Электр хавфсизлиги

 
1-расм. Қон оқишини тўхтатиш учун резинали жгут 
- корхоналарда: сунъий нафас олдириш аппарати, жароҳатларни очиш, 
шикастланган кишинииг тилини тортиб ушлаб туриш ва бошқа ҳолатларда 
ишлатиш учун асбоблар, шунингдек, шикастланган кишиларни кўтариш учун 
замбиллар билан таъминлаш тавсия этилади. 

---

18 
2. Сунъий нафас олдиришга амал қилинадиган қоидалар 
Шикастланган киши мутлақо нафас олмаѐган бўлса ѐки ўлим олдидагидек 
суст, сийрак ва ўқтин-ўқтин нафас олаѐтган бўлса ѐки унинг нафас олиши аста-
секин ѐмонлашиб бораѐтган бўлсагина, унга сунъий нафас олдириш керак. 
Шикастланган кишини ток таъсиридан қутқарилиши биланоқ, сунъий 
нафас олдиришни бошлаш ва самарали натижа бергунча (шикастланган 
кишининг нафас олиши ростлангунча) ѐки ўлимнинг шубҳасиз белгилари 
кўрингунча (қотиб қолиш, мурда доғлари сингари белгилар пайдо бўлгунча) 
давом эттириш зарур. 
Ток таъсиридан шикастланиб ўликдек ѐтган кишиларни бир неча соатдан 
кейин ҳам ҳаѐтга қайтариш ҳодисалари кўп кузатилган. 
Сунъий нафас олдирганда шикастланган кишининг юзига қараб туриш 
лозим. Агар у лабларининг ѐки қовоқларини қимирлатса ѐки ютинса, унинг ўзи 
мустақил нафас олишини текшириб кўриш зарур. Шикастланган киши 
мустақил, бир текис нафас ола бошлагандан кейин, сунъий нафас олдиришни 
тўхтатиш лозим, акс ҳолда сунъий нафас олдириш зарар қилиши мумкин. Агар 
бир неча лаҳза кутиб тургандан кейин ҳам шикастланган киши мустақил нафас 
олавермаса, ўша заҳоти сунъий нафас олдиришни яна давом эттириш зарур. 
Сунъий нафас беришга киришишдан олдин, қуйидаги чораларни кўриш 
лозим: 
- ортиқча вақт сарф қилмай шикастланган кишининг нафас олишига 
халақит берадиган кийимларини бўшатиш, ѐқасининг тугмаларини ечиш, 
шарфини очиш, шимининг тугмаларини ечиб бўшатиш лозим ва ҳ.к.; 
- шикастланган кишининг оғзида протез тиш ѐки бошқа ѐт жисмлар 
бўлса, буларни ҳам тезда олиб ташлаш лозим; 
- агар шикастланган кишининг оғзи қаттиқ ѐпилган бўлса, пастки жағини 
олдинга тортиб очиш керак. Пастки жағни кўтариб, бир оз олдинга тортиш 
учун иккала қўлнинг тўрттала бармоғини пастки жағ бурчакларининг орқасига 
қўйилади, бошмалдоқлар эса жағнинг иккала четига босилади ва пастки жағ 
олдинги тишлари юқорига, олдинги тишларнинг олдига чиқадиган қилиб 
сурилади;