Эркин иқтисодий ҳудудлар

Global moliyaviy-iqtisodiy inqiroz – jahonning deyarli barcha mamlakatlarida 
moliyaviy, ijtimoiy va iqtisodiy sohalardagi mutanosiblik va nisbatlarning keskin 
izdan chiqishi natijasidagi beqarorlik va chuqur tanglik holatlarining vujudga kelishi. 
D 
Davlat krediti – kredit munosabatlarida bevosita davlatning ishtiroki bilan 

---

361 
xususiyatlanadi. Davlat krediti davlat budjetidan ustuvor investitsiya loyihalarini 
amalga oshirish bo„yicha tasdiqlangan dasturlar asosida beriladi. 
Daromad solig„i – moliya yilida soliq solinadigan daromadga ega bo„lgan 
jismoniy shaxslarning soliq solinadigan jami daromadlaridan, yuridik shaxslarning 
soliq solinadigan jami daromadi (foydasi)dan undiriladigan to„g„ri, umumdavlat 
solig„i. 
Daromadlilik indeksi (profitobility index, PI) – investitsiya loyihasining 
diskontlangan daromadlarining diskontlangan investitsiya xarajatlariga nisbati 
tushuniladi, bu ko„rsatkich investorning 1 so„m sarf qilgan investitsiyalariga necha 
so„m daromad kelishini aniqlab beradi. 
Davlat tashqi qarzi – davlat tomonidan xorijdan mablag„ jalb qilish natijasida 
vujudga kelgan O„zbekiston Respublikasi majburiyatlarining yig„indisi. 
Devalvatsiya (de va lot. valeo – qiymat) – milliy pul birligi kursining xorij 
valyutalariga nisbatan pasaytirilishi.
Deklarant – tovarlarni va (yoki) transport vositalarini o„z nomidan 
deklaratsiyalovchi shaxs yohud uning nomidan tovarlar va (yoki) transport vositalari 
deklaratsiyalanayotgan shaxs. 
Deklaratsiyalash – bojxona chegarasi orqali olib o„tilayotgan va (yoki) bojxona 
nazorati ostida turgan tovarlar va (yoki) transport vositalari to„g„risidagi zarur 
ma‟lumotlarni bojxona organlariga ma‟lum qilish. 
Diversifikatsiya – (lot. diversificatio – o„zgarish, xilma-xil taraqqiyot) – 
korxonalarning faoliyati sohalari va ishlab chiqaradigan mahsulotlari turining 
kengayishi, yangilanib turishi. Disversifikatsiya ishlab chiqarishda yuqori 
samaradorlikka erishish, iqtisodiy foyda olish, bankrotlikka barham berish va boshqa 
maqsadlarda amalga oshiriladi. 
Dividend – (lot. dividendum – taqsimlanadigan narsa) – aksiyadorlar jamiyati 
foydasidan aksiya egasiga har yili beriladigan va uning daromadiga aylangan qismi. 
Dividendning miqdori aksiyadorlar jamiyatining sof foydasi, aksiyalar soni va 
qiymatiga bog„liq.