Эконометрикага кириш фанидан якуний назорат ишига тушадиган асосий саволлар (2-курс учун)

Вақтли қаторлар(Мультипликатив ва аддитив моделлар).

Ma’lumoraliqlimomentlarganisbatanhisoblanganhodisamiqdorlaridantuzilganqatormomentlivaqtliqatoridebataladi.Ma’lumvaqtoraliqlaridavomidakechganjarayonlarnatijalari, ya’ni, oqimlarnita’riflovchiko`rsatkichlarqatoridavriyvaqtliqatorlaridebataladi. Vaqtliqatorlarnitahlilqilishjarayonidabirqatorko`rsatkichlarhisoblanadi:1) mutlaqqo`shimchao`sish(yokikamayish);2) o`sish(yokikamayish) koeffitsiyentiyokisur’ati;3) qo`shimchao`sish(yokikamayish) koeffitsiyentiyokisur’ati(foizda);4) 1foizliqo`shimchao`sishning(yokikamayishning) mutlaqqiymati. Omilli tizimlarni determinallashgan modellashtirishda xo`jalik faoliyati tahlil qilishda ko`plab uchraydigan, katta bo`lmagan pirovard omillar modelini ajratish mumkin.Ulardan biri multiplikativ modeldir.
y x indeksda i=x1x2…..xn

5. 
   Эконометрик модель тушунчаси, турлари ва ундаги ўзгарувчилар (эконометрик модель, эндоген ва экзоген ўзгарувчилар, чизиқли ва чизиқсиз эконометрик моделлар).
   

 Ekonometrik model – bu ehtimolliy-stoxastik model. Bu model yordamida iqtisodiy ko‘rsatkichlarni o‘zgarish qonuniyatlarini matematik ko‘rinishda tenglamalar, tengsizliklar va tenglamalar tizimi ko‘rinishda ifodalash mumkin. Umumiy ko‘rinishida ekonometrik model quyidagicha yoziladi: Ekonometrik modelda – asosiy endogen ko‘rsatkich, modelda o‘zgarish qonuniyatlarini yordamida o‘rganish mumkin.

– ta’sir etuvchi, ekzogen ko‘rsatkichlar. Ekzogeno`zgaruvchilar–tashqi o`zgaruvchilar bo`lib, ularoldindanberiladi va modelga kiritiladi. Endogen o`zgaruvchilar–modelichida, hisob-kitoblar asosida shakllanuvchi o`zgaruvchilar. Ekonometrik model chiziqli va chiziqsiz ko‘rinishda tuzilishi mumkin. Chiziqsiz modellar parabola, giperbola, darajali funksiya, ko‘rsatkichli funksiya, trigonometrik funksiya va boshqalar ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.

Tuzilgan ekonometrik modelning haqiqiyligi to‘plangan ma’lumotlar hajmiga; ma’lumotlarning aniqlik darajasiga; tadqiqotchining malakasiga; modellashtirish jarayoniga; yechiladigan masalaning xarakteriga bog‘liq.

6.