Etiket kásip ruwxıylıǵınıń sırtqı mazmunı sıpatında

3. Sırtqı kóristegi (kiyimdegi) etiket.
Insandı eń dáslep kórgende, adamlar erksiz onıń sırtqı kórinisine dıqqat awdaradı. Imidj boyınsha másláhátshi Debra Gay Koks «Kiyim adamlar sizge qaraǵan waqıtta qarsı aldında kóretuǵın nársesiniń toqsan payızın quraydı», dep atap kórsetedi. Kiyim átiraptaǵılarǵa tásir etedi, óytkeni, adamnıń sanasınan ǵárezsiz túrde, bir demde onıń seziw organları arqalı belgilenedi. Sonlıqtan adam tuwralı dáslep onıń sırtqı kórinisi boyınsha, keyin onıń sóylesiwi boyınsha, al onnan keyin onıń kabinetiniń inter`eri boyınsha pikir júrgiziledi dep orınsız aytılmaǵan. Sırtqı kórinis, qaǵıyda sıpatında, adamnıń ishki, ádep-ikramlılıq mazmunın sáwlelendiredi.
«Adamlar biz tuwralı pikir júrgizedi – yaǵnıy biz kimligimizdi, qay jerde jasaytuǵınlıǵımızdı hám biziń qay jerde bolǵanımızdı anıqlaydı – tek biziń kiyimlerimizge taslanǵan bir ǵana názer tiykarında», - deydi Koks. Adamnıń mádeniyatın onıń kiyimi kórsetip turadı. Ol adamnıń ózine tán vizit kartochkası bolıp tabıladı. Kiyim qarım-qatnas boyınsha sheriklerge insan, onıń talǵamları, anaw yaki mınaw sociallıq yaki kásiplik qatlamǵa tiyisliligi tuwralı informaciya jetkeredi. Talǵam menen tańlanǵan kiyim, aksessuarlar, jaqsı túr onı isenimli, jıynaqlı, energiyalı etedi. Rokfellerdiń óz biznesin aqırǵı aqshasına qımbat kostyum satıp alıp, gol`f-klub aǵzası bolıwdan baslaǵanı qurdan-qurı emes.
Ertedegiler «Kiyiniw kónlikpesi bólmege kiriw yamasa tájim qıla biliw kónlikpesine qaraǵanda áhmiyetlirek. Hesh nárse adamnıń kiyimi kibi kózge taslanbaydı» dep násiyat qılǵan. Isbilermenge dáslepki názer salǵannıń ózinde onıń ózi hám onıń baylıǵı tuwralı pikir qáliplestiriledi. Kiyimniń reńi úlken áhmiyetke iye. Reń menen tásir ótkiziw – qúdiretli psixologiyalıq titirkendiriwshi: onıń menen tınıshlandırıw, sheriklerdi «issheń qálipke» sazlaw, belgili bir jaǵdayda jek kóriwshilikti yamasa, kerisinshe, unamlı emociyalardı payda etiwi múmkin. Reńli signallar sherikler tárepinen sana astı dárejesinde qabıl etiledi. Olardıń tásiriniń «sırlı» kúshi mine usınıń menen túsindiriledi. Zamanagóy psixodiagnostikada keńnen belgili bolǵan reńli testler jaratıwshısı M.Lyusherdiń maǵlıwmatlarına kóre, hár bir reń óziniń psixologiyalıq mánisine iye. Bunı shel elli hám watandarlıq psixologlar tastıyıqlamaqta.
Kiyim orınǵa, waqıtqa, waqıya xarakterine sáykes keliwi kerek. Onı durıs kiyip júre biliw kerek. Kostyum qansha ashıq reńde bolǵan sayın, sonshama jaqsı sapaǵa iye bolıwı kerek. Erkekler ushın kiyim. Kiyim issheń adamnıń sırtqı kelbetin qáliplestiredi. Ol shaxslarara qarım-qatnasıqlar tuwralı táshwishlenetuǵın adamlardıń dıqqatın ózine tartadı. «Kiyim tili» kitabınıń avtorı Elison Lur`eniń sózlerine kóre, «… sociologlar bizge moda … belgiler tili, kommunikaciyanıń naverbal sisteması bolıp tabıladı deydi». Erkekler kiyimindegi eń baslı nárse – kostyum. Erkekler kostyumınıń eń keń tarqalǵan stilleri: anglichansha, evropasha, modifikaciyalanǵan evropasha, amerikansha «qapshıqlı».
Kostyumnıń ulıwmalıq tán alınǵan reńlari: kók – qoyıw kókten baslap ortasha qoyıwlıqtaǵı kókke shekem; sur – ortasha qoyıwlıqtaǵıdan baslap qara qıyırshıq tas reńine shekemgi; qońır – ortasha qoyıwlıqtaǵıdan bej reńine shekem, mayda kletkalı. Minimal ústemlikti ashıq reńler kórsetedi. Saltanatlı jaǵdaylar ushın qara reń abzalıraq boladı. Pidjaktıń jabıstırılıp salınǵan qaltaları bókselerdi úlkeytip kórsetedi. Belden tómen ilgeklenetuǵın pidjaklar gewdeni uzın etip hám sáykes túrde ayaqlardı qısqa etip kórsetedi. Ayaqları kelte erkekler uzın pidjak kiymeydi. Rásmiy shárayatlarda erkekler pidjagı ilgeklengen bolıwı lazım. Ilgekleri ildirilgen pidjakta kabinetke jıynalısqa keledi, prezidiumda otıradı yamasa bayanat isleydi, sonday-aq qabıllawlarǵa, teatrdıń tamashagóyler zalına kiredi. Biraq bunda eń tómengi ilgek hesh kashan ildirilmeydi, álbette, eger ol jalǵız bolmasa. Bunıń menen bel atap kórsetiledi. Pidjaktıń ilgegin kresloda yamasa azanǵı halqas, túslik, keshki awqat paytında stol átirapında otırıp sheshiw múmkin. Qısqı waqıtta zamanagóy issheń erkekler kóylekler ornına sviterlerdi abzal kóredi. Bunday jaǵdayda jumıs paytında pidjaktı udayına ilgeklerin ildirip júriw shárt emes, qollardı qaltaǵa salıw da múmkin. Bunda erkekler ózin bir qansha erkin hám sonıń menen bir waqıtta issheń sezinedi. Issheń erkek qıylı ilajlar ushın keminde úsh kostyum hám hár qıylı, kóbirek pastel` reńlerdegi 12 shıt kóyleklerge iye bolıwı kerek. SHártli túrde aq kóylekler, biraq aq muzdıń reńindegi kóyleklerge iye bolıw kerek. Jińishke jolaqshalar yaki kletkalar bolıwı múmkin. Jeńleri – uzın.
Kóylektiń jaǵası – klassikalıq. Biraq nastandart moyın hám júz formasına iye bolǵan erkekler ushın jaǵanı tańlaw kútá áhmiyetli. Uzın arıq moyınlı arıq erkekler ushın tarıltırılǵan (jaqınlastırılǵan múyeshli) yamasa uzın hám ashıq jaǵalar jasırıw kerek bolǵan táreplerdi atap kórsetedi. Olarǵa kóbirek keń jaǵalar jarasadı. Bunday jaǵalar moyındı juwanlaw etip kórsetedi. Tolıq júzli hám qısqa moyınlı erkekler tar jaǵalı kóyleklerde jaqsıraq kórinedi. Ilmekli hám bálent moyınlı jaǵalar ortasha moyınlı erkekler ushın maqulıraq. Kóyleklerde pidjaklardaǵı kibi sport yaki áskeriy stil` elementlerine jol berilmeydi – pogonlarǵa, qatparlı yaki koketkalı jabıstırılıp salınǵan qaltalarǵa. Tek ǵana bir jabıstırıp salınǵan qaltası bolıwı múmkin. Ádette qaltanıń ústinde islep shıqqan firmanıń logotipi orın aladı.
Djon T.Molloy «Tabıs ushın kiyim» atlı kitabında bılay dep jazadı: «Eger sizde men bul kitapta jazǵanlarımnıń barlıǵın haqıyqatında qabıllaw niyetińiz bolsa, … onda siz ózińizdiń pútkil ómirińiz dawamında hesh qashan qelte jeńli kóylekti issheń ushırasıwǵa kiyip barmaysız, bul firmada jaqında ǵana ápiwayı kur`er lawazımına jumısqa qabıllanǵanıńız yaki siziń kompaniya prezidenti bolıwıńızǵa qaramastan. Kelte jeń orta klasstıń tómengi sociallıq qatlamınıń simvolı bolıp tabıladı hám sonlıqtan taza psixologiyalıq aspektten húrmet hám ústemlik tuyǵısın shaqırmaydı».
Elegant kóylekler qaltalarsız bolıwı kerek, biraq olar bar bolǵanda da olarǵa hesh nárse salınbaydı. Jaǵanıń múyeshleri galstuk taǵılǵanda arzan kóyleklerdegidey bolıp artta qalıp ketpewi kerek. Kóyleklerdiń manjetleri ápiwayı, ilgeklerge ilinetuǵın, hám zaponkalarǵa ilinetuǵın eki qabatlı (francuzsha) bolıwı kerek. Eki qabatlı manjet imidjge sán beredi. Bunday manjetlerdiń eni hám detalları sebepli qollar uzın bolıp kórinbeydi.
Zaponkalar altın, gúmis, perlamutr, itimal «Oniks» kibi názik reńli tábiyiy taslı bolıwı múmkin. Jasalma materiallar qabıl etilmeydi. Erkeklerdin kúndizgi kiyiminiń bir bólegi galstuk bolıp tabıladı. Ol individuallıqtı sáwlelendiredi. Galstuk – bul erkekler garderobındaǵı bezek ushın xızmet etetuǵın jalǵız buyım.
Galstuktıń eni hám uzınlıǵı, onıń túyininiń forması hám razmeri modaǵa boysınadı. Galstuktıń reńi, naǵısı kostyumnen, orınnan hám sutkadaǵı waqıttan ǵárezli. Qısta tereń hám qara tonlardaǵı, jazda aqshıl hám jarqın tonlardaǵı galstukler taǵıladı. Hár bir máwsim reńge bolǵan óz manerasın buyıradı. Galstukler basqa adamlarǵa erkekler tuwralı áhmiyetli maǵlıwmatlardı jetkeredi. Galstuktıń reńi hám naǵısı onıń iyesiniń qanday keypiyatta ekenliginen sóyleydi. Galstukler kózge taslanbasa, talǵampaz kórinedi.
Molloy galstuktı «XX ásir Amerikasınıń geraldikalıq qalqanı» dep ataydı.
Ideal – diagonal sızıqlı (jolaqlı) reps galstukler. Olardan keyin noqatlı (mayda: qanshelli mayda bolsa, sonshelli talǵampaz hám názik bolıp kórinedi) galstukler, onnan keyin – fulyar (kishkene geometriyalıq figuralar menen); «klublıq» - haywanatlardıń, emblemalardıń hám belgilerdiń tákirarlanıwshı súwretleri menen. Haywanatlar hám adamlardıń súwretleri bar g alstukler dem alıs waqtında orınlı bolıp tabıladı.
Galstuk ushın usınıs etilmeytuǵın reńler: sıya reń, siren`, roza reńleri hám ashıq- qızıl. Qara galstuk matam waqtında orınlı. Tek ǵana galstuk emes, al tuflilar da erkektiń jámiyetlik statusı hám áwmetliliginen xabar beredi. Kostyumdı tábiyiy teriden islengen (ústi, tómeni, ultaraqları) bawlı jeńil yarım botinkalar elegantlı túrde tolıqtıradı. Sırtqı kiyim menen botinka kiyiledi.
Mokasinler de bolıwı múmkin, eger olar birinshi klass tábiyiy teriden islengen hám stili boyınsha ápiwayı bolsa. Biyik óksheli hám laklanǵan ayaq kiyim kiyilmeydi. Issheń adam velyur teriden islengen tufli kiymeydi. Olar issheńlik tarawında orınsız. Laklanǵan ayaq kiyim tek ǵana frak hám smokingke sáykes keledi. Ayaq kiyim hár qashan ishinen de, sırtınan da girshiksiz taza bolıwı kerek. Sutka dawamında ayaq 200 mg ter bólip shıǵaradı.
Issheń erkek juqa jún paypaq kiyedi. Terdi ózine sińdire otırıp, bunday paypaqlar qolǵa qurǵaq bolıp tiyedi. Paypaqlar uzın bolıwı kerek, sonda ayaqtı ayaqtıń ústine qoyıp otırǵanda shalbardıń balaǵınan jalańash dene kórinbeydi. Naǵıslı paypaqlar da orınsız. Paypaqlar reńi kostyum reńinen ayaq kiyimniń reńine ótkel jaratadı, olar menen uyǵınlasadı. Qaramtır reńli bir tondaǵı paypaqlar abzal sanaladı. Aq paypaqlar orınsız. Olardı tiykarınan sportshılar kiyedi. Bul tuwralı Mayndaǵı Frankfurt biznes mektebinde óz isin endi baslap atırǵan biznesmenlerge aytılatuǵın násiyatlardıń birinde oqıwımız múmkin: «Djentel`men aq paypaq kiymeydi! Biznesmen, eger ol djentel`men bolsa, - ol da».
Fetr shlyapanı erkekler saldamanlı pal`to menen kiyedi. Kepka kostyum menen uyǵınlasadı. Gezlemeden yamasa teriden islengen shlyapanı sonday-aq plash, sport pishimindegi kurtka menen kiyedi. Trikotaj shapkalar sport kostyumı menen kiyiwge mólsherlengen. Beret bas kiyim sıpatında issheń kiyimde orınsız.
Erkekler perchatkaları qara yamasa qaramtır bolıwı hám minnetli túrde pal`to yamasa plash reńine sáykes keliwi kerek. Sırtqı kiyim reńi hám fakturası boyınsha kostyumǵa sáykes keliwi kerek hám issheń adam plash yaki pal`tonı sheshkeninde kiyimde disgarmoniyanı tuwdırmawı lazım. Sırtqı kiyim ushın sur, qara, kók reńler abzal esaplanadı.
Erkekler zontı – qara reńde. Hayal-qızlar ushın kiyim. Hayal-qızlardıń kózge taslanıwǵa umtılısı – onıń tereń talabı. Hayal adamnıń ústemlik aurasın hám dilbarlıǵan kostyumnıń reńi arttırıwı yamasa kemeytiwi múmkin. Issheń hayal-qızlardıń kiyimine qoyılatuǵın talaplar issheń erkeklerdiń kiyimine qoyılatuǵın talaplardan kem parıqlanadı. Lekin etiket hayal-qızlarǵa erkeklerdiń qatań standartlarınan shetke shıǵıwǵa imkaniyat beredi.
Hayal-qızlardıń issheń kostyumı dástúriy reńlerde bolıwı múmkin (qızıl, sarı, qońır, jasıl, kók, aq, qara), derlik barlıq reńde, tek jarqın reńler hám keskin kontrastlı dizbeklesiwden basqa. Issheń kóylek ushın eń jaqsı reńler – qoyıw-kók, qızǵısh-qońır, bej, qoyıw-qońır, sur, ortasha-kók, aqshıl-kók hám t.b.
Qara issheń kostyum sońǵı waqıtları qısıp shıǵarılmaqta. Ol ádettegi miynet iskerliginen kóre, konferenciyalarǵa, keńeslerdiń jıynalıslarına hám basqa da saltanatlı ilajlarǵa tuwra keledi. Hayal-qızlardıń kiyimi orınǵa, waqıtqa, waqıya xarakterine tuwra keliwi kerek. Onı durıs kiyip biliw kerek. Mısalı, kúndizgi waqıtta keshki kóyleklerde miymanlardı qarsı almaydı hám miymanǵa barmaydı. Bunday jaǵday ushın elegantlı kóylek yamasa kóylek-kostyum tuwra keledi, biraq pidjak hám yubka emes. Jaqsı talǵam bar kiyimdi kombinaciyalap biliwdi talap etedi. Komplektti jańa yubka, jemper, sharf, oramal menen tolıqtırıw múmkin.
Yubkanı kostyumnıń reńine say keletuǵın teriden islengen belbew menen kiyedi. Eger hayal adamnıń beli biyik bolsa, onda belbewdiń reńi bluzkanıń reńine sáykes, al pás bolsa – yubkanıń reńine sáykes tańlanadı.
Issheń hayal arzan yamasa ústinde jaman otırıwshı jaket kiymewi kerek. Túsip turatuǵın, formasız iyinler jumısta solǵın hám dármansız kórinedi. Sonlıqtan úlken bolmaǵan iyinsheler qollanıladı. Biraq sonıń menen birge iyinsheler qaptaldı taraytıp kórsetetuǵınlıǵın biledi. Ilgeklengen jaket qolaylı bolıwı hám ólshemine sáykes keliwi kerek. Onıń optimal uzınlıǵı – bókseden tómen emes. Beli joqarı hayallar ushın uzın jaketler, pásleri ushın – qısqaları usınıs etiledi. Modanıń baǵdarı da umıtılmaydı. Bluzkalar ápiwayı, elegantlı bolıwı hám qımbat kóriniwi kerek. Bluzkanıń quramalı dizaynı issheń jaket penen uyǵınlaspaydı. Ryushlar, shilterler náziklik beredi. Tınıq hám tıǵız bluzkalar tek jakettiń astınan kiyiledi.
Jazǵı kiyim tábiyiy materiallardan bolıwı kerek yamasa sintetikalıq hám acetatlıq talalardan az-maz qosılǵanı menen. Iyinleri ashıq, úlken dekol`teli hayallar naprofessional hám qorǵansız kórinedi. Kóylektiń jaǵasınıń oyılıwı tuwralı: «Qanshelli úlkenirek ashsańız, sonshelli kemirek abıroyǵa iye bolasız».
Jumıs shárayatlarında tıǵız kiyim, tar yubka orınsız. Issheń kiyimnen trikotaj jemperler, jiletler de orın almaydı. Tolıq adam kese sızıqlı, iri gúlli, kútá ashıq reńli kostyum yamasa kóylekte jáne de tolıǵıraq bolıp kórinedi. «A» háripi formasındaǵı yubkalar hár qanday figuranı tolıq qılıp kórsetedi. Keń jayqalǵan yubkalarda uzın hayallar issheń túrge iye bolmaydı. Onnan da uzın, qıya sızıq boylap pishilgen yubka kiygen jaqsıraq. Hayal-qızlar ushın ayaq kiyim tualettiń kútá áhmiyetli bólegi esaplanadı. Jabıq ushlı hám óksheli qayıqlar eń elegantlıları esaplanadı. Issheńlik tarawında aq tuflilar orınsız. Olar arzan kórinedi hám tabıslılıq simvolı emes. Pil súyegi reńli, bej, bej-sur hám t.b. reńl tuflilar maqul boladı. Qaraltım kóyleklerge qaraltım tuflilar sáykes keledi.
Issheńlik tarawında reńli detallarǵa, bezeklerge iye, «metall reńlerdegi» tuflilar orınsız. «Klyosh» óksheli tuflilar, sonday-aq jabıq tuflilar tek shalbar menen kiyiledi. Laklanǵan tuflilar tek keshki waqıtta orınlı. Jazǵı waqıtta ashıq óksheli, biraq jabıq ushlı bosonojkalar orın alıwı múmkin. Ayak kiyimniń reńi menen, ádette, chulki, kolgotki uyǵınlasadı. Olar naǵıslı bolmawı kerek. Qaraltım reńdegi tuflilar hám chulkiler ayaqtıń tabanın kózge kishireytip kórsetedi.
Hayal-qızlardıń ózin-ózi ańlatıwınıń quralı bolıp bas kiyim xızmet etedi. Shlyapanıń fasonı kiyimge, bul kiyim kiyip barılatuǵın orınǵa sáykes keliwi kerek. Keshki tualet penen shlyapa kiyilmeydi. Biykeniń kúndizgi de, keshki de qabıllawlarǵa shlyapa kiyiwi qabıl etilmegen. Sırtqı kiyimnen pal`to, plash, jaǵalı pal`to abzal bolıp tabıladı. Sharf tek fabrikada tayarlanǵan bolıwı kerek, qolda toqılǵan emes. Kurtkalardan sport kiyiminiń bir túri sıpatında bas tartıladı.
Aksessuarlar. Issheń adam hár qashan ózi satıp ala alatuǵın joqarǵı sapalı aksessuarlarǵa iye boladı. Hayal-qızlardıń sumkası yamasa keysi, al er adamlardıń portfeli, papkası portmonesi (shıjlanı) tábiyiy teriniń eń jaqsı sortlarınan bolıwı kerek. Portfel` hár bir tabıslı insan ushın zárúr.
Papkalar tek ishki qollanıw ushın (májilisler, jıynalıslar hám t.b.) paydalanıladı. Issheńlik tarawda hayal-qızlar minnetli túrde saat taǵıwı kerek, bolmasa olar átiraptaǵılarǵa waqıttı qádirlemeytuǵınlıǵın bildiredi. Ol anıq kórsetetuǵın ciferblatlı, klassikalıq dizayndegi saatlardı abzal kóredi. Saattı bilektiń tolıqlıǵına qarap tańlaydı. Kishkene saatlar – mayda qılıp kórsetedi, úlkenleri – awır hám qolaysız. Elektron saatlar, sonday-aq kórsetkishi barları – elegantlı emes.
Saatlar – issheń erkeklerdiń eń áhmiyetli hám abıroylı aksessuarı. Klassikalıq issheńlik stilinde elegantlı mexanikalıq strelkaları bar saatlar abzal esaplanadı. Kvarc saatlar bir qansha qolaylı hám paydalanıwdı ápiwayı, biraq mexanikalıq saatlar abıroylıraq.
Erkektiń imidjin plastik, rezina, hár qıylı bezeklerge iye, hár qıylı ses shıǵarıwshı, ciferblatı anıq emes saatlar buzadı. Aynası korpus penen bir dárejede jaylasqan saatlar qolaylı. Dóńes ayna eń kóp súykeliwge ushıraydı, ciferblatı gúńgirtlenedi. Buzaw terisinen jasalǵan yamasa krokodil` terisine imitaciyalanǵan saat bawları, sonday-aq metall brasletler usınıs etiledi. Frak penen qalta saatları taǵıladı. Issheńlik dúnyasında altın, gúmis, marjan bezekler yaki olardıń kombinaciyasın taǵıw qabıl etilgen. Qımbat bahalı taslı bezek buyımları tek keshki waqıtta taǵıladı. Júzikler tualet hám xojeyinniń sırtqı kórinisi menen uyǵınlasıwı kerek. Olardı atsız barmaqqa taǵıw qabıl etilgen. Barmaqlarǵa batıp turatuǵın tar júzikler taǵıw orınsız. Olar júzik sheshilgennen keyin de uzaq waqıt barmaqta iz qaldıradı. SHunatay barmaqqa taǵılǵan júzik qoldı keltertip hám jalpaytıp kórsetedi. Qoldıń enin kishkene kórkem júzikler sezilerli dárejede atap kórsetedi. Kórsetkish barmaqqa júzik taǵıw – talǵamnıń joqlıǵınıń belgisi.
Qoldıń sulıwlıǵın juqa jiyeklemedegi úlken bolmaǵan tas atap kórsetip turadı, al irisi – hár qashan tek óziniń sulıwlıǵın kórsetip turadı. Hár qanday júzik uzın barmaqlı jińishke qollarda jaqsı kórinedi. Bunday qolda dóńes jiyeklemedegi taslı júzik hátteki ortańǵı barmaqta da sulıw kórinedi. Toyınǵan reńlerdegi taslı júzikler barlıq qollarǵa jarasadı, al jarqın bolmaǵan, tınıqları – qaratorılarǵa.
Erkeklerdiń bezeniw buyımların taǵıwı klientlerge qorqıtıwshı tásir etedi. Tek eki júzikti taǵıw múmkin: neke júzigi hám pechatka. Eń «erkek» qımbat metall – platinadan islengen bezeniw buyımları abzal esaplanadı. Zaponkalardıń galstuk ushın qısqıshlar menen úylesiwi maqsetke muwapıq. Kóz áynek jiyeklemeleriniń júz formasın dál tákirarlawı shárt emes, al tek onıń sızıqların saqlasa bolǵanı. Jiyeklemeniń joqarǵı bólegi qaslar menen bir sızıqta bolıwı, al kózler áynektiń ortasında jaylasıwı kerek.
Jiyekleme betten keń hám bet almalıǵınıń ortasınan tómen, yaǵnıy tanawdan tómen jaylaspawı kerek, sonda júz formasın buzbaydı. Kóz áynek jiyeklemesi shash, qas, kiyim reńleri menen uyǵınlassa, kútá jaqsı. Qaraltım shash, qaraltım qaslarǵa qaraltım jiyekleme tańlanadı. Biraq sonı esten shıǵarmaw kerek, qaraltım jiyekleme murındı úlkeytip kórsetedi. Aqshıl shashlarǵa metall yamasa jumsaq reńli plastik jiyeklemeler tuwra keledi. Issheń er hám hayallardıń ruchkalarına da basqa aksessuarlardan kem itibar qaratılmaydı.
Shveycariya saatı hám kórkem kóz áynek penen bir qatarda jaqsı ruchka da óz iyesiniń haqıyqıy sociallıq statusın ashıp bere alatuǵın buyımlar qatarına kiredi. Qımbat avtoruchkalar islep shıǵaratuǵın firmalar katarına Parker, Sheatter, Mont Blanc hám Cross kibiler kiredi. Elegantlı kiyim tek ılayıqlı qáddi-qáwmetke iye, jaqsı maneralardı hám shıraylı sóylewdi meńgergen elegantlı xojeyin menen jarasadı. Óz aldına alınǵan kiyiniw manerası hám ózin tutıw manerası bolmaydı, barlıǵı óz-ara tıǵız baylanıslı. Insannıń sırtqı mádeniyatına tiyisli etiket qaǵıydaları qansha kóp bolıwına qaramastan, tiykarǵı mazmunı burınǵısınsha qaladı – bul ólshemdi seziniw, gigienalılıq hám aqılǵa muwapıqlıq, olardıń áhmiyetin áyyemgi grekler atap ótken edi. Kiyiniw stili belgili bir sheńberge tiyislilikti kórsetedi, adamnıń óz qádir-qımbatın seziniwin hám tabıslılıǵına isenimin bekkemleydi. Nemec isbilermenleri kiyimleri tipologiyası tarawındaǵı izertlewler sonı kórsetedi: «Búgin siziń kiyimińiz siz erteń iyelewdi qálegen lawazımǵa ılayıq bolıwı dárkar». Hám jáne «Kiyim korporativ minez-qulıq faktorı bolıp tabıladı».


Ádebiyatlar:
1. Солоницина А.А. Профессиональная этика и этикет. – Владивосток, 2005
2. Bazarbaev J. Ruwxıyat tiykarları. –T.: 2019
3. Маънавият: асосий тушунчалар изоҳли луғати. –Т.: Ғ.Ғулом номидаги НМИУ, 2009.