Electr xa'm magnetizm lat


Download 1.56 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/109
Sana03.02.2023
Hajmi1.56 Mb.
#1153366
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   109
Bog'liq
ELEKTR HA’M MAGNETIZM

birligi = 1,92 · 10
7
birligi. 
Endi elektr maydanların qosıw ma’selesi menen shug’ıllanamız. Usı maqsette 
ha’m
noqatlıq zaryadların alamız. Meyli 
zaryadı ta’repinen a noqatında payda etilgen maydannın’ 
kernewligi 
(
zaryadı pu’tkilley joq bolg’an jag’daydag’ı), al 
bolsa
zaryadı ta’repinen 
a noqatında payda etilgen maydannın’ kernewligi (
zaryadı pu’tkilley joq bolg’an 
jag’daydag’ı) belgilengen bolsın. Ta’jiriybeler eki maydannın’ qosılıwınan payda bolg’an 
maydannın’ kernewligi 
nin’ vektorlardı qosıw qag’ıydası ja’rdeminde anıqlanatug’ınlıg’ın 
ko’rsetedi (4-su’wret). Bunday bolatug’ın bolsa 
=
+
formulası orınlı boladı. Al elektr 
maydanı ko’p sanlı (k dana) noqatlıq zaryadlar ta’repinen payda etiletug’ın bolsa, onda 
=
+
+
+ ⋯ = 
(11) 
an’latpası orınlı boladı. (11)-an’latpa elektr maydanların qosıw printsipin (superpozitsiya 
printsipin) an’latadı ha’m elektr maydanının’ en’ a’hmiyetli qa’siyetlerininin’ birin 
sa’wlelendiredi. 


12 
4-su’wret. 
Elektr maydanların qosıw 
Elektromagnit maydanlarının’ superpozitsiya printsipin sa’wlelendiriwshi (11)-formulanın’ 
durıslıg’ın o’z-o’zinen ayqın dep juwmaq shıg’arıwg’a bolmaydı. Bul formulanın’ durıs 
ekenligin tek ta’jiriybeler tastıyıqlaydı.
Biz usı waqıtlarg’a shekem nokatlıq zaryadlar хaqqında aytıp keldik. Eger zaryadlang’an dene 
u’lken o’lshemlerge iye bolsa, onda ol deneni noqatlıq dene dep qarawg’a bolmaydı. Bunday 
jag’dayda denenin’ ishindegi zaryadtın’ tarqalıwın biliw kerek boladı. 
Zaryadlang’an denenin’ ishnen 
∆ ko’lemin bo’lip alamız ha’m usı ko’lemnin’ ishindegi zaryad 
mug’darın 
∆ arqalı belgileymiz. 
∆ 
∆ 
qatnasının’ ma’nisin sheksiz kishireytkenimizdegi bul 
katnastın’ shegi elektr zaryadlarının’ berilgen noqattag’ı ko’lemlik tıg’ızlıg’ı dep ataladı. Bul 
shamanı 
arqalı belgilesek, onda 
= lim
∆ → 
∆ 
∆ 
(12) 
formulasına iye bolamız. Solay etip zaryadtın’ ko’lemlik tıg’ızlıg’ı degenimiz ko’lem 

Download 1.56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   109




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling