Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

8.6. Induktivlik g‘altaklarining integral qo‘llanilishi
Gibrid integral sxemalar uchun induktivlik g‘altaklariga nis-
batan qo‘yiladigan asosiy talab ular konstruksiyalarining planar-
ligi (yassiligi) dir. Gibrid IS korpusining balandligi 3—6 mm
bo‘lganligidan ularda balandligi 8—10 mm dan kam bo‘lmagan,
odatdagi karkasli induktivlik g‘altaklarini qo‘llash mumkin emas.
PEV va PEVTL markali simlarni o‘rab tayyorlangan, 50 YCH
yoki 1000 NM ferrit o‘zakli StFM mikromodul g‘altaklari jajji
toroidal g‘altaklar hisoblanadi. Ularni gibrid IS larda ishlatgan-
da, asosga faqat tor (halqa) yopishtiriladi, g‘altak uchlari esa,
mikrosxemaning kontakt yuzachalariga kavsharlanadi. Torning
tashqi diametri 6—8 mm, ichkisi esa 3—4 mm bo‘ladi. Toroidal
g‘altaklarda katta  li ferritlar qo‘llanilganligidan ular o‘n ming-
lab mikrogenri induktivlikka ega bo‘lishi va yuzlab kilogersdan
o‘nlab megagersgacha bo‘lgan chastotalar diapazonida ishlatilishi
mumkin.
Kesimi to‘g‘ri burchakli bo‘lgan magnit o‘zakli toroidal g‘al-
taklar induktivligi









2
-4
‘
‘
‘
4,6
10
lg[(
) /(
)]
o r
o r
o r
L
a n
D
b
D
b
,
bu yerda, n — o‘ramlar soni;
a va b o‘zak kesimining balandligi va eni, mm;
D
o‘r
— o‘zakning o‘rtacha diametri, mm.

---

183
Yupqa pardali induktivlik g‘altaklari cheklangan chastota
diapazoniga (10—100 MHz) ega. Bu ish chastotasining ka-
mayishi natijasida g‘altakning asosda olgan o‘rnining keskin
ko‘payishi, uning ko‘payishi esa, asillikni tebranish konturlari
uchun mumkin bo‘lmagan qiymatgacha kamaytirishi bilan
tushuntiriladi. G‘altak egallagan maydonni kamaytirish uchun
o‘ramlar enini va ular orasidagi masofani kamaytirish kerak.
Biroq bu ish texnologiyaning imkoniyatlari, masalan, fotoli-
tografiyaning hal etish qobiliyati bilan cheklangan chegaragacha
bajarilishi mumkin.
Shuning uchun yupqa pardali g‘altaklar 1 sm
2
yuzada,
odatda, 19 tadan ko‘p bo‘lmagan o‘ramga ega bo‘lib, aylana
yoki kvadrat spiral shaklida ishlanadi (8.11-a, b rasm).
Shunday g‘altaklar induktivligi





5 / 2
-5
‘
‘
24, 75
lg 4
10
/
o r
o r
L
D
N
D
t
;




5 / 3
-3
55,5
lg 8
10
/
L
N
a
t
formulalari bo‘yicha aniqlanadi.
8.11-rasm. Yupqa pardali induktivlik g‘altagi:
a—doiraviy; b—kvadrat shaklidagi.
a
b
D
T
D
u
t
A
T
A
u
t

---

184
bu yerda, 
2
/
)
(
‘
n
t
r
o
D
D
D


spiralning o‘rtacha diametri, sm;
2
/
)
(
n
t
A
A
a


kvadrat tomonining o‘rtacha uzunligi, sm;
2
/
)
(
n
t
D
D
t


va 
2
/
)
(
n
t
A
A
t



o‘ramning radial keng-
ligi, sm.
Yupqa pardali g‘altaklar past asillikka 
)
30
20
(


Q
ega,
shuning uchun ular boshqa variantlar texnik jihatdan mumkin
bo‘lmagan hollarda ishlatiladi.