Elektr mexanikasi va texnologiyalari

Uch fazali ko‘prik sxema.Ventil chulg‘amlarning toklari diagrammasidan ko‘rinishicha, o‘zgartgich transformatorlarining tarmoq va ventil chulg‘amlari «yulduzcha» yoki «uchburchak» usulda ulanishi mumkin, chunki ventil chulg‘amlaridagi tok sof o‘zgaruvchan bo‘lib, musbat va manfiy yarim davrlarida bir xil shaklga ega va majburiy o‘zgarmas magnit maydoni hosil bo‘lmaydi. To‘g‘rilangan kuchlanishi tarmoq kuchlanishining bir davri ga teng bo‘lgan vaqt oralig‘ida olti karra pulslanishdan iborat bo‘ladi; uning o‘rtacha qiymati ga teng bo‘ladi.
Tarmoq va ventil chulg‘amlari tokining ta’sir etuvchi qiymati, mos ravishda, quyidagilarga teng bo‘ladi:


Chulg‘amlarning mo‘ljallangan quvvatlari transformatorning mo‘ljallangan quvvatiga teng:

Ventillarning kommutasion burchaklari g quyidagi tenglikdan aniqlanadi:


yuklangandagi to‘g‘rilangan kuchlanishning qiymati esa quyidagiga teng:

Nominal yuklanish bo‘lganda kommutasion burchak 60^o dan ortmaydi va o‘zgartkich agregatining tashqi tavsifi taxminan to‘g‘ri chiziqdan iborat.
Uch fazali ko‘prik sxemasi va muvozanatlovchi reaktorli olti fazali sxema to‘g‘rilangan kuchlanishda bir xil karrali pulsatsiyaga ega hamda ta’minlovchi tarmoqdan kuchlanishning bir xil garmonik tashkil etuvchisiga ega. Biroq, uch fazali ko‘prik sxemasida o‘zgartkich transformatorining mo‘ljallangan quvvati anchagina kichik va uning ishlash sharoitlari anchagina yengillashtirilgandir.
Muvozanatlovchi reaktori bo‘lgan olti fazali sxema agregatlarni nisbatan kichik to‘g‘rilangan kuchlanish va katta tokli uskunalarda qo‘llaniladi. Chunki yuk toki ventil chulg‘amlari, ventillar va muvozanatlovchi reaktor chulg‘amlari seksiyasidan iborat bo‘lgan ikki parallel shaxobchalarda tarmoqlanadi. Ko‘priksimon sxemada to‘g‘rilagich ko‘prigidagi ikki ketma-ket ulangan ventillarda konturidagi yuk toki tarmoqlanmaganligi (tarmoqlarga ajralmaganligi) sababli ventil chulg‘amlari va ventillarda nisbatan katta kuchlanishlar pasayuvi hosil bo‘ladi. Shu sababli ko‘priksimon sxemalarni to‘g‘rilangan kuchlanishi nisbatan katta (taxminan 100 V dan) bo‘gan uskunalarda qo‘llaniladi.