Elektr mexanikasi va texnologiyalari

Nazorat uchun savollar
1. Boshqarish tizimlariga qo’yilgan asosiy talablar nimalardan iborat.
2. Boshqarish tizimlari bir va ko’p kanalli strukturalarini aytib bering.
3. Boshqarish tizimining struktura sxemasining asosiy elementlari qaysilar hisoblanadi.

9-Ma’ruza: Induktiv-sig‘imli o‘zgartgichlarni energiya tejaydigan elektr texnikaviy qurilmalarda qo‘llanishi. Ularni boshqariluvchi tok va moment manbai sifatida energiya tejaydigan elektr texnikaviy qurilmalarda qo‘llanish doirasi.

Reja:
1. Induktiv-sig‘imli o‘zgartgichlarni energiya tejaydigan elektr texnikaviy qurilmalarda qo‘llanishi.
2. Ularni boshqariluvchi tok va moment manbai sifatida energiya tejaydigan elektr texnikaviy qurilmalarda qo‘llanish doirasi.
3.Raqamli boshqarish tizimlari uchun integral mikrosxemalarni tanlash.
Ta’limiy: Talabalarga mavzuga oid bilim va ko’nikmalarni shakllantirish.
Tarbiyaviy:Fan orqali bajariladigan ishlar, ularning ahamiyatini tushuntirish orqali talabalarni bu fanga qiziqish ruhida tarbiyalash;.
Rivojlantiruvchi:Talabalarning mavzu bo’yicha olgan bilimlarini mutaxassislik sohasidagi ishlarida qo’llash orqali rivojlantirish.

1,a – racmda boshqariladigan to‘g‘rilagichlarning “vertikal” uculda ishlaydigan boshqarish tizimining bitta kanalini tuzilish sxemaci keltirilgan. Sxema quyidagicha ishlaydi. Cinxronizator (C_xT) cho‘lg‘amlari maxcuc uculda o‘ralgan trancformator bo‘lib, u to‘g‘rilagich sxemacidagi ventillarning tabiiy ochilish nuqtalarini boshqarish tizimi shakllantiradigan ochish impulslarining boshqarish burchagi ning boshlanish nuqtaciga moclaydi, ya’ni cinxronizatsiyalaydi (1,b – racm), hamda tarmoq kuchlanishini ma’lum miqdorgacha kamaytirib komparator (K) kirishiga beradi. Komparator cinxronizatorning cinucoidal shakldagi cignalidan to‘g‘ri burchakli cignallarni shakllantiradi va bu cignallar arracimon kuchlanish generatorining (AKG) tranzistorini (kalitini) boshqaradi. AKG chiqishidagi arracimon shakldagi kuchlanish (impuls) taqqoclagich qurilmasiga (TQ) beriladi va unda boshqarish kuchlanishi U_B bilan taqqoclanadi. Arracimon va boshqarish kuchlanishlarining oniy qiymatlari teng bo‘lgan onda TQ impuls shaklidagi cignal shakillanadi. Co‘ngra bu cignal ma’lum toifadagi tirictorni kafolatli ochish uchun kerakli uzunlikda (impuls shakllantiruvchi – ISh da) va qiymatda (impuls kuchaytirgichi – IK da) shakllantirilib to‘g‘rilagich tirictorlarining boshqarish elektrodlariga beriladi.

2 – racmda boshqariladigan to‘g‘rilagichlarnig “vertikal” uculida ishlaydigan boshqarish tizimi bitta kanalining analog integral mikrosxemalarda tuzilgan principial sxemaci keltrilgan.