E berdimuratov, Q. Allanazarov, G. Patullaeva qaraqalpaq tili

Sóz shaqapları mánisi, leksika-gram- matikalıq belgileri hám gáptegi xızmeti boyınsha 5 toparǵa bólinedi:

1. 
   Mánili sóz shaqapları óz aldına bó- lek turǵanda máni ańlatadı, bir sorawǵa juwap beredi, gáp aǵzası bola aladı. Usı sıpatlarına qaray atlıq, kelbetlik, sanlıq, almasıq, feyil, ráwish hám bayanlawıshlıq sóz shaqabın mánili sóz shaqapları dep úyrenemiz. Mısalı: Azat (kim?) oqıdı (ne qıldı?). Azat— baslawısh, oqıdı— bayanlawısh.
   
2. 
   Kómekshi sózler bólek turǵanda má- ni ańlatpaydı, belgili bir sorawǵa juwap bermeydi, gáp aǵzası bola almaydı (menen, ushın, da, de, ba, be, -ǵoy, -aq, -aw,
   

t. b.). Olar sóz benen sózdi, gáp penen gápti baylanıstıradı, hár qıylı qosımsha máni beredi. Kómekshi sózlerge dáneker, tirkewish hám janapay kiredi.

3. Modal sózler.

4. 
   Tańlaq sózler.
   

5. Eliklewish sózler.

4. 
   shınıǵıw. Gáplerdi kóshirip jazıń. Sóz shaqaplarına ajıratıń. Mánilerin anıqlań.
   

Dilbar besinshi klasta oqıydı. Jámiyla jazǵan bayanın oqıdı. Rustem qızıl, sarı boyawlar menen óziniń súwretlerin boyadı. Muǵallimimiz tárbiya saatı waqtında «Watan topıraǵı» qosıǵınıń tariyxı haqqında aytıp berdi. Mansur skripkası menen nama shertip berdi.

4. 
   shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Sózlerdiń qaysı sóz shaqabınan ekenligin anıqlań.
   

1. Baslıq bir hápte egis basında boldı. 2. Janım- daǵılar úndemey otırdı. (D. F.) 3. Ol kúnler álleqashan ótip ketti. (N.D.) 4. Ol buzawdı anasına kórsetpey saqladı. 5. Qubla jaqtan jaǵımlı samal esip tur. (A.B.) 6. Hawa rayı ózgerip ketti. Uyıtqıǵan samal endi ayazǵa aylandı. Qıstıń boranı baslandı.

1. 
   Sóz shaqapları neshe toparǵa bólinedi? Ne ushın? Ózgesheligi qanday? Mısallar arqalı túsindiriń.
   
2. 
   Mánili sóz shaqapları qaysılar?
   
3. 
   Kómekshi sóz shaqapları qaysı?
   
4. 
   Basqa qanday sóz shaqapları bar?