bir fojeani keltirib chiqarishi mumkin. Muhtaram Prezidentimiz ta’kidlagan, “...O‘z yurtimizni, o‘z uyimizni o‘zimiz asrashimiz kerak!” so‘zlari qalb shiorimizga aylonmog‘i darkor. Zero, Vatan ozodligi va istiqboli barcha narsadan ustun. 

Qarshi DU Tabiiy fanlar fakulteti Biologiya ta’lim yo‘nalishi 2-kurs talabasi Cho‘liyeva Muhayyo A’zam qizi 

 

 

 

 

 

 

"Jaholatga qarshi ma’rifat"

Reja:

1.Jaholat - insoniyatning azaliy dushmani.

2.Mukammal tarbiya – shaxs kamoloti.

3.Ma’rifat – qalb quyoshi. 

      

Vatanimizning kelajagi, xalqimizning ertangi kuni, mamlakatimizning jahon  hamjamiyatidagi obro‘-e’tibori, avvalambor, farzandlarimizning unib – o‘sib, ulg‘ayib, qanday inson bo‘lib hayotga kirib borishiga bog‘liqdir. Biz bunday o‘tkir haqiqatni hech qachon unutmasligimiz kerak.

                                                                                                                                 I.Karimov 

Jaholat. Bu so‘zni eshitgan zahotiyoq ko‘zimiz qorong‘ulikni ko‘rgandek, yuragimiz esa ovchi qo‘ygan tuzoqqa tushgan qush kabi xavotir bilan pitirlab qoladi. Bilasizmi, bu titroq qo‘rquvdan emas, balki jaholat insoniyat yovuzligining naqadar tuban ifodasini anglatishidan dahshatga tushasan kishi! Mana shunday jaholatning qurbonlari, taassufki, bugungi porloq zamonning ertasi bo‘lgan kelajak avlodning ildiziga bolta urmoqchi bo‘layotgan manqurt kimsalardir.

Mening nazarimda inson uchun birinchi baxt, bu hayotga hazrati inson bo‘lib kelish baxti bo‘lsa, ikkinchi baxt mustaqil Vatanning ertasi bo‘lib yashash baxtidir. Mustaqil Vatan! Qalbida g‘urur, iftixor va ona vatanga muhabbati bo‘lgan har bir insonni to‘lqinlantirib yuboradigan ulug‘ va jarangli so‘z! Bir vaqtlar mustaqillik nimaligini bilmay, sahroda suv izlagan yo‘lovchi kabi o‘tib ketgan ota-bobolarimiz orzusidagi kun, bugun emasmi?! Vatanim, sening qadding tog‘lar kabi baland, mehring quyosh yang‘lig‘ issiq, jannatmakonim, men uchun xuddi onam yopgan nondek azizsan! Allohga ming bora shukrlar bo‘lsinki, Vatanim bugun mustaqil, uning har bir qarichida tinchlik deb atalmish ulug‘ ne’matning isi kelib turibdi. Otam doim bir gapni ko‘p bora aytadilar: ”Bolam, har doim sen uchun berilayotgan ne’matni vaqtida qadriga yeta bilgin”. Bu so‘zlar zamirida katta ma’nolarni kashf etasan kishi. Tinchlik ham ulug‘ ne’matki, uni doimo qadriga yetish, asrash har bir insonning burchidir. Afsuski, bugungi globallashuv zamonida vatan uchun xizmat qilish oliy sharaf ekanligini tushunish u yoqda tursin, o‘z vatanini sotib ketayotgan vatanfurushlarning oramizda borligi achinarli holdir. Vatanfurushlik bu eng katta gunoh, jaholatning daxshatli ko‘rinishidir. Uni hech bir vaj bilan oqlab bo‘lmaydi. Jaholatning mana shunday qorong‘u ko‘chasiga navqiron yoshlarning kirib ketishini nima bilan izohlash mumkin? Xo‘sh, bunda kim aybdor? Dunyoga keltirib, o‘zi yemay yedirgan, o‘zi kiymay kiydirgan sho‘rlik ota-onami? Yoki, ularga ertangi kunimizning zabardastlari deb ishonch bildirib turgan, O‘zbek degan millatni jahonga tanitishini intizorlik bilan kutib turgan Vatanmi? Bunday og‘riqli savolga javob topishda o‘ylanib qolasan kishi? Inson tug‘ilgan vaqtda, murg‘akkina go‘dakligida farishta kabi bo‘ladi. U hech qachon yovuz va yomon bo‘lib tug‘ilmaydi. Ulg‘ayib, unib - o‘sishi natijasida unda fe’l-atvor shakllanadi. Bunda tarbiyaning ahamiyati beqiyosdir. Dono xalqimiz “Qush uyasida ko‘rganini qiladi” deyishi bejiz emas, albatta. Farzand bamisoli ota-onaning ko‘zgudagi aksidir. Agar farzand noqobil bo‘lsa, demak shu farzand tarbiyasida nuqson bor. Bu esa ota-onaning farzandning aytgan narsasini muhayyo qilishi, yo uning tarbiyasida beparvolik illatiga yo‘l qo‘yganligidir. Keling, shu o‘rinda atoqli yozuvchi O‘.Hoshimovning qalamiga mansub bir ibratli hikoyaga to‘xtalsak: ”Maktabdosh do‘stim anchayin nozik masalada maslahat so‘rab keldi. – To‘rt qiz orasida Xudodan tilab-tilab olganim bir o‘g‘lim bor. Shu…keyingi paytda sal g‘alatiroq bo‘pqoldi… Nima bo‘layotganini tushunmayapman… Shuni bi-i-ir yo‘lga solsang, xursand bo‘lardim, o‘rtoq…

Birovning oilaviy ishiga aralashishdan noxush narsa yo‘q. Bahona izladim: - O‘g‘ling yoshlik qilib noboproq davraga qo‘shilib qolgan bo‘lishi mumkin. Yoshlikda nimalar bo‘lmaydi. Yaxshisi, o‘g‘ling bilan o‘zing chin dildan gaplashib olganing ma’qulmikin?

Nobop davramas,- dedi do‘stim xo‘rsinib. – Aksincha… Men uni iymon-e’tiqodli bo‘lsin, desam…Yolg‘izgina o‘g‘lim bilan bir suhbatlashgin, o‘rtoq…

…Bir haftalardan keyin “yolg‘izgina o‘g‘il” bilan suhbatlashdik. Yoshi yigirmaning uyoq-buyog‘ida. Ko‘rinishi el qatori yigit…Siyrakkina soqoli ham bor. Nima qipti, soqol qo‘yish har kimning ixtiyori… Faqat…ko‘zlari g‘alati. Yuzingizga qarab turadi-yu, allaqanday bo‘shliqqa tikilayotganga o‘xshaydi. Go‘yo siz yo‘qsiz…

Gapni otasining ”ming yillik qadrdoni” ekanimdan boshlab, sekin maqsadga ko‘chdim:

Yaxshi yigit ko‘rinasiz, o‘g‘lim… Otangiz sizdan jindek ranjigan ko‘rinadilar. Menga qolsa, o‘g‘lim, ota-onangizning duosini olib qolganingiz ma’qulmikin? Ularni ham bog‘lab berganmas. Shular sizni dunyoga keltirgan, boqib, voyaga…

Meni ota-onam emas, Xudo yaratgan taqsir!-dedi yigitcha kutilmagan bepisandlik bilan. – Ota-onam vositachi xolos! Agar bu ota-ona bo‘lmasa, boshqa ota-ona vositasida dunyoga kelgan bo‘lardim!

Rostini aytsam, esankirab qoldim. Yigitchaning ko‘zlariga sinchiklab qarasam, tag‘in o‘sha bo‘shliqqa tikilgan “soqqa”ga aylanib qopti.

-To‘g‘ri,- dedim murosaga chaqirib. – Sizni Xudo yaratgan. Ota-onangiz vositachi bo‘lgan. Qur’oni karimda ham shunday deyilgan. Ammo bu – ota-ona hech narsa emas, degan ma’noni anglatmaydi, shekilli…

-Meni Xudo yaratgan!- dedi yigitcha pinagini buzmay.

 G‘ashim kela boshladi.

-Menga qarang, mulla! – dedim ensam qotib. –Bundan chiqdi, otangiz elektr toki, onangiz inkubator ekan-da! Unda siz tuxum bo‘lasizmi? Albatta, hammaniyam Xudo yaratgan. Gulniyam, tikanniyam. Odamniyam, eshakniyam… Olloh sizni eshak emas, odam qilib yaratganiga shukrona qilmaysizmi? Tangri sizga aql-zakovat, til-zabon berganiga xursand bo‘lmaysizmi?

 Ajab! Yigitchaning biron tuki qilt etmadi.

-O‘sha sizga ustozlik qilgan mullaga aytib qo‘ying!- dedim kuyinib. –Muqaddas Qur’oni karimni, Hadisi sharifni o‘qisin, savodi bo‘lsa! Ollohning kalomida ham, Hadislarda ham ota-onani e’zozlashga da’vat etilgan-ku! “Jannat onalarning oyog‘i ostidadur!” – degan dono gapni payg‘ambarimiz alayhissalom aytganlar-ku!.

-Ota-onam vositachi!- dedi yigitcha pashsha qo‘rgandik qo‘l siltab…

 Rostini aytsam, shu turishda yigitcha bitta gapni takrorlashdan boshqasiga aqli yetmaydigan to‘tiqushga o‘xshar edi.

 Ko‘nglimga g‘alati ishtiboh tushdi. Kim, kim shunchalik zaharlab tashladi bu begunoh vujudni? Qog‘ozdek oppoq qalbiga bunday johillikni kim yozdi?”.

 Haqiqatan, inson qalbi oppoq qog‘ozga o‘xshaydi. Unga qanday bitiklar bitilishi insonning o‘ziga bog‘liq. Albatta, hali hayotiy tajribaga ega bo‘lmagan farzandning to‘g‘ri yo‘l topishida ota-onaning roli beqiyosdir. Farzandning qobil va namunali bo‘lishiga ota-ona tarbiya orqali erishadi. Yuqorida keltirilgan hikoyadagi misol ota-onalar farzandlarini noto‘g‘ri yo‘lga kirib borayotganligini beparvolik tufayli sezmay ham qoladilar. Anglab yetganlarida esa kech bo‘lishi mumkin. Zero, zabardast ijodkor Abdulla Avloniyning “Tarbiya biz uchun yo hayot-yo mamot, yo najot-yo halokat, yo saodat- yo falokat masalasidir” degan teran so‘zlari fikrimizning yaqqol isbotidir.

 Keling, shu o‘rinda yana bir savolga javob izlaylik. Bunday jaholat botqog‘i domidan yoshlarimizni qanday qutqarishimiz mumkin? Bunga erishishimiz yechimini Prezidentimiz I.Karimovning “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” asarida keltirilgan quyidagi jumlalardan topamiz. “ Hozirgi vaqtda ko‘z o‘ngimizda dunyoning geopolitik, iqtisodiy va ijtimoiy, axborot-kommunikatsiya manzarasida chuqur o‘zgarishlar ro‘y berayotgan, turli mafkuralar tortishuvi keskin tus olayotgan bir vaziyatda, barchamizga ayonki, fikrga qarshi fikr, g‘oyaga qarshi g‘oya, jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashish har qachongidan ham muhim ahamiyat kasb etmoqda”.

 “Jaholatga qarshi ma’rifat”. O‘ylanib qolasan kishi. Nega endi, senga birov jabr-sitam bilan johillik qilsa-yu, sen unga ma’rifat bilan kurasha ololsang. Demak, ma’rifat shunchalik qudratli qurol ekanda? Ha, albatta, ma’rifat shunchalar o‘tkirki, dunyodagi eng keskir qurol ham uni yengolmaydi. U shunchalar mo‘ljalni aniq oladiki, bu mo‘ljal faqat yovuzlikni yo‘q qilishni ko‘zlaydi. Bunday o‘tkir va mo‘ljalni aniq oladigan qurol bor joyda johillikka bir soniya ham o‘rin yo‘q. Yoshlarni ham ma’rifat bilan qurollantirish globallashuv zamonida ular ongida mafkuraviy immunitetni shakllantiradi. Darhaqiqat, mafkuraviy immuniteti mavjud bo‘lgan har qanday inson hayotga teranroq nigoh bilan boqa oladi. Oqni qoradan farqlaydigan ma’rifatli inson bo‘lib yetishadi. Ma’rifatli inson haqiqatni bilguvchidir. Haqiqatni ko‘ra olgan inson esa, aldovlar qurboniga aylanmaydi. Bugun yoshlarga berilayotgan ulkan imkoniyatlar zamirida ma’rifatni sevuvchi, uning tuganmas bulog‘idan qoniqib ichish hissini-da tuya oladigan komil insonni tarbiyalash g‘oyasi turganligi fikrimizning yaqqol isbotidir. Muhtaram Prezidentimiz I.Karimov ta’kidlaganlaridek: “…ko‘p asrlik tariximiz shuni ko‘rsatadiki, inson dunyoqarashi shakllanishida ma’rifatning o‘rni beqiyosdir”.

 Ma’rifatni men quyoshga mengzagan bo‘lardim. Undan uzoqlashdingmi, demak, sen qorong‘ulik domiga g‘arq bo‘lyapsan. Yurgan yo‘lingda qoqilib, hatto turolmasliging ham mumkin. Alal-oqibat qalb ko‘zing ko‘r bo‘lib qoladi. Dunyo go‘zalligini his eta olmaysan. Hayot ham qora tasvirlardan iborat bo‘lib qoladi. Bunday insonning yashashida ma’no bo‘lmaydi. Natijada esa u bora-bora jamiyatning kushandasiga aylanadi. Uni har qanday kimsa yetaklab ketishi, o‘zi xohlagan kuyga yo‘rg‘alatishi mumkin.

 Ma’rifat quyoshiga yaqinlashgan sari, yo‘ling yanada yorisha boradi. Taning, yuraging issiq bo‘lib, qalbing yayraydi. Nurlarning har bir jilosi yetti xil kamalak ranggida tovlanadi. Hayoting bezaklari yanada boyib, seni o‘ziga yanada mahliyo etadi. Qalbing ijod qilishga, yaratuvchanlikka intiladi. Seni Vatan kutib turganligini his etasan. Vujudingda g‘ayritabiiy bir kuch seni g‘urur va ishonch bilan qadam tashlashingga undayveradi. Bu yo‘l shunday ravonki, sen uni oxirini qanday tugashini qalban his eta olasan. Hayotning mazmuni ham shu emasmi!

 Darhaqiqat, bu kabi ma’rifatparvar kishilar o‘zligini anglay oladi. Tarixini, ming yillik an’analarini, ota-bobolari, qolaversa, o‘zi, qo‘yingki, kelajakda farzandlari unib- o‘sadigan muqaddas tuproqni qadrlay oladi. Shu o‘rinda el suygan shoir M.Yusufning quyidagi satrlari ko‘ngilga malhamdek xush yoqadi:

                                 Ko‘hna tol beshikdan boshlangan olam,

                                Senga iddaolar qilmay sevaman.

                                Bir kuni singlim deb, bir kuni onam―

                                Vatan, kimligingni bilmay sevaman.

                    Menga yering suyuk, osmoning suyuk,

                    Boqsam teng to‘rttala tomoning suyuk,

                    Tovonimga kirgan tikoning suyuk―

                    Kaftdan zirapchang ham olmay sevaman.

                               Vatan ― yuragimning olampanohi,

                               Bu dunyo bukri bir jiydangning shoxi!

                               Ko‘zim yoshi bilan sug‘orib gohi,

                               Ko‘ksimda o‘stirgan gulday sevaman…

Ushbu satrlarni o‘qir ekansiz agarki, sizning vujudingizda ajib bir titroq turgan bo‘lsa, qalbingizda ajib bir shuurni tuygandek bo‘lsangiz, mana shu tuproq, shu vatan xizmati uchun “labbay” deb javob bera oladigan ma’rifatli insonsiz!  Demak, siz shu vatan uchun kerak bo‘lgan  aziz insonsiz! Unutmang, “tenglar ichra teng bo‘lgan” tengdoshim, sizni Ona Vatan kutadi!

Badavlat kishi kibr ila etikdo'z bolaga: 
- Poyafzalimni tozala, - deb buyurdi. 
Bolakay: - Hop bo'ladi, janob, - dedi. 
Kishi: - Tezroq bo'l, tezroq! - dedi jirkib-xo'mrayib. 
Bolakay: - Qayerga shoshayapsiz, janob? - dedi. 
Kishi mensimay: - Sen bir hashorat pashsha bo'lsang, nima ishing bor qayerga shoshyapganim bilan, - dedi, aftini buzmaytirib. 
Bolakay: - Janob men pashsha emasman, men ham Ollohning yaratgan bir bandasiman - dedi, ma'yuslik bilan. Kishi: - Yaramas bola ekansanku, hoziroq jim bo'lmasang, shapaloq tushiraman! - dedi, asabi buzilib. 
Bolakay asta xo'p bo'ladi, janob! Lekin sizga bir savolim bor edi... – dedi.
Kishi: - Tezroq so'ra, shoshib turibman! - dedi, qoshini chimirib. 
Bolakay: - Men bilan teng bolalaringiz yo'qmi? - dedi, sekin boqib. 
Kishi: - Sen bilan borabar farzandim bor edi, lekin bir necha yil ilgari uni yo'qotib qo'yganman... - dedi, o'yga tolib. 
Bolakay: - Uni yaxshi ko'rarmidingiz? - dedi. 
Kishi: - Qalbimdagi eski yaralarimni tirnama... - dedi, mahzun bo'lib. 
Bolakay ikkinchi marta: - Yo'qolgan bolangizni yaxshi ko'rarmidingiz?! - deya so'radi. 
Kishi: - Senga nima?! - dedi, ensasi qotib. 
Bolakay uchinchi bor so'radi: - Yo'qolgan bolangizni yaxshi ko'rarmidingiz?! - dedi. 
Kishi: - Qanidi uni uchratsam, - dedi. 
Bolakay: - Men sizning bolangizman, - dedi.
Kishi: - Bolalarim sen kabi isqirt hayot kechirmaydilar, - dedi, istehzoli kulib. 
Bolakay: - Alloh nomiga qasam ichaman! Men sizning bolangizman! - dedi, yolvorib. 
Kishi bolakayni oyog'i bilan tepib-itarib yuborib: - Boshqa bu gapingi takrorlama!!! - dedi, o'shqirib. 
Bolakay ko'zlari jiqqa yosh bo'lib: - Siz dadamsiz... axir, dadam, - dedi. 
Kishi: - Bu gapni qaerdan olding, ahmoq bola? - dedi, jahli chiqib. 
Bolakay: - Bir yil oldin onam vafot etdi. O'limidan oldin meni mana shu uyning oldiga olib kelib, «shu erda dadang yashaydi» dedi. Men har kuni tongda kelib sizni uydan chiqishingizni kutib turar, chiqsangiz oyoq kiyimingizni tozalab qo'yib, sizga yaxshilik qilmoqchi bo'lish ilinjida bo'laman, - dedi, yig'lab. 
Kishi: - Onang kim? - dedi, hayratlanib, mayn ovozda. 
Bolakay: - Menga homilador bo'lganini eshitib, yarim kechasi ko'chaga quvganingiz o'sha ayol mening onam edi, bechora onam, jannatim - onam! - dedi, ko'zlaridan ko'zyoshlarini tinmay oqizib. 
Kishi: - Nimaaa? - dedi, ajablanib. 
Bolakay: - Otajon elkangizda chandiq izi bor, - dedi, ishonishiga umid qilib 
Kishi: - Sen... Se-e-en???, - dedi - yu, tiz cho'kib qoldi. 
Bolakay: - Ismim nima bilasizmi? - dedi. 
Kishi: - Isming nima, bo...o...o..lam?! - dedi. 
Bolakay: - Ismim, sizning ismingiz, dada! - dedi. 
Kishi: - Nima uchun, mening ismim senga qo'yildi? - dedi, ta'ajjublanib. 
Bolakay: - Onam odamlar meni sizning ismingiz bilan chaqirishlari va kun kelib sizga yo'liqishimni juda umid qilgandi, - dedi, boshini egib. 
Kishi: - Onang qaerda? - dedi, savolga tutib. 
Bolakay: - Onam vafot etgan. U menga «otangni qidirib top, unga yaxshilik qil! Xizmatini qil, shoyad shu sabab jannatga kirsang» deb vasiyat qilgan, - dedi, iltijo qarash qilib. 
Kishi chidab turolmay hammani oldida yig'lab yubordi. Ko'z yoshlari yuzini yuvdi. 
Bolakayni mahkam quchdi va: - Bolajonim seni qanchalar sog'inganimni bilsayding... - dedi. 
Bolakay: - Onamni hech ham sog'indingizmi?! - dedi...
Kishi jim bo'lib qoldi, hatto yuzi qizarib ketti. 
Bolakay: - Nimaga jimsiz, dada? Onam menga aytgan edilar, ikkinchi xotiningiz onamni taloq qilishingizni va shu paytgacha biron marta ko'rmagan farzandingizdan voz kechishingizni shart qilgan ekan, shuning uchun bizdan kechdingizmi? Onam qanchalar qiynalganini bilganingizda edi... shunda ham meni sizga nisbatan mehr bilan ulg'aytirdi. Sizni yomonlamasdi... - dedi. 
Kishi afsus nadomat ichra sukut saqlardi... Bir yaqiningizni deb, boshqa yaqiningizdan aslo kechmang! Ularga bir xil munosabatda bo'ling! Bu ishingizda Alloh yordam berishini so'rang! 

O'z hirsingizni deb, boshqalarning umrini, baxtini zoe qilishdan qo'rqing!

....Faqat onagina bizni butun umr ko'tarib yuradi! 
....9 oy qornida, 
....uch yoshgacha qo'lida, 
....butun umr o'z yuragida. 

....Ona shunday insonki, u hammaning o'rnini bosadi, biroq uning o'rnini hech kim bosa olmaydi. 
....Onalar eng katta mehnatkashlardir. U o'zining tishsiz jajji ho'jayinining bitta kulgisi uchun; 
....maoshsiz, 
....dam olish kunlarisiz, 
....va tushlikka chiqmasdan ishlashga tayyor. 
....Onaning mehr~muhabbati shinam hovli kabi. Hamisha issiq va quyoshli. 
....Onalar doim yordamga keladi, hatto ular yonimizda bo'lmasa ham. 
....Ona qalbi hamisha kechirim tuyg'usi topiluvchi tubsizlikdir !!

Ona!

Bu tabarruk so‘zni aytish yoki eshitish bilan yuragimizda bexosdan cheksiz mehr paydo bo‘ladi. Va har safar vujudimizda onaning munis va mehribon siymosi aks eta boshlaydi. Tomirlarimizda samimiyat va yaxshilik daryoday jo‘sh uradi. Ona, deyish bilan tilimiz ham, dilimiz ham beqiyos insoniy mehr-muhabbatga, ezgulikka to‘lib-toshib boraveradi, boraveradi…

Bolaligimizda, aniqrog‘i esimizni taniy boshlagan kezlarda bizga; “Onangni yaxshi ko‘rasanmi yoki otangni yaxshi ko‘rasanmi”, deb paydar-pay savol berishadi. Va tabiiyki, ko‘pchilik, “onamni”, deb javob beradi. Bu aslo otamni yomon ko‘raman, degani emas. Aksincha, bu onaga bo‘lgan mehr-muhabbatning yuksak ramzi, onaga bo‘lgan samimiyatning bebaho izhori ekanligini otalarimiz ham tushunadi. Onalarimizni yaxshi ko‘rishimiz, ardog‘lashimiz va xurmat qilishimiz otalarimizga hech mahal og‘ir botmaydi. Chunki, otalarimizning ham onalari bor. Ular ham o‘z onalarini bizday qadrlab, bizday yaxshi ko‘rib biz kabi xurmat qilishiga ishonamiz. Onani e’zozlash, qadr-qimmatini o‘rniga qo‘yib, boshga toj kabi ko‘tarish bizlarga ota-bobolardan meros. Mashhur qo‘shiqda aytilganidek: “Bu olamda ulug‘ zot kim, desang, doim onam derman”.

Ona ulug‘ zot bo‘lish bilan birga, o‘zida hayratli mo‘jizalarni mujassam etgan sir-sinoatlarga boy inson. Masalan, go‘dak chinqirib yig‘layapti. Uni atrofidagilar qancha harakat qilmasin tinchlantirolmayaptilar. Bola na aldovga, na do‘qqa ko‘nadi. Yumushlardan bo‘shagan onasi uni darhol bag‘riga bosadi. Go‘dak ona isini olishi bilan tinchiydi. Yana bir holat: bola kasal, issig‘i baland, bir ahvolda yotibdi. Unga doktorning dori-darmonlari ham unchalik kor qilmayapti. Shunda ona alahsirayotgan farzandining peshonasiga mehr bilan haroratli kaftini qo‘yadi. Bir pastdan so‘ng bola orom ola boshlaydi. Ona bilan bog‘liq bunday hayratli misollarni ko‘plab keltirish mumkin.

Ona shu qadar ulug‘ va qudratli zotki, u ko‘zga ko‘rinmas ulkan kuch bilan, mehr-muhabbat bilan faqat farzandlarini, yaqinlarini emas, balki butun boshli insoniyatni bag‘riga bosib, dardiga darmon bo‘la oladi.

Ona hamisha o‘zida beqiyos kuch-qudrat topaoladigan noyob qudrat egasi. Yana bir gap: jafokash tarix sahifalaridan yaxshi bilamizki, onalar eng og‘ir va qiyin davrlarda ham, qatag‘on va qahatchilik yillaridan ham metin irodali va mehribon, jasoratli va samimiy, dovyurak va mehnatkash bo‘lib, avvalo, jonidan ham aziz farzandlarini, tug‘ilib o‘sgan Vatanini asrab qolish uchun hayotini fido qilishdan aslo qaytmaganlar. Onalar qatag‘onlardan qo‘rqmaganlar, tuhmatlardan aslo cho‘chimaganlar. Farzandlar esa onalarning jasorati va mardona nigohlaridan kuch-quvvat olganlar, botir bo‘lganlar… Bunday ulug‘ onalar xotirasi oldida bosh egib, ularning ruhlariga hamisha duolar qilish insoniy burchimizdir.

Odam bolasi ona tufayli bu yorug‘ jahonni ko‘rish baxtiga muyassar va musharraf bo‘ladi. Ona tufayli bu hayotning barcha lazzatlaridan bahramand bo‘ladi. Ona tufayli dunyoning zavq-shavqiga, quvonchlariga ko‘milib yuradi. Ona tufayli baxt-iqbolga erishadi. Ona tufayli umrini yaxshiliklarga, ezguliklarga, fidoyi ishlarga safarbar etadi. Ona tufayli umrini yaxshi va ezgu amallar bilan bezaydi. Har bir farzand, xoh u o‘g‘il bo‘lsin, xoh u qiz bo‘lsin eng avvalo, onasini rozi qilishga intiladi. Onasi oldidagi qarzni uzishni sharafli burchi, deb biladi.

Ona baxti – farzandlar baxti, oila baxti, jamiyat baxti. Ona bu bebaho baxtni hech kimga, hech nimaga alishmaydi.

Ba’zan onani umri uzoq va metinday mustahkam daraxtlarga qiyoslashadi. Yoki ona irodasini ulkan tog‘larga, ona mehrini daryolari-u ummonlarga o‘xshatishadi. Bu o‘xshatishlarning barchasi haqiqat. Go‘yo eng yoshi ulug‘ daraxtlar ham onalar umriga taqlid qiladilar. Tog‘lar ham aslida o‘z irodalarini onalarga qarab chamalaydilar. Daryo-yu dengizlar mehr-muhabbatda onalarga teng kelish-kelmasligi haqida bahs yuritadilar.

Tabiat onalar bilan hisoblashadi, onalar bilan maslahatlashadi, onalar bilan birga qadam tashlaydi. O‘atto tabiat ham onaizorga ozor bergisi kelmaydi. Tabiat mehr ko‘rsatishda, mehribon bo‘lishda onalardan ibrat oladi. Shu bois uni ona-tabiat deymiz.

Dunyoda qancha millat bo‘lsa uning shuncha onasi bor. Har bir millat farzandi o‘z onasini yaxshi ko‘rmasligi, qadrlamasligi va hurmat qilmasligi aslo mumkin emas. Ona Afrikada ham, Amerika va Hindistonda ham, Osiyo, Yevropa va Antarktidada ham ona. Ona ulug‘ va bebaho zot sifatida har joyda, har mamlakat va millatda beqiyos darajada e’zozlanadi. Rang-ro‘yidan, urf-odatidan, turmush-tarzidan qat’iy nazar ona ulug‘ zotligicha qoladi. Jumladan, biz, o‘zbeklarda ham. Onamiz, onajonimiz, porlab turgan quyoshimiz, to‘lin oyimiz, charaqlab turgan yulduzimiz. U bizning – jonajonimiz…

Dunyo xalqlari ichida onalarni sevish, qadrlash va ulug‘lash borasida o‘zbeklar hamisha eng oldingi saflarda borayotgani, boshqa millatlarga o‘rnak bo‘layotgani kishiga faxr va iftixor bag‘ishlaydi. Bu ajoyib va bebaho fazilatimiz bilan har qancha g‘ururlansak, faxrlansak arziydi. Bizday onani boshiga ko‘taradigan va onaday ulug‘ zotning hurmatini joyiga qo‘yadigan millat kam topilsa kerak, ehtimol biz kabi onaparast xalqlar barmoq bilan sanarlidir…

Mustaqillik davri nafaqat Vatanga, insonga bo‘lgan munosabatlarni balki birinchi galda onaga, onajonlarimizga bo‘lgan mehr-muhabbatimizni, samimiy munosabatimizni, batamom o‘zgartirib yubordi. Mustaqillik tufayli o‘zbek onalari yuksak qadr topdi, desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Onalar jamiyatning ijtimoiy kuchiga aylandi. Muhtaram Prezidentimiz Islom Karimov iborasi bilan aytganda: “Onalarning obro‘-e’tiborini jiddiy ravishda oshirish, ularning mehnatini, jismoniy sog‘lom, ma’naviy boy hamda axloqan pok yosh avlodni tarbiyalashdagi xizmatini munosib baholashimiz kerak. Ona to‘g‘risida, uning farzandi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qilish davlatimizning muqaddas burchidir.”

Mamlakatimizning mustaqillik maydonidagi “Mustaqillik va ezgulik” monumentida quyoshday porlab turgan “Baxtiyor ona” haykali yuqorida aytilgan hayotiy fikrlarning amaldagi yorqin namunasidir.

Onalar baxtiyor yurt – kelajagi buyuk yurt.

Onalar baxtiyor yurt – tinchlik barqaror yurt.

Onalar baxtiyor yurt – farzandlari hech kimdan kam emas yurt.

Onalar baxtiyor yurt – mangu ozod va obod yurt…

Bizda katta bayramlar, yirik tantanalar “Baxtiyor ona” haykali poyiga guldastalar qo‘yish, onani ziyorat qilish bilan boshlanadi. Bu ziyoratda hikmat bor… Go‘yo onaning pok duosi bor…

Millatning ulug‘ligi – onaning ulug‘ligi bilan belgilanadi. Onaga bo‘lgan ehtirom – millatga bo‘lgan ehtiromdir. Millat komilligi – ona komilligi bilan o‘lchanadi.

O‘zbek onasi hamisha mehnatkashligi, mehnatsevarligi va zahmatkashligi bilan boshqa millat onalariga ibrat bo‘lib kelayotir. O‘zbek onasi mehnat oldida tiz cho‘kmaydi, aksincha mehnat ustidan hamisha Qolib keladi. Mehnat undan chekinadi. Ona har qanday mehnat va yumushni ezgulikka aylantiradi. Mehnatga saxovat bag‘ishlaydi. Onaning harakatida barakat bor, saxovat bor.

O‘zbek onasi pazandalikda ham, hunarmandlikda ham boshqalarni lol qoldiradi. U yopgan nonlardan ona mehri kelib turadi. U pishirgan taomlardagi lazzatni hech qayerdan topolmaysiz.

Onalarimizni, onajonlarimizni ta’riflab, ulug‘lab va ularni madh etib yozilgan asarlarni, chop etilgan kitoblarni yiQsak, ulkan tog‘ bo‘lishi tabiiy. Lekin bu asarlarning birortasida ham ijodkorlar hali onaga aniq va lo‘nda ta’rif berolmagan. O‘ali onaning mukammal siymosini aks ettirgan badiiy asarning yaratilmagani ham haqiqat. Shunday bo‘lsada ijodkorlarimiz onalarni madh etishdan, ularni ta’riflab-tavsiflashdan bir lahza to‘xtaganlari yo‘q. Irmoqlar daryolarga, daryolar dengizlarga mudom quyilib turgani kabi onalar haqidagi asarlar ham adabiyot ummonini muntazam boyitib borayotir.

Ushbu kitob onalarga bag‘ishlab yozilgan she’rlar ummonidan bir tomchi xolos. Shu bois kitob dunyodagi eng yangroq, dilrabo qo‘shiqday tuyuladi. Kitobdan o‘rin olgan she’rlarga va ularning mazmun-mundarijasiga ham to‘xtalmadik. Hatto “Ona”, “Onajon” so‘zlari bilan bezangan she’rlar sarlavhalarini ham asl holicha qoldirdik. Bu o‘quvchi me’dasiga tegmaydi. She’rlarga baho berishdan ham o‘zimizni tiydik. Chunki har bir ijodkor o‘z onasi haqida qanday yozgan bo‘lsa, shundayligicha chop etishni lozim topdik. She’rlarga baho berish siz-aziz kitobxonlar hukmiga havola.

Yana bir gap; kitobdan barcha ijodkorlarning ona haqidagi she’rlarini to‘la g‘amrab olishning imkoni bo‘lmadi. Keyingi nashrlarda bu kemtikni to‘ldirib boramiz. Umid qilamizki, bu ezgu ishda sizlar ham bizga yordam berasiz. Kitobni o‘qib chiqgach, siz ham o‘z onajoningiz haqida she’r yozib yuborsangiz ajab emas. Agar ona haqidagi she’r yuragingizda paydo bo‘lgan bo‘lsa, qo‘lingizga darhol qalam oling. Va faqat to‘g‘risini yozing. Ona – muqaddas mavzulardan biri. Onalar haqida yengil-elpi va yolg‘on yozib bo‘lmaydi. Onalar quruq va soxta maqtovlarga hech qachon muhtoj emas. Shunda ona oldidagi mingdan bir qarzingizni uzishga harakat qilgan bo‘lasiz.

Ona aslida o‘z ulug‘lik ko‘lamining keng chegarasizligi, mehr olamining beqiyosligi va hadsizligi bilan sayyoraga o‘xshaydi.

Ona koinot misol insoniy fazilatlari, tinchlik, ezgulik, bag‘rikenglik, mehr-muhabbat ramzi sifatida odamzotni doimo bag‘riga mehr bilan bosib turadi.

Ona yer sharini balo-qazolardan, yomonlik va yovuzliklardan asrovchi buyuk jasorat timsolidir.

Ona buyuk sayyora… har birimiz ana shu sayyoraga mudom talpinamiz va hamisha uning atrofida parvonamiz. Ona sayyorasidan najot kutib yashaymiz.

Mangu bor bo‘l, mangu boqiy bo‘l, najotkorimiz – Ona sayyorasi!..