Electr xa'm magnetizm lat

Endi matematikalıq elektrostatikanın’ ulıwmalıq ma’selesi menen tanısıwdı baslaymız. 
Ken’isliktegi koordinatalardın’ funktsiyası sıpatında potentsial 
berilgen bolsa, onda (26)-
formula ja’rdeminde elektr maydanının’ kernewligin esaplaw mu’mkin. Ma’selenin’ tu’sinikli 
bolıwı ushın biz da’slep dielektriklerdin’ polyarizatsiyası ha’m dielektrikler ushın Ostrogradskiy-
Gauss teoreması menen qısqasha tanısamız. Biraq bul ma’sele keyingi lektsiyalarda tolıq 
bayanlanadı. 

---

25 
18-a su’wret. 
Elektroskop penen elektrometrdin’ sхeması (a) 
ha’m o’tkizgishtin’ betindegi zaryadtın’ 
tıg’ızlıg’ının’ bettin’ iymekligine g’a’rezligin 
elektrometrdin’ ja’rdeminde u’yreniw sхeması 
(b). 
Biz (17-1) formulasın eske tu’siremiz (
= ∮( ) = 4 ). Bul formuladag’ı vakuumde 
jaylasqan noqatlıq zaryadtın’ mug’darı edi. Eger dielektriklerde polyarizitsiyanın’ saldarınan 
polyarizatsiyalıq zaryadlardın’ payda bolatug’ınlıg’ın esapqa alsaq, onda (17-1) formulasın 
bılayınsha ko’shirip jazamız: 
= 4 ( +
). 
(28) 
Biz to’mende 
= −
= − ( ) 
(29) 
ekenligin ko’remiz. Bul formulada 
 arqalı dielektriktin’ (izolyatordın’) polyarizatsiya vektorı 
belgilengen. Polyarizatsiya vektorı dep polyarizatsiyalang’an dielektriktin’ ko’lem birliginin’ 
dipol momentine aytamız. (28)-formulag’a (29)-formuladan 
dı qoyıw arqalı 
( 
+ 4
) = 4 . 
(30) 
formulasına iye bolamız. Eger
= + 4
(31) 
An’latpası ja’rdeminde anıqlanatug’ın elektr induktsiyası (awısıwı) vektorın kirigzetug’ın 
bolsaq, onda 
= 4
(32) 
an’latpasın alamız. Bul dielektriklerdegi elektr maydanı ushın jazılg’an Ostrogradskiy-Gauss 
teoreması bolıp tabıladı. Bul formulada tuyıq bet araqalı 
vektorının’ ag’ısının’ tek erkin