Elmi redaktor: Rəvcilər: dos. E. N. Kərimo v prof. I. A. Kərimli dos. T.Ş.Şükürov

MÖVZU 12. BEYNƏLXALQ MARKETİNQDƏ SATIŞ SİYASƏTİ. SATIŞ 

KANALLARININ FORMALAŞMASI XÜSUSİYYƏTLƏRİ. 

Mövzunun proqram sualları 

Beynəlxalq satış siyasətinin tərifi və mahiyyəti. Beynəlxalq satış siyasətinin aspektləri. 

Xarici  ticarət  üçün  satış  kanallarını  formalaşdıran  zaman  əsas  qərarlar.  Beynəlxalq  satış 

kanallarının  çoxpilləliyi  və  onlara  nəzarət  sistemləri.  Beynəlxalq  satış  strategiyaları. 

Yaponiya bazarında satış kanalları qurulmasının əsas tipləri. Beynəlxalq intensiv, selektiv 

eksklüziv satış strategiyaları. Dünya bazarını tam əhatəetmə strategiyası. Dünya bazarının 

fərqləndirilən  əhatə  edilməsi  strategiyası.  Dünya  bazarını  məqsədli  tam  əhatəetmə 

strategiyası.  Beynəlxalq  “İtələ”  (push)  strategiyası.  Beynəlxalq  “darf’  (pull)  strategiyası. 

Xarici ticarət təşkilatlarının işinə marketinq dəstəyi. 

Bilməli 

-

 

Beynəlxalq marketinqdə satış siyasətinin hansı tərkib hissələrinin olduğunu; 

-

 

Beynəlxalq  marketinqdə  satış  fəaliyyətini  təşkil edən  zaman  hansı  qərarların  qəbul 

olunduğunu; 

-

 

Beynəlxalq  marketinqdə  satış  kanallarının  mürəkkəbliyini  və  çoxpilləliyini 

səciyyələndirməyi; 

-

 

Dünya ticarətində beynəlxalq satış kanallarına nəzarətin hansı sistemlərindən istifadə 

edildiyini; 

-

 

Beynəlxalq satışın strategiyalarını, onların xüsusiyyətlərini; 

-

 

İstehsalçı şirkətlər tərəfindən xarici ticai'ət vasitəçilərinin işinə marketinq dəstəyinin 

nədə ifadə olunmasını. 

Məşğələ dərsinin sualları 

1.

 

Beynəlxalq satış siyasətinin tərifi və mahiyyəti. 

2.

 

Xarici ticarət üçün satış kanallarını formalaşdıran zaman əsas qərarları. 

3.

 

Beynəlxalq satış kanallarının çoxpilləliyi və onlara nəzarət sistemləri. 

4.

 

Beynəlxalq satış strategiyaları. 

5.

 

Xarici ticarət təşkilatlarının işinə marketinq dəstəyi. 

Terminlər və anlayışlar 

Differensasiya edilməmiş, təmərküzləşmiş marketinq, eksklüziv, intensiv, selektiv, pull, 

push  satış  strategiyalar,  birbaşa  ixrac,  dolayı  ixrac,  demoqrafik,  korporativ  sistemlər, 

ənənəvi kanal, üfıqi satış sistemlər, çoxkanalh satış sistemlər, şaquli sistemlər, “dzaybasu”, 

“keyresu”, “haysa”. 

424 

Mövzuya aid testlər 

1.

 

Müştərək sahibkarlıq fəali}^əti ixracdan nə ilə fərqlənir? 

a)

 

Xarici ölkədə istehsal gücləri işə salınır. 

b)

 

Xarici ölkədə satış həyata keçirilir. 

c)

 

İki xarici ölkə sahibkarının üçüncü ölkədə müştərək fəaliyyəti olması ilə fərqlənir. 

d)

 

Xarici ölkə vasitəçiləri ilə paralel ixrac həyata keçirilir. 

e)

 

İxracdan fərqli olaraq, vasitəçilərlə müştərək satış müqaviləsi bağlanır. 

2.

 

Müştərək sahibkarlıq fəaliyyətinə hansı daxildir? 

a)

 

Lisenziyalaşma. 

b)

 

Tollinq. 

c)

 

İxrac. 

d)

 

Birbaşa marketinq. 

e)

 

Direkt meyl. 

3.

 

Müqavilə üzrə idarəetmə nədir? 

a)

 

Fhma öz xarici tərəfimiqabillərinə nou-hau verir, o isə zərari olan kapitalı təmin edir. 

b)

 

Xarici və yerli sərmayəçilərin birgə mülkiyyətində olan və birgə idarə edilən yerli 

kommersiya müəssisəsini yaratmaq məqsədi ilə qüvvələrin birləşdirilməsidir. 

c)

 

Birbaşa xarici ölkədə investisiya qoyuluşudur. 

d)

 

İki xarici ölkə sahibkarının üçüncü ölkədə müştərək fəaliyyətidir. 

e)

 

Başqa ölkədə öz istehsahmn bir hissəsini müqavilə yolu ilə istehsalıdır. 

4.

 

Dünya ticarətində vasitəçilərin əsas funksiyalarına aşağıdakılardan hansı daxil deyil? 

a)

 

Kommersiya işi. 

b)

 

Xarici ticarət əməliyyatına inflyasiya edilmiş məntiqi dəstək. 

c)

 

Sığorta. 

d)

 

Satışa marketinq dəstəyi. 

e)

 

Yeni məhsulun istehsalı. 

5.

 

Onənəvi beynəlxalq satış formaları hansılardır? 

a)

 

Dolayı ixrac, birbaşa ixrac. 

b)

 

Sənaye kooperasiyası, kontrakt üzrə istehsal, tollinq. 

c)

 

Konqlomeratlar, konsernlər, yeni müəssisələrin tikilməsi. 

d)

 

Strateji anlayışlar, konsersumlar. 

e)

 

Müqavilə üzrə idarəetmə, autsorsinq. 

6.

 

Strateji ittifaqlara hansılar daxildir? 

a)

 

Strateji anlayışlar, konsorsumlar. 

b)

 

Autsorsinq, birgə müəssisələr. 

c)

 

Tollinq, podrat ittifaqlar. 

d)

 

Şaquli beynəlxalq sistemlər. 

e)

 

Konqlomeratlar, assosiasiyalar. 

7.

 

Beynəlxalq satış siyasətinin aspektləri hansılardır? 

a)

 

Satış kanallarımn formalaşması, dünya miqyasında malların fiziki hərəkəti, 

beynəlxalq logistika və informasiya dəstəyi. 

b)

 

Malların optimal hərəkət və satış sxemləri, satış metod-ları, formaları, satışların 

təşkili sistemi. 

c)

 

Dünya miqyasında satış şəbəkəsinin mürəkkəbliyi, çoxpilləliyi, dolayı satış meto- 

425 

dundan istifadə. 

d)

 

Beynəlxalq təcrübədə və ayrı-ayrı ölkələrin təcrübəsində ticarətin təşkili və satış 

şəbəkəsinin qurulması formaları, metodları. 

e)

 

Müxtəlif ölkələrin distribütorlannm ixtisas xarakteristikasında fərqlər, satışa 

münasibətdə əlavə çətinliklər. 

8.

 

Beynəlxalq satış kanallarının uzunluğu nə ilə müəyyən edilir? 

a)

 

Vasitəçilərin sayı ilə. 

b)

 

Alıcıların sayı ilə. 

c)

 

İstehsalçıların sayı ilə. 

d)

 

Malgöndərənlərin sayı ilə. 

e)

 

Ünsiyyət auditoriyaları ilə. 

9.

 

Satışın mürəkkəb şaquli marketinq sistemi nədir? 

a)

 

Öz aralarında müəyyən şərtlərlə bağlı olur və bütöv, vahid qarşılıqlı əlaqəli mexanizm 

kimi fəaliyyət göstərən beynəlxalq ticarət iştirakçılarının sistemi. 

b)

 

Müstəqil istehsalçıdan bir və bir neçə vasitəçi ticarət təşkilatından ibarətdir. 

c)

 

Beynəlxalq korporativ sistemlər, beynəlxalq müqaviləli sistemlər və beynəlxalq 

dolayı təsir edən sistemlər. 

d)

 

Bir şirkətə mülkiyyət hüququ əsasında məxsus olan satış bölmələri ilə ifadə edilir. 

e)

 

Müqavilə ilə öz aralarında əməkdaşlıq edən şirkətlərdir. 

10.

 

Şaquli marketinq sisteminin növləri hansıdır? 

a)

 

Beynəlxalq korporativ sistemlər, beynəlxalq müqaviləli sistemlər və beynəlxalq 

dolayı təsir edən sistemlər. 

b)

 

Müstəqil istehsalçıdan bir və bir neçə vasitəçi ticarət təşkilatından ibarətdir. 

c)

 

Öz aralarında müəyyən şərtlərlə bağlı olur və bütöv, vahid qarşılıqlı əlaqəli 

mexanizm kimi fəaliyyət göstərən beynəlxalq ticarət iştirakçılarının sistemi. 

d)

 

Bir şirkətə mülkiyyət hüququ əsasında məxsus olan satış bölmələri ilə ifadə edilir. 

e)

 

Müqavilə ilə öz aralarında əməkdaşlıq edən şirkətlərdir. 

11.

 

Beynəlxalq korporativ şaquli sistem nədir? 

a)

 

Bir şirkətə mülkiyyət hüququ əsasında məxsus olan satış bölmələri ilə ifadə edilir. 

b)

 

Müstəqil istehsalçıdan bir və bir neçə vasitəçi ticarət təşkilatından ibarətdir. 

c)

 

Öz aralarında müəyyən şərtlərlə bağlı olur və bütöv, vahid qarşılıqlı əlaqəli 

mexanizm kimi fəaliyyət göstərən beynəlxalq ticarət iştirakçılarının sistemi. 

d)

 

Beynəlxalq korporativ sistemlər, beynəlxalq müqaviləli sistemlər və beynəlxalq 

dolayı təsir edən sistemlər. 

e)

 

Müqavilə ilə öz aralarında əməkdaşlıq edən şirkətlərdir. 

12.

 

Beynəlxalq müqaviləli şaquli sistemlər hansıdır? 

a)

 

İkitərəfli əsasda müxtəlif ölkələrin kontragentlərinin uzunmüddətli sazişlər əsasında 

birləşməsidir. 

b)

 

Müstəqil istehsalçıdan bir və bir neçə vasitəçi ticarət təşkilatından ibarətdir. 

c)

 

Öz aralarında müəyyən şərtlərlə bağlı olur və bütöv, vahid qarşılıqlı əlaqəli 

mexanizm kimi fəaliyyət göstərən beynəlxalq ticarət iştirakçılarının sistemi. 

d)

 

Beynəlxalq korporativ sistemlər, beynəlxalq müqaviləli sistemlər və beynəlxalq 

dolayı təsir edən sistemlər. 

e)

 

Müqavilə ilə öz aralarında əməkdaşlıq edən şirkətlərdir. 

426 

13.

 

Üfiqi satış sistemləri nədir? 

a)

 

Satış sahəsində əməkdaşlıq haqqında beynəlxalq saziş əsasında könüllü birləşmədir. 

b)

 

Müstəqil istehsalçıdan bir və bir neçə vasitəçi ticarət təşkilatından ibarətdir. 

c)

 

Öz aralarında müəyyən şərtlərlə bağlı olur və bütöv, vahid qarşılıqlı əlaqəli mexanizm 

kimi fəaliyyət göstərən beynəlxalq ticarət iştirakçılarının sistemi. 

d)

 

Beynəlxalq  korporativ  sistemlər,  beynəlxalq  müqaviləli  sistemlər  və  beynəlxalq 

dolayı təsir edən sistemlər. 

e)

 

Bir şirkətə mülkiyyət hüququ əsasında məxsus olan satış bölmələri ilə ifadə edilir. 

14.

 

İstehsalın beynəlxalq ixtisaslaşması haqqında saziş nədir? 

a)

 

Buraxılan  məhsulların  əmtəə  nomenklaturasmın,  bir  qayda  olaraq,  bir  sahənin 

firmaları arasında bölüşdürülməsini, əmtəə bazarlarının bölüşdürülməsini nəzərdə tutur. 

b)

 

Öz şirkətlərinin öz gücləri ilə sərbəst çıxarmanın təşkil edilməsi üçün kifayət qədər 

təcrübəsi,  maliyyə  vəsaitləri  və  texnologiyaları  olmayan,  iqtisadi  cəhətdən  zəif  ölkələrin 

ərazisində  inkişaf  etmiş  ölkənin  böyük  şirkətləri  tərəfindən  təbii  sərvətlərin  çıxarılmasına 

dair lisenziya. 

c)

 

Razılaşdırılmış ərazidə nisbətən uzun vaxt ərzində faydalı qazıntıların kəşfiyyatı və 

çıxardılması üçün xarici şirkətə dövlət orqanları tərəfindən xüsusi icazə verilməsidir. 

d)

 

Satıcı  alıcıya mah qabaqcadan müəyyən edilmiş qiymətə satmağı  öhtəsinə götürür; 

zəruri şərt ondan ibarətdir ki, satıcı alıcıya qarşılıqlı güzəştə getmək üçün razılıq verməlidir. 

e)

 

İri xarici valyuta ehtiyatı olmayan ölkə üçün xarici ölkədən əmtəəni almaq və təchiz 

etməni hissə-hissə pul və ya əmtəə ilə ödəmək üsuludur. 

Ədəbiyyat: 11, 12, 13, 14, 15, 17,30,35,42,43. 

MÖVZU 13. BEYNƏLXALQ SATİŞ SİYASƏTİ. BEYNƏLXALQ SATIŞ 

FƏALİYYƏTİNİN ƏSAS FORMALARI. 

Mövzunun proqram sualları 

Beynəlxalq  satış  fəaliyyətinin  formalarının  təsnifatı.  Ənənəvi  ticarət  formaları.  Birgə 

sahibkarlıq fəaliyyəti. Əməkdaşlıq haqqında sazişlər: sənaye kooperasiyası (podrat istehsal), 

istehsala  dair  kontraktlar,  tollinq,  əməkdaşlıq  haqqında  sazişlər:  ixtisaslaşma  haqqında, 

məhsulun  bölgüsü  haqqında,  təbii  sərvətlərin  birgə  işlənməsi  haqqında,  konsensiyah, 

lisenziyah, qarşılıqlı ticarət. Kontrakt əsasında idarəetmə. Françayzinq. İnjinerinq. Lizinq. 

Faktorinq.  Forfeylinq.  Birbaşa  investisiya.  Konqlomeratlar,  konsernlər.  Strateji  ittifaqlar: 

strateji  alyanslar,  konsorsiumlar.  Xarici  bazarların  seçilməsi  meyarları.  Beynəlxalq 

marketinqdə etnik satış şəbəkələri: yəhudi etnik şəbəkəsi, Britaniya etnik şəbəkəsi, Yaponiya 

etnik  şəbəkəsi,  Çin  etnik  şəbəkəsi.  Dünya  ticarətində  “boz”  (paralel)  satış.  “Aykido” 

strategiyası. Beynəlxalq marketinqdə satış strukturlarının 3 tipi (ticarət evləri, ixtisaslaşmış 

ticarət  firmaları,  istehsalçı  firmaların  filial  şirkətləri).  Yaponiyanın  universal  firmaların 

xüsusiyyətləri.  “Soqo  Syosya”,  Avropa,  ABŞ,  Çin,  Cənubi  Koreya  ticarət  şirkətlərinin 

xüsusiyyətləri. 

Bilməli 

-

 

Birbaşa ixracın yaxşı cəhətlərini, nöqsanlarım; 

-

 

Dolayı ixracın yaxşı cəhətlərini, nöqsanlarını; 

-

 

Beynəlxalq ticarətdə ticarət vasitəçisinin hansı funksiyalarla məşğul olduğunu; 

-

 

Xarici bazarın seçilməsi meyarlarını; 

427 

-

 

Beynəlxalq istehsal əməkdaşlığının formalarını; 

-

 

Beynəlxalq marketinqin mahiyyətini; 

-

 

Reidxalın mexanizmini; 

-

 

“Aykido” strategiyasının mahiyyətini; 

-

 

“Əsrin dilemması’’nın izahını; 

-

 

Strateji anlayışların iqtisadi mahiyyətini; 

-

 

Konsorsiumlar, konsernlərin mahiyyətini və fərqlərini; 

-

 

Beynəlxalq ticarət şirkətlərinin növlərini; 

-

 

Hansı şirkətin universal ticarət firması adlandırıldığını; 

-

 

Universal ticarət firmalarının TMŞ-dən fərqini; 

-

 

Yapon universal ticarət firmalarının dünyada daha güclü və rəqabət qabiliyyətliliyinin 

səbəblərini; 

-

 

Fransa, Almanya, ABŞ, beynəlxalq ticarət şirkətlərinin xüsusiyyətlərini; 

-

 

Azərbaycanda universal ticarət firmalarının olub-olmamasını. 

Məşğələ dərsinin sualları: 

1.

 

Beynəlxalq satış fəaliyyətinin formalarının təsnifatı. 

2.

 

Beynəlxalq marketinqdə ənənəvi satış formaları. 

3.

 

Beynəlxalq birgə fəaliyyətin əsas formaları. 

4.

 

Xarici bazarlarda satış formasının seçilməsi. 

5.

 

Etnik satış şəbəkələri. 

6.

 

“Boz” (paralel) satış. 

7.

 

“Aykido” strategiyası. 

8.

 

“Əsrin dilemması” matrisası. 

9.

 

Strateji alyanslar, konsersiumlar. 

10

.

 

Terminlər, anlayışlar 

Tollinq,  podrat,  françayzinq,  injinirinq,  lizinq,  konsern,  konsersium,  strateji  alyanslar, 

faktorinq,  forfeytinq,  konqlomeratlar,  autsorfinq,  konsersiya,  lisenziya,  sinergiya,  klirinq, 

“Boz” satış, “Aykido” strategiyası, reidxal. 

Mövzuya aid testlər 

1.

 

Qarşı ticarət nədir? 

a)

 

İri xarici valyuta ehtiyatı olmayan ölkə üçün xarici ölkədən əmtəəni almaq və təchiz 

etməni hissə-hissə pul və ya əmtəə ilə ödəmək üsuludur. 

b)

 

Buraxılan  məhsulların  əmtəə  nomenklaturasımn,  bir  qayda  olaraq,  bir  sahənin 

firmaları arasında bölüşdürülməsini, əmtəə bazarlarının bölüşdürülməsini nəzərdə tutur. 

c)

 

Satış sahəsində əməkdaşlıq haqqında beynəlxalq saziş əsasında könüllü birləşmədir. 

d)

 

Satıcı alıcıya malı qabaqcadan müəyyən edilmiş qiymətə satmağı öhtəsinə götürür; 

zəruri şərt ondan ibarətdir ki, satıcı alıcıya qarşılıqlı güzəştə getmək üçün razılıq verməlidir. 

e)

 

Buraxılan  məhsulların  əmtəə  nomenklaturasımn,  bir  qayda  olaraq,  bir  sahənin 

firmaları arasında bölüşdürülməsini, əmtəə bazarlarının bölüşdürülməsini nəzərdə tutur. 

2.

 

Biznes françayzinqi nədir? 

a)

 

Franşiz  paketinə  şirkətin  məhsulundan,  adından  əlavə  idarəetmənin  təşkili  və 

keyfiyyətə nəzarət metodlarının əlavə edilməsi. 

b)

 

Alıcılar arasında nüfuzu olan böyük elmi-texniki potensiala və iri maliyyə 

428 

ehtiyatlarına malik olan müəssisələrin fəaliyyətidir. 

c)

 

Təsərrüfat fəaliyyətinin nəticələrinə görə tam məsuliyyət daşıyan, hüquqi şəxs 

statusuna malik olan istehsal müəssisələridir. 

d)

 

Françayzerin əmtəəsindən ödəmə normativlərinin müəyyən olunması və ödəmə 

formalarının dəqiqləşdirilməsidir. 

e)

 

İstehsal sahəsindən asılı olaraq miqdarı müəyyən olunan ilkin ödəmələrinin həcmi 

tanınmış ticarət markası adı altında iştirak etmək formasıdır. 

3.

 

Beynəlxalq marketinq zamanı bölgü kanallarının ümumi quruluşu hansıdır? 

a)

 

Satıcı-satıeı qərargahında beynəlxalq marketinq ^ Dövlətlərarası kanallar xidməti —> 

Dövlətdaxili kanallar ^ Son istehlakçı. 

b)

 

Satıcı qərargahında beynəlxalq marketinq Satıcı —>■ Dövlətlərarası kanallar — 

Dövlətdaxili kanallar. 

c)

 

Dövlətlərarası kanallar —> Satıcı ^ Dövlətdaxili kanallar —>• Alıcı. 

d)

 

Dövlətdaxili kanallar ^ Alıcı —> Satıcı —> Dövlətdaxili kanallar. 

e)

 

Satıcı ^ Alıcı Dövlətdaxili kanallar ^ Dövlətdaxili kanallar. 

4.

 

Alyanslar nədir? 

a)

 

Qarşıya qoyulmuş məqsədlərə uyğun etimada və əməkdaşlığa əsaslanmış sazişlərdir, 

onların iştirakçıları biznes imkanlarında bir-birini tamamlayırlar. 

b)

 

İdarəçiliyin daha dəqiq təsvir edilmiş təşkilati strukturuna, ayrı-ayrı şirkətlərin 

strukturları üzərində xüsusi birləşmiş xidmətə malikdir. 

c)

 

Əvvəlcədən icarəyə verici tərəfindən əldə edilmiş avadanlığın müəyyən müddətə və 

müəyyən haqq ödəməklə icarəyə verilməsini nəzərdə tutur. 

d)

 

Malların göndərilməsində istifadə olunan borc sənədlərinin xüsusi kredit institutu 

tərəfindən nağq hesablaşma ilə satınalmasıdır. 

e)

 

Ondan ibarətdir ki, rəqibin güclü tərəflərini neytrallaşdırmağa cəhd edilsin və onun öz 

hərəkətindən onun özünə qarşı istifadə edilsin. 

5.

 

Konsorsiumlar nədir? 

a)

 

İdarəçiliyin daha dəqiq təsvir edilmiş təşkilati strukturuna, ayrı-ayrı şirkətlərin 

strukturları üzərində xüsusi birləşmiş xidmətə malikdir. 

b)

 

Əvvəlcədən icarəyə vcrici tərəfindən əldə edilmiş avadanlığın müəyyən müddətə və 

müəyyən haqq ödəməklə icarəyə verilməsini nəzərdə tutur. 

c)

 

Malların göndərilməsində istifadə olunan borc sənədlərinin xüsusi kredit institutu 

tərəfindən nağq hesablaşma ilə satınalmasıdır. 

d)

 

Ondan ibarətdir ki, rəqibin güclü tərəflərini neytrallaşdırmağa cəhd edilsin və onun öz 

hərəkətindən onun özünə qarşı istifadə edilsin. 

e)

 

Qarşıya qoyulmuş məqsədlərə uyğun etimada və əməkdaşlığa əsaslanmış sazişlərdir, 

onların iştirakçıları biznes imkanlarında bir-birini tamamlayırlar. 

6.

 

Cari lizinq nədir? 

a)

 

Əvvəlcədən icarəyə verici tərəfindən əldə edilmiş avadanlığın müəyyən müddətə və 

müəyyən haqq ödəməklə icarəyə verilməsini nəzərdə tutur. 

b)

 

Malların göndərilməsində istifadə olunan borc sənədlərinin xüsusi ki'edit institutu 

tərəfindən nağq hesablaşma ilə satınalmasıdır. 

c)

 

Ondan ibarətdir ki, rəqibin güclü tərəflərini neytrallaşdırmağa cəhd edilsin və onun öz 

hərəkətindən onun özünə qarşı istifadə edilsin. 

d)

 

Qarşıya qoyulmuş məqsədlərə uyğun etimada və əməkdaşlığa əsaslanmış sazişlərdir, 

onların iştirakçıları biznes imkanlarında bir-birini tamamlayırlar. 

429 

e)

 

İdarəçiliyin daha dəqiq təsvir edilmiş təşkilati strukturuna, ayrı-ayrı şirkətlərin 

strukturları üzərində xüsusi birləşmiş xidmətə malikdir. 

7.

 

Forfeytinq nədir? 

a)

 

Malların göndərilməsində istifadə olunan borc sənədlərinin xüsusi kredit institutu 

tərəfindən nağq hesablaşma ilə satınalmasıdır. 

b)

 

Əv\^əlcədən icarəyə verici tərəfindən əldə edilmiş avadanlığın müəyyən müddətə və 

müəyyən haqq ödəməklə icarəyə verilməsini nəzərdə tutur. 

c)

 

Ondan ibarətdir ki, rəqibin güclü tərəflərini neytrallaşdırmağa cəhd edilsin və onun öz 

hərəkətindən onun özünə qarşı istifadə edilsin. 

d)

 

Qarşıya qoyulmuş məqsədlərə uyğun etimada və əməkdaşlığa əsaslanmış sazişlərdir, 

onların iştirakçıları biznes imkanlarında bir-birini tamamlayırlar. 

e)

 

İdarəçiliyin daha dəqiq təsvir edilmiş təşkilati strukturuna, ayrı-ayrı şirkətlərin 

strukturları üzərində xüsusi birləşmiş xidmətə malikdir. 

8.

 

‘"Aykido” strategiyasının mahiyyəti nədir? 

a)

 

Ondan ibarətdir ki, rəqibin güclü tərəfiərini neytrallaşdırmağa cəhd edilsin və onun öz 

hərəkətindən onun özünə qarşı istifadə edilsin. 

b)

 

Malların göndərilməsində istifadə olunan borc sənədlərinin xüsusi kredit institutu 

tərəfindən nağq hesablaşma ilə satınalmasıdır. 

c)

 

Əvvəlcədən icarəyə verici tərəfindən əldə edilmiş avadanlığın müəyyən müddətə və 

müəyyən haqq ödəməklə icarəyə verilməsini nəzərdə tutur. 

d)

 

Qarşıya qoyulmuş məqsədlərə uyğun etimada və əməkdaşlığa əsaslanmış sazişlərdir, 

onların iştirakçıları biznes imkanlarında bir-birini tamamlayırlar. 

e)

 

İdarəçiliyin daha dəqiq təsvir edilmiş təşkilati strukturuna, ayrı-ayrı şirkətlərin 

strukturları üzərində xüsusi birləşmiş xidmətə malikdir. 

9.

 

Beynəlxalq lisenziya sazişi nədir? 

a)

 

Patentlər, nou-hau, əmtəə nişanları, sənaye nümunələri şəklində elmi-texniki bilikləri 

20 ilə qədər olan dövr ərzində mübadiləsini nəzərdə tutur. 

b)

 

Elə saziş bağlanması nəzərdə tutulur ki, ona əsasən xarici şirkətin idarəedilməsi 

göstərilən dövr ərzində yerli şirkətə verilir. 

c)

 

Bu sazişlər adi əmtəə mübadiləsindən elmi-texniki və sənaye əməkdaşlığına qədər 

geniş əməkdaşlıq dairəsinə toxunan hüquqi sənədləri əhatə edir. 

d)

 

Gömrük rüsumlarının qeyri-tarif tənzimlənməsi sazişləridir. 

e)

 

Malın ixracı zamanı ödəmələrin gecikdiyi halda reklamasiya haqqında sazişdir. 

10.

 

Paralel ixrac nədir? 

a)

 

Paralel ixrac vasitəçilərin daxili bazarda əmtəə satışından daha sərfəli olan əmtəə 

satışı üzrə qeyri-rəsmi fəaliyyətdir. 

b)

 

Xarici bazara yeni əmtəə ilə çıxan firmaların “qaymaq yığma” strategiyasıdır. 

c)

 

Xarici bazara yeni əmtəə ilə çıxan firmaların “yarıb keçmə” strategiyasıdır. 

d)

 

Patentlər, nou-hau, əmtəə nişanları, sənaye nümunələri şəklində elmi-texniki bilikləri 

20 ilə qədər olan dövr ərzində mübadiləsini nəzərdə tutur. 

e)

 

Bu sazişlər adi əmtəə mübadiləsindən elmi-texniki və sənaye əməkdaşlığına qədər 

geniş əməkdaşlıq dairəsinə toxunan hüquqi sənədləri əhatə edir. 

vOdəbiyyat: 11,12, 13, 14, 15, 17,30,35,42, 43,48. 

430