Elmi redaktor: Rəvcilər: dos. E. N. Kərimo v prof. I. A. Kərimli dos. T.Ş.Şükürov

MÖVZU 9. BEYNƏLXALQ MARKETİNQDƏ QİYMƏT SİYASƏTİ: 

QİYMƏTQOYMANIN ƏSAS METODLARI, QİYMƏT STRATEGİYALARI. 

Mövzunun proqram sualları 

Beynəlxalq rəqabətə istiqamətlənməklə qiymətqoyma metodları. Dünya bazarının cari 

qiymətlərinə  əməletmə  strategiyası.  Beynəlxalq  təcrübədə  qəbul  olunmuş  qiymətqoyma 

metodları.  Dünya  ticarətində  liderin  mallarının  qiymətlərinə  əməletmə  strategiyası. 

Beynəlxalq rəqabət qiymətqoyması. Beynəlxalq marketinqdə qiymətqoymanın mübahisəli 

metodu.  Hərrac  metodu,  onun  dünya  təcrübəsi.  Tender.  Beynəlxalq  sövdələşmələrin 

qiymətqoyma  metodları.  Dünya  ticarətində  qiymətqoymamn  marketinq  sistemi.  Yeni 

məhsula qiymət qoyulmasının marketinq strategiyası. “Qaymağm götürülməsi” strategiyası 

(Yüksək  qiymətlər).  “Bazara  giriş”  strategiyası.  “Gurultulu”  satış  strategiyası.  Dünya 

bazarlarında  malın  fərdiləşdirilməsindən  və  standartlaşdırılmasmdan  asılı  olaraq  qiymət 

strategiyasının seçilməsi. Malların və mal qruplarının parametrik sıralarının qiymətlərinin 

hesablanması  əsasında  qiymətqoyma  metodları.  Əmtəənin  beynəlxalq  həyat  dövrünün 

birinci  mərhələsində  qiymətqoyma.  Əmtəənin  həyat  dövrünün  II,  III,  IV  mərhələsində 

qiymət siyasətinin xüsusiyyətləri. Qiymət strategiyası və malın beynəlxalq həyat dövrünün 

modelləri. TMŞ-nin beynəlxalq marketinqdə qiymət nəzarətin səviyyələri. 

416 

Qiymətlərin  dövlətlərarası  tənzimlənməsi.  Qiymətlərin  tənzimlənməsi  və  antiinhisar 

qanunvericiliyi. 

Bilməli 

-

 

Beynəlxalq rəqabətə istiqamətlənməklə qiymətqoyma metodları hansılar olduğunu; 

-

 

Dünya  ticarətində  qiymətqoymanın  marketinq  sistemi  dedikdə  nəyin  nəzərdə 

tutulduğunu; 

-

 

Yeni məhsula qiymət qoyulmasının marketinq strategiyasını; 

-

 

Qaymaqyığma strategiyasını izah etməyi; 

-

 

Qiymət siyasətinin seçilməsinin nədən asılı olmasını; 

-

 

Malın beynəlxalq həyat dövrü mərhələlərində qiymət siyasətinin xüsusiyyətlərini; 

-

 

TMŞ-n  beynəlxalq  marketinqdə  qiymət  siyasətinə  nəzarətinin  səviyyələrini 

xarakterizə etməyi; 

-

 

Beynəlxalq marketinq qiymətlərin razılaşdırılması siyasətini; 

-

 

Azərbaycan  Respublikasında  qiymətlərin  dövlət  tənzimlənməsi  və  antiinlhsar 

qanunvericiliyini. 

Məşğələ dərsinin sualları 

1.

 

Beynəlxalq rəqabətə istiqamətlənməklə qiymətqoyma metodları. 

2.

 

Dünya ticarətində qiymətqoymanın marketinq sistemi. 

3.

 

Yeni məhsullara qiymət qoyulmasının marketinq strategiyası. 

4.

 

Məhsulların BHDM-də qiymət siyasətinin xüsusiyyətlərini. 

5.

 

Qiymət strategiyası və əmtəənin BHDM. 

Terminlər və anlayışlar 

Cari qiymətlər, mübahisəli yarış metodu, hərrac metodu, açıq sövdələşmələr, qaymağın 

götürülməsi, “bazara giriş'’, “sinxron model”, “avanqard model”, ardıcıl model, kumulya- tiv 

əyri, dotasiyalar. 

Mövzuya aid testlər 

1.

 

Beynəlxalq qiymət strategiyası hansı hallarda çətinləşir? 

a)

 

Milli vergi qanunvericiliyi ilə, əmtəənin yaramna mənbəyinə ölkənin imicinin təsiri 

ilə, gömrük rejimi ilə. 

b)

 

Milli  vergi  qanunvericiliyi  ilə,  qəbul  edən  ölkənin  gömrük  siyasəti  ilə,  valyuta 

kursunun məzənnəsi ilə. 

c)

 

Əmtəənin  yaranma  mənbəyinə  ölkənin  imicinin  təsiri  ilə,  gəlirin  bölüşdürülməsinə 

aid olan vəziyyəti ilə. 

d)

 

ixrac gecikdirmələri ilə, daxili transfer qiymətləri ilə, milli və gömrük rüsumları ilə. 

e)

 

Xarici bazarın müxtəlif xüsusiyyətlərilə, rəqabətin dəyişən şərtlərilə, ölkələrdən asılı 

olaraq qiymətin bütün amillərinin müxtəlif şəkildə göstərilməsi ilə, dövlət təsirilə. 

2.

 

Qiymət siyasətinin məqsədlərinin əsas istiqamətləri hansıdır? 

a)

 

Mənfəətə, satış həcminin artmasına, bazarda cari vəziyyətə istiqamətlənən. 

b)

 

Bazara dərindən daxil olmağa istiqamətlənən. 

c)

 

Bazar hüdudlarının genişlənməsinə istiqamətlənən. 

d)

 

Yalnız yeni, avanqard bazara istiqamətlənən. 

e)

 

Son qiymətin maksimallaşmasına istiqamətlənən. 

417 

3.

 

“Hanibal” effekti nədir? 

a)

 

Qiymətin səviyyəsinin səhv müəyyən edilməsidir. 

b)

 

Xarici bazarlarda öz mallarının istehlakçıların yeniləşməsilə əlaqədardır. 

c)

 

Firmanın əmtəə nomenklaturasma yeni daxil olan malın bazarda artıq mövcud olan 

analoji malı sıxışdırıb bazardan çıxarılmasıdır. 

d)

 

Malın idxalçı ölkəyə daxil olana qədər ixrac maya dəyərinin hesablanmasıdır. 

e)

 

İxracçı ölkədə malın maya dəyərinin yüksəlməsidir. 

4.

 

İxrac qiymətinin eskalasiyası amilləri hansıdır? 

a)

 

İxracçı ğlkədə malın maya dəyəri, malın idxalçı ölkəyə daxil olana qədər ixrac maya 

dəyəri, mal idxalçı ölkəyə daxil olan zaman idxal maya dəyəri. 

b)

 

Kommersiya  kreditinin  maliyyəsi,  satış  üzrə  xərclər,  ticarət  heyətinin  işinin 

ödənilməsi xərcləri. 

c)

 

Gömrük rüsumları, saxlama xərcləri, satış üzrə xərclər. 

d)

 

İxrac xidmətinin fəaliyyəti xərcləri, yükləmə və nəqliyyat xərcləri. 

e)

 

Sığorta xərcləri, gəlirlik rüsumları, xidmət xərcləri. 

5.

 

Beynəlxalq  bazarda “qaymağm  götürülməsi” (skimminq) strategiyasının  mahiyyəti 

nədir? 

a)

 

Xarici  bazara  tətbiq  edilən  yeni  məhsullara  MUD  birinci  mərhələsində  yüksək 

qiymətin qoyulmasıdır. 

b)

 

Xarici bazara tətbiq edilən yeni məhsullara MHD birinci mərhələsində aşağı qiymətin 

qoyulmasıdır. 

c)

 

ƏHD-nin kamillik mərhələsində orta qiymət qoyulmasıdır. 

d)

 

OHD enmə mərhələsində yüksək qiymətin qoyulmasıdır. 

e)

 

ƏHD birinci mərhələsində orta və yüksək qiymətin qoyulmasıdır. 

6.

 

Bazara giriş strategiyası nədir? 

a)

 

Firma yeni malın satışına aşağı qiymətdən başlayır və bununla da kütləvi bazarı əhatə 

etməyə çalışır. 

b)

 

Xarici  bazara  tətbiq  edilən  yeni  məhsullara  MHD  birinci  mərhələsində  yüksək 

qiymətin qoyulmasıdır. 

c)

 

Xarici bazara tətbiq edilən yeni məhsullara MHD birinci mərhələsində aşağı qiymətin 

qoyulmasıdır. 

d)

 

ƏHD-nin kamillik mərhələsində orta qiymət qoyulmasıdır. 

c)

 

ƏHD birinci mərhələsində orta və yüksək qiymətin qoyulmasıdır. 

Ədəbiyyat; 11, 12, 13, 14, 15, 30, 31, 46, 47. 

MÖVZU 10. BEYNƏLXALQ MARKETİNQDƏ QİYMƏT SİYASƏTİ. TRANS- 

FERT QİYMƏTLƏRİN QOYULMASI. 

Mövzunun proqram sualları 

Transfert  qiymətləri  anlayışı  və  onların  əhəmiyyəti.  Transfert  qiymətqoymanın 

məqsədləri.  Transfert  qiymətləri  səviyyəsinin  müəyyən  edilməsi  amilləri.  Transfert 

qiymətlərinə  təsir  edən  amillər.  Transfert  qiymətlərin  qoyulması  mexanizmi.  Transfert 

qiymətin  qoyulması  problemləri.  İqtisadi  əməkdaşlıq  və  inkişaf  təşkilatlarının  (İƏİT) 

transfert  qiymətlərinin  bazar  qiymətlərinə  uyğunluğunun  müəyyən  edilməsi  metodları. 

Təkrar satış qiyməti vasitəsilə qiymətləndirmə metodu. Xərclər + mənfəət metodu. Trans- 

aksiya profıt metodları. Profıt - split metodu. 

418 

Bilməli 

-

 

Transfert qiymətlərinin mahiyyəti, əhəmiyyəti; 

-

 

7'ransfert qiymətqoymanın məqsədləri; 

-

 

Transfert qiymətlərinin səviyyəsinin müəyyən edilməsi; 

-

 

Transfert qiymətqoyulmasımn əsas amillərini; 

-

 

Transfert qiymətlərinə təsir edən amilləri; 

-

 

Transfert qiyməti qoyulmasının mexanizmini; 

-

 

Transfert qiyməti qoyulmasının problemləri; 

-

 

Transfert  qiymətlərin  bazar  qiymətlərinə  uyğunluğunun  müəyyən  edilməsi 

metodlarını. 

Məşğələ dərsinin sualları 

1.

 

Transfert  qiyməti  dünya  qiyməti  səviyyəsinin  müəyyən  edilməsi  üçün  məlumat 

qiyməti ola bilərmi? 

2.

 

Əgər A ölkəsində mənfəət vergisi dərəcəsi B ölkəsindəkindən böyükdürsə, bir malları 

A  ölkəsindən  B  ölkəsinə  hansı  qiymətə:  350  yaxud  250  dollara  satmağa  üstün  tutacaq? 

Cavaba əsaslandırma verin. 

3.

 

Əgər B ölkəsində mənfəət vergisi dərəcəsi A ölkəsindəkindən böyükdürsə, biz malları 

B  ölkəsindən  A  ölkəsinə  hansı  qiymətə:  350  yaxud  250  dollara  satmağı  üstün  tutacaq? 

Cavaba əsaslandırma verin. 

4.

 

Əgər A ölkəsində mənfəət vergisidərəcəsi B ölkəsindəkindən azdırsa, biz malları A 

ölkəsindən B ölkəsinə hansı qiymətə: 350 yaxud 250 dollara satmağı üstün tutacağıq. Cavabı 

əsaslandırın. 

5.

 

Əgər  baş  və  törəmə  şirkətlər  bir  ölkənin  ərazisində  yerləşirsə,  onların  satdıqları 

qiymətlət transfert qiyməti ərdirmi? 

Terminlər və anlayışlar 

Transfert  qiymətlər,  valyuta  nəzarəti,  antidempinq  qanunvericiliyi,  valyuta  kurslar, 

valyuta nəzarəti, inflyasiya təhlükəsi, transaksion profit, profıt-split metodudur. 

Mövzuya aid testlər 

1.

 

Antidempinq rüsumlarının növləri hansıdır? 

a)

 

Müvəqqəti, daimi. 

b)

 

Daimi, birdəfəlik. 

c)

 

İkiqat, tənzimlənən. 

d)

 

Təsadüfi, daimi. 

e)

 

Daimi, dövrü. 

2.

 

Müvəqqəti antidempinq rüsumları nədir? 

a)

 

Daha sərt tədbirlər görülməsi haqqında xəbərdarlıq tədbirləridir. 

b)

 

Sərt proteksionist tədbiridir, ixracçı üçün itkilərə gətirib çıxarır. 

c)

 

İxracçının müdafiə strategiyası. 

d)

 

İxracçının özünün mənafeyini müdafiə strategiyasıdır. 

e)

 

Antidempinq komissiyası tərəfindən tətbiq olunan səviyyədir. 

3.

 

Daimi antidempinq rüsumları nədir? 

a)

 

Sərt proteksionist tədbiridir, ixracçı üçün itkilərə gətirib çıxarır. 

b)

 

İxracçının müdafiə strategiyası. 

419 

c)

 

ixracçının özünün mənafeyini müdafiə strategiyasıdır. 

d)

 

Antidempinq komissiyası tərəfindən tətbiq olunan səviyyədir. 

4.

 

Qeyri-qiymət dempinqi nədir? 

a)

 

Daha sərt tədbirlər görülməsi haqqında xəbərdarlıq tədbirləridir. 

b)

 

Sərt proteksionist tədbiridir, ixracçı üçün itkilərə gətirib çıxarır. 

c)

 

Daha  yaxşı  keyfiyyəti,  böyük  miqdarda  əlavə  xidmətlər  ilə  müşayət  olunan  malın 

bazarda qəbul olunmuş orta qiymətə təklif edilməsini nəzərdə tutur. 

d)

 

Antidempinq komissiyası tərəfindən tətbiq olunan səviyyədir. 

e)

 

İxracçının müdafiə strategiyası. 

5.

 

Beynəlxalq rəqabətə istiqamətlənən qiymətqoyma metodlarına hansı daxil deyil? 

a)

 

Dünya bazarının cari qiymətlərinə əməletmə strategiyası. 

b)

 

Beynəlxalq təcrübədə qəbul olunmuş qiymətqoyma metodları. 

c)

 

Dünya ticarətində liderin mallarının qiymətlərinə riayətetmə strategiyasıdır. 

d)

 

Beynəlxalq qiymətqoymanın mübahisəli metodu. 

e)

 

Rəqibin  qiymətləri  nəzərə  alınmadan  əmtəənin  fərqli  xüsusiyyətlərinə  görə 

qiymətqoyma. 

6.

 

Transfert qiymətləri nədir? 

a)

 

TMŞ çərçivəsində, şirkət daxili göndərmələrin qiymətləridir. 

b)

 

 Fəal  himayəçilik  olan  ölkələrdəki  filiallar  üçün  gömrük  rüsumlarının  aşağı 

salınmasıdır. 

c)

 

Xarici  bazara  tətbiq  edilən  yeni  məhsullara  MllD  birinci  mərhələsində  yüksək 

qiymətin qoyulmasıdır. 

d)

 

Xarici bazara tətbiq edilən yeni məhsullara MHD birinci mərhələsində aşağı qiymətin 

qoyulmasıdır. 

e)

 

Beynəlxalq qiymətqoymanın mübahisəli metodu. 

7.

 

Transfert qiymətqoymanın məqsədlərinə hansılar daxildir? 

a)

 

 Fəal  himayəçilik  olan  ölkələrdəki  filiallar  üçün  gömrük  rüsumlarının  aşağı 

salınmasıdır. 

b)

 

Vergi qoyulması səviyyəsində fərqlərə nail olmaq. 

c)

 

İnflyasiya səviyyəsinin yüksəldilməsinə çalışmaq. 

d)

 

Valyuta kurslarının nisbətini artırmaq. 

e)

 

Borc faizinin, siyasi səviyyənin sabitliyinin yaradılması. 

Ədəbiyyat; 11, 12, 13, 14, 15,21,24,43,46. 

MÖVZU 11. BEYNƏLXALQ MARKETİNQDƏ KOMMUNİKASİYA SİYASƏTİ 

Mövzunun proqram sualları 

Beynəlxalq marketinqdə Pablik Releyşnz. Pablik Releyşnz (PR) - tarixi, inkişaf etapları. 

Firmanın  imici,  surəti.  Firmanın  işinin  təkmilləşdirilməsi  və  səmərəliliyinin 

yüksəldilməsinin  əsas  strateji  istiqaməti.  Cİ  (Corporate  Identity)  tətbiqetmə  proqramı. 

İdarəçiliyin korporativ mədəniyyətlərinin matrisası. Yapon firmalarının Pablik Pileyşnzi və 

korporativ  mədəniyyəti.  Satışın  stimullaşması,  onun  mahiyyəti.  Nümunələr,  kuponlar, 

güzəştli qiymətlərlə qablaşdırmalar, mükafatlar, hesablaşma talonları. Satış yerində sərgilər 

və əmtəənin nümayişi. Ticarət sahəsinin stimullaşması. Müsabiqələr, lotereyalar, oyunlar, 

stimullaşmanın intensivliyi. Şəxsi satış, onun xüsusiyyətləri. Missioner satış. 

420 

Texniki satış. Agentlər vasitəsilə satış. Dolayı agentlər. Yerli agentlər. Kosmopolitlər. Şəxsi 

satışın,  satışın  stimullaşmasını,  Pablik  Rileyşnzi,  reklamın  bir-birindən  fərqli  cəhətləri. 

Beynəlxalq  marketinq  kommunikasiya  sistemində  reklamın  yeri,  rolu.  Firmaların  xarici 

bazarlarda reklama görə üzləşdikləri problemlər. Şirkətlərin bu problemlərdən çıxış yolları. 

Beynəlxalq  reklamda  mövcud  məhdudiyyətlər.  Beynəlxalq  marketinqdə  reklam  növünün 

seçimində hansı vəziyyətlər nəzərə alınmalıdır? Reklamın standartlaşması və uyğunlaşması. 

Kiqanın  beynəlxalq  stimullaşma  strategiyası.  Reklamın  standartlaşmasının  məqsədləri. 

Reklamın uyğunlaşması nə ilə bağlıdır? Beynəlxalq marketinqdə reklama görə cavabdehlik. 

Reklam agentliyinin seçilməsi. Möhtəşəm multimilli reklam agentlikləri. 

Bilməli 

-

 

Pablik Rileyşnz inkişaf tarixini və əsas modellərini izah etməyi; 

-

 

Beynəlxalq marketinqdə satışın stimullaşmasının rolu və təşkili xüsusiyyətlərini; 

-

 

Beynəlxalq marketinq fəaliyyətində şəxsi satışın təşkilinin əsas formalarını; 

-

 

Beynəlxalq reklam fəaliyyətində əsas məhdudiyyətlər və onlarla mübarizə üsullarını; 

-

 

Reklamın standartlaşmasının və uyğunlaşmasının necə həyata keçirilməsini; 

-

 

Beynəlxalq reklama görə cavabdehlik necə müəyyən olunur; 

-

 

Reklam agentliklərinin seçilməsi xüsusiyyətlərini; 

-

 

Reklamın qiymətləndirilməsini; 

-

 

Reklam vasitələrinin bir-birindən üstün cəhətlərini; 

-

 

Beynəlxalq reklamdakı məhdudiyyətlərin səbəblərini və aradan qaldırılması yollarını. 

Məşğələ dərsinin sualları 

1.

 

Beynəlxalq marketinqdə Pablik Rileyşnz. 

2.

 

Beynəlxalq marketinqdə satışın stimullaşması, 

3.

 

Beynəlxalq marketinqdə şəxsi satış. 

4.

 

Beynəlxalq marketinq və reklam. 

5.

 

Reklamın standartlaşması və uyğunlaşması. 

Terminlər və anlayışlar 

Pablik Releyşnz, nüfuz reklamı, korporativ mədəniyyət, korporativ surət, “Ailə”, “İdarə 

olunan  maket”,  “Eyfel  qülləsi”,  “İnkubator”,  stimullaşma,  mükafat,  kupon,  hesablaşma 

talonları,  stimullaşma  proqramı,  kommivoyajer,  broker,  agent,  missioner  satış,  konsiqnat, 

texniki satış, kosmopolitlər, eksteretorial agent, monopolizasiya, proteksionizm, “millayn”, 

“trulayn”, “direkt male”. 

Mövzuya aid testlər 

1.

 

Pablik Rileyşnz nədir? 

a)

 

Firmanın  müsbət  imicinin  yaradılmasına  və  qorunub  saxlanmasına  yönələn 

fəaliyyətdir. 

b)

 

Əmtəə və xidmətlərin xarici bazara irəlilədilməsi prosesidir. 

c)

 

Xarici tərəfdaşlığın möhkəmləndirilməsi vasitəsidir. 

d)

 

Press-relizlərin paylanması üçün ixtisaslaşmış nəşriyyatdır. 

e)

 

Xarici bazarın ictimaiyyət ilə əlaqə üsuludur. 

421 

2.

 

Satışın stimullaşması nədir? 

a)

 

Alıcıların mal alışına cəlb etmək üçün tətbiq olunan sövqedici amillərdir. 

b)

 

Stimullaşma proqramının hazırlanmasıdır. 

c)

 

Xarici tərəfdaşlığın möhkəmləndirilməsi vasitəsidir. 

d)

 

Press-relizlərin paylanması üçün ixtisaslaşmış nəşriyyatdır. 

e)

 

Satışın, xüsusilə istehlakçı bazarlarmdakı satışın stimullaşmasıdır. 

3.

 

Satışın stimullaşması kimlərə tətbiq olunur? 

a)

 

Alıcıya, vasitəçiyə və satıcılara. 

b)

 

Xarici tərəfdaşa, vasitəçiyə, beynəlxalq müşahidəçiyə. 

c)

 

Mühəndis-texniki heyətə, ticarət agentlərinə. 

d)

 

Satışın stimullaşması proqramını hazırlayan heyətə. 

e)

 

Ali icraedici orqanlara və reklam agentlərinə. 

4.

 

Şəxsi satış nədir? 

a)

 

Ticarət agentləri vasitəsi ilə satışdır. 

b)

 

Birbaşa satışdır. 

c)

 

Poçtla, telefonla satışdır. 

d)

 

Ticarət avtomatları ilə satışdır. 

e)

 

Elektron ticarət vasitəsilə satışdır. 

5.

 

Missioner satış nədir? 

a)

 

Ticarət agentinin yerli mütəxəssislər arasındakı sərfəli vasitəçini tapması və onunla 

daimi əlaqə saxlamasıdır. 

b)

 

Kompüter sistemi vasitəsi ilə satışdır. 

c)

 

Ticarət agentləri vasitəsilə satışdır. 

d)

 

Elektron ticarət vasitəsilə satışdır. 

e)

 

Kommivoyaıer tərəfindən birbaşa istehlakçı ilə əlaqədə həyata keçirilən satışdır. 

6.

 

Texniki satış nədir? 

a)

 

Kompüter sistemi vasitəsi ilə satışdır. 

b)

 

Ticai'ət agentinin yerli mütəxəssislər arasmdakı sərfəli vasitəçini tapması və onunla 

daimi əlaqə saxlamasıdır. 

c)

 

Ticarət agentləri vasitəsilə satışdır. 

d)

 

Kommivoyaıer tərəfindən birbaşa istehlakçı ilə əlaqədə həyata keçirilən satışdır. 

e)

 

Elektron ticarət vasitəsilə satışdır. 

7.

 

Şəxsi satış texnikasının əlamətdar keyfiyyətləri hansılardır? 

a)

 

Şəxsi xarakter, münasibətlərin yaramnası, cavab reaksiyasına sövqetmə. 

b)

 

Cazibədarhq, məlumatlılıq, bazarlığa dəvət. 

c)

 

Həqiqilik, geniş kütlə, nəzəri cəlbetmə. 

d)

 

Öyüdvermə, təsirlilik, simasızlaşma. 

e)

 

Şəxsi xarakter, cazibədarhq, həqiqilik. 

8.

 

Beynəlxalq marketinqdə agentlərin iki növü hansıdır? 

a)

 

Dolayı və birbaşa agentlər, 

b)

 

Muzdlu agentlər, dolayı agentlər. 

c)

 

Birbaşa agentlər, yerli agentlər. 

d)

 

Yerli və xarici agentlər. 

e)

 

Dolayı və eksteritorial agentlər. 

422 

9.

 

Reklamverənlərin xarici bazarlarda üzləşdikləri əsas problemlərə hansılar daxil deyil? 

a)

 

KİV-in əldə olunmasının mümkünlük dərəcəsi. 

b)

 

Xərclərin səviyyəsi, məqsədli auditoriyanın əhatə olunması çətinlik dərəcəsi. 

c)

 

Əhatəolunma haqqında məlumatların düzgünlüyünün yoxlanması mümkünlüyü 

problemi. 

d)

 

Reklam növünün seçimi. 

e)

 

Əldə olunmuş gəlirlərin xərclənməsi problemi. 

10.

 

Beynəlxalq bazarda KİV-in istifadə məhdudiyyətləri hansılardır? 

a)

 

Reklamın reqlamentləşmə, proteksionizm, monopolizasiya. 

b)

 

Ödənilmə şərtləri, yerləşmə şərtləri, beynəlxalq nəşrlərin məhdudiyyətləri. 

c)

 

Xərclərin səviyyəsi, məqsədli auditoriyanın seçilməsi. 

d)

 

Əhatəolunma haqqında məlumatların düzgünlüyünün yoxlanması mümkünlüyü 

problemi. 

e)

 

Əldə olunmuş gəlirlərin xərclənməsi problemi. 

11.

 

Qəzet reklamının qiyməti hansı üsullarla hesablanır? 

a)

 

Millayn, trulayn. 

b)

 

Ödəmə və akkreditiv. 

c)

 

Tiraj və abunəçilərin sayının müəyyənləşdirilməsi. 

d)

 

Konki'et reklamdaşıyıcıya görə. 

e)

 

Əhatə genişliyinə görə. 

12.

 

Millayn nədir? 

a)

 

Reklam növü. 

b)

 

Reklamın yayılma kanalı. 

c)

 

Ticarət markası. 

d)

 

Qəzet tariflərinin müqayisəli kriteriyaları. 

e)

 

Trulayn metodu. 

13.

 

Beynəlxalq reklamın aktual problemi nədir? 

a)

 

Reklamın standartlaşması və uyğunlaşması arasındakı seçimidir. 

b)

 

Reklamın istehsalına xərclərin azaldılması. 

c)

 

Müxtəlif ölkə bazarlarına sinxron çıxışı tezləşdirmək. 

d)

 

İstehlakçının bir ölkədən digərinə hərəkəti və KİV-də məlumatın qarışdırılmasmdan 

kənar qaçmaq. 

e)

 

Əmtəənin beynəlxalq imicinin yaradılması. 

14.

 

Reklamın standartlaşmasının məqsədlərinə aşağıdakılardan hansı daxil deyil? 

a)

 

Əmtəənin beynəlxalq imicinin yaradılması. 

b)

 

Reklamın istehsalına xərclərin azaldılması. 

c)

 

Müxtəlif ölkə bazarlarına sinxron çıxışı tezləşdirmək. 

d)

 

İstehlakçının bir ölkədən digərinə hərəkəti və KİV-də məlumatın qarışdırılmasmdan 

kənar qaçmaq. 

e)

 

Reklamın standartlaşması və uyğunlaşması arasındakı seçimi. 

15.

 

Standartlaşmış reklam nə vaxt effektlidir? 

a)

 

Universal tələbat malları üçün effektlidir, 

b)

 

Milli xüsusiyyətlərə çox bağlı əmtəələr üçün. 

c)

 

İşsizlik xüsusiyyətli əmtəələr üçün. 

423 

d)

 

İstifadəsi adət halını almamış əmtəələri reklam etmək üçün. 

e)

 

Əmtəənin üstünlüyü istənilən ölkədə eyni ilə qarşılanmadığı halda. 

16.

 

Beynəlxalq reklam hansı formada həyata keçirilir? 

a)

 

Reklamı  tamamilə  standartlaşdırılır,  hissə-hissə  standartlaşdırılır,  milli  şəraitə 

uyğunlaşmış formada. 

b)

 

Tam standartlaşmış, yerli uyğunlaşmış, ikiqat uyğunlaşmış. 

c)

 

Tamamilə uyğunlaşmış, hüquqi uyğunlaşmış. 

d)

 

Qismən uyğunlaşmış, ikiqat uyğunlaşmış. 

e)

 

İkiqat uyğunlaşdırılmış, hüquqi uyğunlaşmış. 

Ədəbiyyat: 11, 12, 13, 14, 15, 18, 19,41,33.