Ecologiya MurodovSh lot doc

markazdagi ob‘ekt doimo o’zgaruvchi bo’lib, bevosita yoki 
bilvosita chekka ob‘ektlarga ta‘sir qiladi. Bunday markaziy 
ob‘ektlarga o’sayotgan yoki quriyotgan daraxtni misol qilish 
mumkin chunki rivojlanish yoki nobud bo’lishning har bir davri 
undagi hayvonot, o’simlik va mikroblar o’zgarishiga olib keladi. 
Markaziy ob‘ekt sifatida konsortsiya yadrosi qabul qilingan. 
Hozirgi davrda konsortsiya uch xil turga bo’linadi. 
Birinchisi – shaxsiy konsortsiya – uning yadrosi bitta tur – 
ikkinchisi – populyatsiyali – populyatsiya – yoki butun tur, 
uchinchisi – sinuzial – bitta ekobiomorfga ega turlar. Bunda 
ekobiomorf yoki ekomorfa deganda, jamoalarda ekologik-
fiziologik, biologik, morfologik o’xshash tomonlarga ega bo’lgan 
turlar yig’indisi tushuniladi. 
Igna bargli jinslar ekobiomorfga misol bo’lishi mumkin. 
Organizmli boshqarish to’la yoki qisman markazdagi 
boshqaruvchilarning bir yoki ko’p komandasi vositasida amalga 
oshiriladi (miya, ichki sekretsiya va boshq.). O’zini- o’zi 
boshqarishning populyatsiyali shakli bir tomondan uni 
tuzuvchilarning har xil sifatiga, tashqi muhit ta‘sirida 
tanlanishiga, boshqa tomondan tizimning o’zini ichki o’zaro 
ta‘siriga asoslangan (masalan: tabiiy tanlanish) bo’ladi.
N A Z O R A T S A V O L L A R I 
1. Ekotizim deganda nimani tushunasiz? 
2. Ekotizimlarning tashkil topishiga ta‘rif bering? 
3. Ekotizimlarning bo’shliq va vaqtdagi chegaralarini 
tasviflang? 
4. Ekoton turidagi chegaraning xususiyatlari qanday? 
5. Ekotizimning holati nima? 
6. Tabiiy-tarixiy mintaqaviylikning qanday turlarini bilasiz? 
7. Mintaqaviylikning 
vaqtinchalik 
jihatlari 
qanday 
(K.K.Markov va boshqalar bo’yicha)? 
yuqori to’planish va boshqalar uchun yadro bo’lib xizmat qiladi. 
Koinotning kuzatilayotgan qismining radiusi taxminan 10-15 
mlrd. yorug’lik yiliga teng bo’lib, astronomiyada metogalaktika 
nomini olgan. Metogalaktika yacheykali tuzilishga, galaktik 
to’planishiga ega bo’lib, yacheykasining o’lchami 100-300 mln. 
yorug’lik yiliga teng (Chernin 1987).