«elеktr enеrgеtika»

 
2-rasm Zeebek termoelektr hodisasi. 

 
Bilvosita qizitish usulida issiqlik devor orqali utish holatini qisman tahlil 
qilamiz. Yassi devor uchun Fure qonuniga binoan statsionar issiqlik 
o’tkazuvchanlik qo’yidagi ifoda bilan aniqlanadi. 
F
t






/

(1.4) 
bunda F-issiqlik oqimi, Vt 
tashqi -devor materialining issiqlik o’tkazuvchanligi. 

---

 
14 
Vt/(m·K.) 
Keramik devor uchun =0,67 Vt/(m·K) belgilaymiz. 

-issiqlik o’tayotgan devorning qalinligi, Δ t- devor sirtlaridagi haroratlar farqi,
F-devor sirtining yuzasi, m 
Agarda harorat Tselsiy shkalasida o’lchangan bo’lsa, qo’yidagi ifoda orqali 
Kelvin shkalasiga o’tish mumkin. 
Т=273+t (1.5) 
Devor materialining issiqlik o’tkazuvchanligi issiqlik o’tkazuvchanlik 
koeffitsienti bilan tavsiflanadi. Mazkur koeffitsent malumotnomalardan 
olinadi. Pechdagi termopara xromel –alyumel juftligidan tayyorlangan. 
 
3. MUFЕLLI PЕCHNI ISHLATISH BO’YICHA QO’LLANMA. 
 
Texnik malumotlari: 
Manbaning nominal kuchlanishi 220 V chastotasi 50 Gts. Pech istemol 
qiladigan quvvat 2 kVt dan ortmaydi. Mufel ichida maksimal avtomatik 
rostlanadigan harorat 9000 S haroratgacha qizish vaqti 1soat 45 minut. 
Mufeldagi va termoregulyator almashinib ulagichi aniqlangan haroratlar 
o’rtasidagi farq 500 S. Pechni gabarit (chiziqli) ulchamlari: 611x613x589 mm. 
Pech mufeli ichki ulchamlari: diametri 110 mm, chuqurligi 225 mm. Pechning 
og’irligi 46 kg. 
 4.PЕCHNI TO’ZILISHI VA LABORATORIYА ISHINI BAJARISH. 
Pech mufeli keramik tsilindr ko’rinishida tayyorlangan bo’lib uning 
tashqi yuzasiga qizitgich nixrom sim (p=10-1,1 mk om·m) nixromning 
X20N80 markasi uchun o’ralgan. Mufel keramika bilan futerlangan 
(qoplangan) eshik yordamida yopiladi. 
Eshik 
ikkita: 
pastki 
va 
yuqorigi 
holatlarda 
fiksatsiyalanadigan 
muvozanatlovchi yuklar bilan taminlangan. 
Mufelda haroratni rostlash, nazorat qilish va berilgan darajada saqlash elektron 
termoregulyator orqali amalga oshiriladi. Termoregulyator alohida blok 
ko’rinishida pech g’ilofini o’ng tomonidagi yon devoriga tashqi tomondan 
mahkamlanadi. Termoregulyator mufel qizdirgichi va mufel ichidagi haroratni 
nazorat qiluvchi termopara bilan elektrik bog’langan. Termoregulyator 
orqasida manbaga ulaydigan simlar olib chiqiladi. Talabalar mazkur stendga 
qo’rilmani qo’yidagi sxema asosida ulashadi ( rasm 1.2 qaralsin)

---

 
15 
3-rasm. 
A1, A2, A3 – ampermetrlar, rV – voltmetr, Rq – shuntlovchi qarshiliklar, QEP 
– qarshilik elektr pechi. 
Xonani haroratini va mufelni o’chirilgan holatdagi devorning bir 
tomonidagi (ichki tomonidagi) haroratni aniqlash uchun simobli 
termometrlardan foydalaniladi. 
Tajriba ishini bajarish vaqtida olingan natijalar jadvalga tushiriladi. 
T\r 
U,в 
I
1
,А 
I
2,
А 
I
3,
А 
RK,o
m 

,м 

1,
С


2,

С 
Tajribani o’tkazish vaqti o’qituvchi tomonidan belgilanadi. Bu vaqt 
davomida talabalar elektr o’lchash asboblarini ko’rsatkichlarini 1-chi jadvalga 
to’ldiradilar. Topilgan kattaliklar yordamida dastlab 1.1 va 1.2. ifodadagi 
kattaliklar aniqlanadi. 
So’ngra 1.4. ifodaga muvofiq keramik devordan o’tayotgan issiqlik oqimi 
aniqlanadi. 

---